Bài 140: Văn hóa nơi công cộng còn nhiều điều đáng bàn

>> Xây dựng người Hà Nội văn minh, thanh lịch:
Bài 139: Khi người dân “ngại”…

Hà Nội có bề dày nghìn năm văn hiến. Dù trải qua nhiều biến thiên xã hội, những di tích lâu đài thành quách xưa kia không còn nhiều, nhưng người Hà Nội vẫn tự hào mình có một di sản phi vật thể quý giá vô cùng, đó là nét văn minh, thanh lịch của người Tràng An. Hà Nội nhiều thời là kinh đô của cả nước. Vì thế người Hà Nội hôm nay may mắn được kế thừa và phát triển những tinh hoa, tinh túy của cha ông xưa kia truyền lại.

Vậy mà vẫn còn rất nhiều nét buồn trên khuôn mặt đô thị của Hà Nội. Thi thoảng người ta lại thấy rộ lên những việc “Nam thanh niên ngoại quốc bị đánh chảy máu mũi trên phố Hà Nội” - báo Dân trí đưa tin ngày 25/6/2017. Hay việc “Khách Tây bị "chặt chém" ở phố cổ: Mua túi bánh rán giá 700.000 đồng” - báo VietNamNet đưa cũng trong tháng 6. Điều đáng nói là người khách bị ép mua sau đó phải bỏ đi vì quá ngọt, không hợp khẩu vị. Tình trạng “chặt chém”, nài ép, thậm chí lừa đảo khách du lịch phải mua hàng, sử dụng dịch vụ đánh giày, đội nón, gánh hàng rong để chụp ảnh… rồi hét giá “trên trời” là một trong những điều khiến khách nước ngoài sợ hãi và ấn tượng rất xấu, thậm chí ác cảm về du lịch Hà Nội nói riêng và Hà Nội nói chung.

Ngoài tình trạng bán hàng rong bát nháo, hệ thống dịch vụ du lịch chưa thực sự hấp dẫn, thì giao thông và các công trình vệ sinh công cộng thiếu thốn, bẩn cũng là nỗi “ám ảnh” của du khách đến Hà Nội. Thử tưởng tượng ta đi đến một nơi để du lịch, khám phá mà cứ như đi “đóng phim hành động” bởi mỗi lần qua đường quá khó khăn, chóng mặt hoa mày vì đi xe ôm lạng lách đánh võng, taxi thì chạy vòng vèo để ăn gian đường, khó khăn lắm mới tìm được nhà vệ sinh thì lại bẩn không sử dụng được, liệu ta có yêu nổi nơi ấy?

Nhiều người ngờ rằng, khi được hỏi, khách du lịch cả trong và ngoài nước có chung câu trả lời đầy lịch sự: “người Hà Nội hiếu khách”. Mặc dù tình trạng chặt chém hay những “tiểu xảo” ăn chặn khách du lịch không phải lúc nào cũng xảy ra và chẳng ai chủ trương làm vậy, nhưng sự tự phát đó nếu không bị dẹp bỏ triệt để sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng du lịch của Hà Nội.

Nét thanh lịch, văn minh xưa kia nay phôi phai nhiều bởi chốn công cộng vẫn thường xuyên diễn ra những hình ảnh, hành động, lời nói kém đẹp mắt. Nào cãi vã, xô xát chỉ vì những lí do nhỏ nhặt. Nào lạng lách đánh võng vượt đèn đỏ coi là chuyện thường ngày không bận tâm và nếu thoát không bị phạt thì là những “chiến tích” đầy tự hào. Vứt rác, khạc nhổ, hút thuốc nơi công cộng nếu có xử phạt cũng chỉ là cảnh cáo chứ chưa thực sự là răn đe nghiêm minh. Ở các khu dân cư vẫn còn tình trạng khép kín, ít giao lưu và từ chối những hoạt động mang tính cộng đồng.

Ở góc độ văn hóa, Hà Nội đang phát triển theo bề rộng mà phần nào thiếu chiều sâu. Ý thức người Tràng An thanh lịch, văn minh dường như đã phôi phai, biến dạng nhiều trong suy nghĩ của một bộ phận người Hà Nội. Mọi người dường như sống cho bản thân với cái tôi cá nhân cao hơn là bởi thiếu một chuẩn mực chung cho lối ứng xử chung cho cả cộng đồng.

(còn nữa)

Ngọc Hân