Con người hiện đại có hạnh phúc hơn con người cổ đại?

Đây là một luận điểm thú vị được tác giả Yuval Noah Harari đề cập trong cuốn sách “Sapiens: Lược sử về loài người” và đã được Phó GS.TS Đinh Ngọc Bảo, chuyên gia về Lịch sử thế giới và cổ sử, dẫn ra tại buổi ra mắt cuốn sách này ngày 16/7 tại Hà Nội.

Những cuộc cách mạng trong lịch sử loài người – những cái bẫy xa xỉ

Đã đọc cuốn sách này khá kỹ, PGS.TS Đinh Ngọc Bảo cho rằng cuốn sách có nhiều điểm hấp dẫn. Trong đó, điểm hấp dẫn nhất khiến cuốn sách trở thành hiện tượng không chỉ ở Israel này là cách nhìn nhận của tác giả với lịch sử khi ông đặt vấn đề: Liệu con người ngày nay có hạnh phúc hơn con người cổ đại không?

Tác giả khẳng định cuộc cách mạng nhận thức là bước nhảy vọt để con người vượt lên tách khỏi giống loài khác. Tuy nhiên, ông đặt nghi vấn liệu con người hiện đại có hạnh phúc hơn con người cổ đại hay không. Ông dẫn chứng: – Người cổ đại chỉ đi săn khoảng 2-3 ngày trong 1 tuần và mỗi ngày chỉ hái lượm vài ba giờ là đủ thức ăn, thời gian còn lại họ nghỉ ngơi, nhảy múa, hát ca. Nhưng con người hiện đại làm việc40-45 tiếng trong 1 tuần ở các nước phát triển, thậm chí 60 -80 tiếng ở các nước kém phát triển hơn. Tác giả đặt câu hỏi: Vậy ai sướng hơn ai?

Tác giả cuốn sách khẳng định rằng các cuộc cách mạng trong lịch sử của loài người thực ra chỉ là những cái bẫy với con người. Cuộc cách mạng khoa học đã hút con người vào và khiến con người trở thành những cái máy và ông đặt câu hỏi đầy trăn trở rằng: Liệu trong tương lai con người sẽ đi đến đâu, đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay khi con người đang phát triển trí tuệ nhân tạo rất mạnh mẽ.

Thậm chí, về các cuộc cách mạng nông nghiệp, tác giả cho rằng đó là cái bẫy xa xỉ của con người, tưởng rằng nó tạo ra sản lượng nhiều hơn, con người sung túc hơn, nhưng nó lại khiến con người đông đúc hơn và cuộc sống túng quẫn hơn.

Cuốn sách đã không viết về lịch sử một cách tuần tự từ đầu đến cuối mà trình bày đan xen giữa kiến thức của lịch sử, sinh học, địa lý. Do vậy, cuốn sách không giống bất cứ cuốn sách nào chúng ta đọc từ trước tới nay. PGS.TS Đinh Ngọc Bảo nhận xét: Cuốn sách đã đề cập tới mối quan hệ lịch sử và sinh học, từ đó đưa ra những cách lý giải và quan niệm riêng của mình.

Điểm hấp dẫn thứ ba của cuốn sách là tác giả cuốn sách có một vốn kiến thức khổng lồ trong nhiều lĩnh vực đan xen nhau, có khi đang viết về thời kỳ cổ đại tác giả lại lồng ghép vào những tri thức về thời hiện đại.

Một điểm hấp dẫn nữa của cuốc sách theo PGS.TS Đinh Ngọc Bảo là tác giả đã thoát khỏi cách viết sử theo một form chung xưa nay. Ông chọn một hình thức hoàn toàn khác lạ, rất lôi cuốn đó là để cho quá khứ và hiện tại đan dệt vào nhau, bổ sung cho nhau, liên tưởng đến nhau; các chương có sự liên kết rất chặt chẽ với nhau.

Nguồn tri thức khổng lồ trong 400 trang sách

Theo Phó đại sứ Israel Doron Lebovich, cuốn sách được xuất bản lần đầu tiên bằng tiếng Hebrew vào năm 2011, gây được tiếng vang tại Israel và trở thành sách bán chạy năm 2015. Sau khi xuất bản sang Tiếng Anh, nó được xuất bản sang 45 ngôn ngữ khác.

Theo ngài Phó Đại sứ, điều đặc biệt là nhiều người ở mọi tầng lớp đã đọc cuốn sách này. Dù nói về lịch sử nhưng nhiều độc giả, ở mọi tầng lớp, chủng tộc đều đón đọc và khen ngợi cuốn sách này.

Ông cho biết, lần đầu tiên ông đọc cuốn sách này vào năm 2012, khi đó ông là sinh viên trường Hebrew.

“Cuốn sách này nói về 70 nghìn năm của lịch sử loài người, chỉ gói gọn trong 400 trang sách. Cuốn sách nhanh chóng trở thành hiện tượng tại Israel, chúng tôi có nhiều hội thảo và hội nghị nói về cuốn sách này. Ngay cả ở bảo tàng, chúng tôi cũng trưng bày hiện vật dựa trên ý tưởng của cuốn sách. Tôi tin chắc rằng, các bạn độc giả VIệt Nam cũng sẽ kinh ngạc về khối lượng kiến thức đồ sộ trong cuốn sách này” - Phó đại sứ Israel Doron Lebovich chia sẻ.

Theo ngài Phó Đại sứ, cuốn sách trở thành hiện tượng bởi lịch sử của nhân loại đã được cô đọng và gói gọn chỉ trong một cuốn sách. Tác giả đề cập rất rộng, đây không phải là lịch sử của quốc gia mà là lịch sử của toàn cầu, không phải là lịch sử địa lý mà là lịch sử của nhiều khía cạnh, lĩnh vực. Trước khi tác giả viết, ông đặt ra nhiều câu hỏi rằng con người hiện đại có hạnh phúc hơn con người cổ đại không?...

Bài, ảnh Hoàng Hương