Làm rõ trách nhiệm quản lý Nhà nước về ngoại thương

Dự án Luật Quản lý ngoại thương gồm 8 chương với 117 điều; phạm vi điều chỉnh là quy định về các biện pháp quản lý ngoại thương, phát triển hoạt động ngoại thương hàng hóa; giải quyết tranh chấp về áp dụng các biện pháp quản lý ngoại thương.

Thảo luận tại hội trường, các ĐBQH đều đồng tình với nội dung dự án luật cũng như báo cáo liên quan đến dự án luật. Các đại biểu đã thảo luận về nhiều nội dung còn ý kiến khác nhau liên quan đến trách nhiệm quản lý nhà nước về ngoại thương; vấn đề về cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu; tạm ngừng xuất khẩu, tạm ngừng nhập khẩu; hạn ngạch xuất khẩu, hạn ngạch nhập khẩu; hoạt động ngoại thương với các nước có chung đường biên giới; biện pháp phòng vệ thương mại; các biện pháp phát triển hoạt động ngoại thương; giải quyết tranh chấp về áp dụng biện pháp quản lý ngoại thương…

Tuy nhiên, còn nhiều nội dung có ý kiến khác nhau như: Về trách nhiệm quản lý Nhà nước về ngoại thương; cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu; tạm ngừng xuất khẩu, tạm ngừng nhập khẩu; quản lý theo giấy phép, điều kiện xuất khẩu, nhập khẩu…

ĐBQH Nguyễn Vân Chi (đoàn Nghệ An) cho rằng, về trình tự nhập khẩu, xuất khẩu quy định từ Điều 24 đến Điều 26, chưa đảm bảo cụ thể, rõ ràng, minh bạch cho các doanh nghiệp cũng như các cơ quan quản lý trong thực hiện.

Vị ĐBQH này cũng băn khoăn về quy định việc Bộ trưởng bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan quyết định, công bố hàng hóa và các cửa khẩu xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa tương ứng và lộ trình thực hiện; việc chỉ định cửa khẩu xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa phải được công bố công khai trên phương tiện thông tin đại chúng chậm nhất 30 ngày trước ngày quyết định có hiệu lực.

“Sự không rõ ràng như trong dự thảo luật này quy định có thể dẫn đến sự tùy tiện trong thực hiện, gây khó khăn cho doanh nghiệp”, ĐBQH Nguyễn Vân Chi nhấn mạnh.

ĐBQH Nguyễn Thanh Thủy (đoàn Hậu Giang) đề nghị làm rõ một số nội dung: Dự thảo luật chỉ áp dụng với hàng hóa mà không điều chỉnh dịch vụ, trong khi hoạt động ngoại thương liên quan đến nhiều dịch vụ. Việc xây dựng luật liên quan đến nhiều luật, văn bản luật hiện hành, do đó cần đảm bảo đồng bộ, giải quyết tốt và phù hợp với luật hiện hành.

Nhiều ý kiến cho rằng, dự thảo luật còn giao cho Bộ Công Thương rất nhiều thẩm quyền, do đó cần bổ sung quy định theo hướng minh bạch, rõ ràng, có cơ chế kiểm soát, giám sát; cần làm rõ trách nhiệm quản lý Nhà nước của các bộ ngành liên quan, quy định rõ ràng và mạnh dạn phân cấp cho địa phương để phát huy tốt vai trò trong quản lý ngoại thương.

Một số ý kiến đề nghị cần bổ sung quy định và các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động ngoại thương. Thời gian qua, việc thương lái nước ngoài núp bóng doanh nghiệp Việt Nam thu mua chèn ép hàng hóa nước ngoài vào Việt Nam cũng như thu mua, chèn ép hàng hóa trong nước... gây bức xúc. Có tình trạng hàng hóa nước ngoài nhập vào giả danh hàng Việt Nam.

Về quy định cấm xuất khẩu, nhập khẩu, các đại biểu đề nghị cần quy định danh mục hàng hóa cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu trong dự án Luật, bảo đảm phù hợp với các cam kết quốc tế. Theo đó, danh mục này phù hợp với các nguyên tắc quy định tại Hiệp định chung về thuế quan và thương mại (GATT).

Trên cơ sở các tiêu chí, nguyên tắc được quy định trong Luật, giao Chính phủ quy định chi tiết danh mục hàng hóa cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia trên các lĩnh vực như quốc phòng, an ninh, sức khỏe, môi trường, thuần phong mỹ tục, an ninh lương thực, cổ vật…