Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể: Phẩm chất không thể tách rời năng lực

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể chưa phần luồng hướng nghiệp rõ ràng cho học sinh. Cụ thể chương trình mới bao gồm nội dung học tập chung của cả nước và thời gian dành cho nội dung giáo dục của địa phương (Chương trình địa phương). ở tiểu học thì thời lượng sẽ dành cho Chương trình quốc gia là 4.515 tiết, còn thời lượng tối thiểu dành cho Chương trình địa phương là 1.015 tiết. ở THCS, tỉ lệ này là 3.640 tiết/420 tiết. ở THPT, tỉ lệ là 910/105 tiết. Các chuyên gia cũng đánh giá, với việc phân bố chương trình học như vậy, khi triển khai đồng bộ khắp cả nước sẽ có sự phân hóa mạnh về trình độ giữa các vùng miền.

Theo GS.TS Phạm Tất Dong, nhiều năm nay chúng ta thất bại ở phân luồng ở cấp trung học. Không thể đưa tất cả học sinh THCS lên bậc THPT được, bởi nếu tất cả lên THPT thì không ai đi học nghề nữa. Vì thế, ở cấp THCS chúng ta phải phân luồng, những cháu nào chăm ngoan, học giỏi, có khả năng làm công việc về lí luận thì chúng ta lấy 30% ấy vào cấp THPT, còn 70% học sinh kia thì đi vào các lĩnh vực nghề. “Tôi thấy rằng, Chương trình giáo dục phổ thông mới này quên rằng, hướng nghiệp là phải hướng đại bộ phận học sinh THCS đi vào lĩnh vực nghề nghiệp để đào tạo nghề thành những người lao động, những công nhân”, ông Dong nói.

Ths Đặng Danh Hướng, trường THPT Hoàng Văn Thụ (Hà Nội) cũng cho rằng, việc định hướng nghề nghiệp ở nước ta còn chưa rõ ràng, hiệu quả của công tác hướng nghiệp cũng chưa cao, nên việc để người học quyền tự chọn môn học sẽ gặp nhiều khó khăn. Vì thế, trong quá trình triển khai, rất cần thầy cô có những hướng dẫn tự chọn môn học theo định hướng các nhóm trường, nhóm ngành.

Cũng theo GS. TS Phạm Tất Dong, Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể này tách rời năng lực và phẩm chất người học.

ở góc độ là một giáo viên cấp THPT, Ths Đặng Danh Hướng cũng cho rằng, Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể mới chưa cụ thể hóa những phẩm chất, năng lực vào các bài học, các môn học mới. Chương trình mới hướng tới người học phải đạt những phẩm chất (nhân ái, khoan dung; chuyên cần, tiết kiệm; trách nhiệm, kỷ luật; trung thực, dũng cảm) và các năng lực cốt lõi (tự chủ, hợp tác, sáng tạo; sử dụng ngôn ngữ, tính toán, tin học, thẩm mĩ, thể chất; và năng lực chuyên biệt) để có thể sẵn sàng học tập ở trình độ cao hơn hoặc sẵn sàng cho các yêu cầu việc làm trong thế kỷ 21. Tuy nhiên, việc cụ thể hóa những phẩm chất, năng lực vào các bài học, các môn học mới như thế nào mới đạt yêu cầu thì trong chương trình chưa đề cập rõ ràng.

Có ý kiến cho rằng, Chương trình này chưa chạm tới những vấn đề trọng đại, những vấn đề mới của thế giới hiện nay. Ví dụ như mô hình công dân toàn cầu. Các nước trên thế giới đều hướng tới mô hình công dân toàn cầu là để cho tất cả trẻ em trên thế giới lớn lên trong mái nhà toàn cầu, vậy nhân cách này thể hiện trong từng bài giảng là cái gì thì chúng ta chưa có. Chúng ta cần cập nhật được với chương trình của thế giới để thế giới công nhận được chúng ta đã bám sát chương trình của thế giới. Nếu chúng ta tách rời chương trình của thế giới ra thì chúng ta sẽ bị lạc hậu.