Những loại quả tưởng tầm thường mà lại giúp rước lộc nên có trên bàn thờ ngày Tết
Năm loại quả (ngũ quả) tượng trưng chính cho 5 ước muốn “ngũ phúc lâm môn” của người Việt Nam ta: Phú, quý, thọ, khang, ninh. 5 màu sắc của 5 loại quả mang ý nghĩa là cội nguồn của cải từ 5 phương dâng lên kính tổ tiên, đồng thời là tượng trưng cho ngũ hành Kim, Mộc, Thủy, Hỏa và Thổ trong vũ trụ.
Ngoài ra, ngũ quả vốn còn được xem như một biểu tượng cho thành quả vất vả sau một năm lao động quần quật và miệt mài của người nông dân ta. Đó chính là những sản vật được kết tinh từ bao mồ hôi, công sức chắt chiu qua nhiều vụ mùa. Đến khi Tết đến xuân sang trời nắng ấm, dân ta lựa dịp tốt lành để thành kính dâng lên cho ông bà tiên tổ.
Việc lựa chọn cũng như bày biện các loại quả trên mâm thờ cúng vốn bao lâu nay tùy thuộc vào phong tục của từng địa phương và vùng miền do có đặc thù về thời tiết khí hậu cùng sản vật cũng như quan niệm văn hóa khác nhau. Chính vì thế nên chọn những loại quả dân gian mang đủ ý nghĩa tâm linh và tinh thần để bày biện trên mâm ngũ quả.
Những loại quả mang lại tài lộc, may mắn cho gia chủ:
Quả sung: Đại diện cho sự sung túc, tròn đầy nên được nhiều người chọn bày trên mâm ngũ quả ngày Tết.
Quả đu đủ: Là loại quả biểu tượng cho sự đầy đủ và thịnh vượng.
Quả quất: Trong tiếng Hán từ “quất” được phát âm gần giống với “cát” (trong cát tường, nghĩa là may mắn), nên bày quất ở trên mâm ngũ quả sẽ giúp mang lại điềm may và sung túc, giúp năm mới dễ được mùa, làm ăn thuận lợi và con người dồi dào sức sống.
Nải chuối: Đừng bỏ qua, vì nó như 1 cái giỏ đựng trên mâm ngũ quả, giúp chúng ta bày các loại quả đan xen vào nhau. Nải chuối là thứ tuyệt đối không thể thiếu vì bản thân nó, mang ý nghĩa là bàn tay ngửa ra để bảo bọc, đem lại sự may mắn, bình an và phúc lộc.
Quả phật thủ: Loại quả này thường được xếp, bày đặt ở trung tâm mâm quả và nhất định phải là nơi cao nhất trong mâm. Theo quan niệm của cha ông ta xưa, quả phật thủ vốn được dùng để thờ Phật và tổ tiên, gia tiên vì nó có mùi thơm rất quyến rũ, có tác dụng lưu giữ “níu chân” thần, Phật cũng như gia tiên sẽ lưu lại trong nhà lâu dài hơn, phù hộ cho gia chủ.
Quả bưởi: Là loại quả tượng trưng cho phúc lộc, viên mãn.
Quả xoài: Mang ý nghĩa đồng âm, giúp gia chủ cầu mong năm mơi sẽ tiêu xài (xoài) không thiếu thốn.
Quả thanh long: Vỏ đỏ, nhiều mắt, tên gọi có gắn với từ “long” – rồng, mang ý nghĩa rồng mây cùng hội tụ, biểu trưng cho may mắn, thịnh vượng.
Một số lưu ý khi bày mâm ngũ quả ngày Tết:
- Không nên rửa quả trước khi cúng: Việc rửa quả quá kỹ càng sẽ làm cho quả dễ héo hoặc thối và hỏng, nếu chẳng may bị đọng nước trên mâm. Chỉ nên lấy khăn giấy ẩm, lau sạch các loại quả. Riêng với bưởi và phật thủ, nên dùng nước sạch pha với rượu để lau qua, giúp quả luôn giữ mùi thơm.
- Không nên chọn quả quá chín: Tránh lựa quả chín quá, già quá, chuối cần phải chọn chuối xanh để đỡ các loại quả khác trên mâm và đảm bảo đúng màu sắc trong Ngũ hành.