LTS: Hà Nội, giữa những tòa nhà cao tầng san sát, hàng vạn người trẻ mỗi ngày tất bật với nhịp sống vội vã. Giữa những căn hộ khép kín, đâu là nơi để thanh niên tìm thấy hơi ấm cộng đồng, đâu là sân chơi để họ sống hết mình với thời thanh xuân sôi nổi...

8 giờ sáng, chuông báo thức vừa reo cũng là lúc bạn trẻ Nguyễn Bích Ngân, 22 tuổi, sống trong căn hộ cao tầng tại khu đô thị Time City (phố Minh Khai, phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) nhanh chóng rời giường, vệ sinh cá nhân và đi làm. Sống từ nhỏ ở khu chung cư cao tầng, Bích Ngân kể, cuộc sống ngày nào cũng diễn ra theo một vòng lặp cố định.

12 giờ, Ngân cùng đồng nghiệp trong công ty ăn trưa, đôi khi hẹn bạn bè tán gẫu cho qua thời gian nghỉ. Tuỳ vào lịch công tác trong thời gian đó, buổi chiều có thể đi tác nghiệp tại cơ sở hoặc hoàn thành công việc đang dang dở. Vì đang làm công việc đặc thù là nhân viên truyền thông, thời gian làm việc không cố định, nên tùy hôm Ngân sẽ về nhà sớm hoặc muộn.

Nếu về sớm, Bích Ngân có thể ăn cơm tối với gia đình, trò chuyện về công việc hiện tại. Còn khi phải tăng ca tại công ty, lúc Bích Ngân trở về nhà cũng là lúc cả gian phòng đã tắt điện tối om. Vào những ngày cuối tuần, không có công việc, Bích Ngân sẽ thường chỉ nằm ngủ, đọc sách, xem phim.

“Cả tháng hè vừa rồi đã trôi qua một cách buồn tẻ như vậy. Nếu có chi đoàn tại đây, tôi nghĩ đây sẽ là cầu nối giúp người trẻ như tôi được tham gia các hoạt động tập thể, phát huy tinh thần cộng đồng và gắn kết giữa các hộ gia đình. Nếu như tổ chức Đoàn có thêm các hoạt động phù hợp với tính chất tại đây như: Lớp dạy bơi, tập luyện thể thao, giao lưu văn hoá, văn nghệ thì sẽ tạo nên một cộng đồng thanh niên tích cực, nhiệt huyết”, Nguyễn Bích Ngân bày tỏ quan điểm.

Được triển khai mạnh mẽ từ năm 2022, thành phố Hà Nội hy vọng việc thành lập các tổ chức Đoàn Thanh niên tại khu chung cư, đô thị mới sẽ tạo dựng môi trường sinh hoạt thanh thiếu nhi lành mạnh. Tuy nhiên, sau hơn hai năm thực hiện, thực tế cho thấy mô hình này đang gặp không ít trở ngại.

Tổ chức Đoàn tại khu chung cư, đô thị mới sẽ là nơi đoàn viên, thanh niên có thể tham gia tích cực vào các hoạt động tập thể, nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm với xã hội. Thực tế, số lượng tổ chức Đoàn tại các khu chung cư trên địa bàn Hà Nội còn nhiều hạn chế. Ở nhiều khu đô thị đông dân cư, số lượng thanh niên sinh sống không hề nhỏ nhưng đến nay vẫn chưa có chi đoàn hoạt động chính thức. Vì vậy, với những khu chung cư nhỏ tại nhiều quận, huyện khác tại Thủ đô, việc tìm được chi đoàn càng giống như “muối bỏ bể”.

Lối sống khép kín tại các chung cư cao tầng khiến cho sự gắn kết cộng đồng trở nên mờ nhạt, từ đó ảnh hưởng đến việc phát hiện, vận động đoàn viên, thanh niên tham gia sinh hoạt Chi đoàn

Những tòa chung cư cao “chọc trời” ở Hà Nội với cư dân chủ yếu là người trẻ, trí thức, người làm việc trong khối doanh nghiệp, làm việc tự do. Tuy nhiên với lối sống khép kín khiến cho sự gắn kết cộng đồng trở nên mờ nhạt, từ đó ảnh hưởng đến việc phát viện, vận động đoàn viên, thanh niên tham gia sinh hoạt Chi đoàn.

Sinh sống 9 năm tại chung cư The Legacy, quận Hoàng Mai, bạn trẻ Bùi Thị Ngọc Bích tâm sự: “Mình cũng giống như nhiều bạn khác, thường tham gia sinh hoạt Đoàn tại trường cấp ba nhưng sau khi lên đại học mình không tham gia sinh hoạt Đoàn tại trường đại học hay địa phương”.

Chia sẻ lý do không tham gia Đoàn, Bùi Thị Ngọc Bích cho biết, từ lúc chuyển về căn chung cư này Ngọc Bích chưa từng nghe thấy hay đọc được thông tin về thành lập Chi đoàn tại tòa nhà này. Bên cạnh đó, dù đông thanh niên với đủ mọi lứa tuổi, ngành nghề nhưng lại hầu như không có hoạt động chung mang tính kết nối cộng đồng dành riêng cho người trẻ. Thỉnh thoảng có một vài hoạt động nhỏ lẻ dành cho thiếu nhi dịp Tết trung thu do các gia đình thân quen với nhau tổ chức.

Bích Ngân lựa chọn tham gia các dự án, sinh hoạt câu lạc bộ bên ngoài mỗi khi có thời gian rảnh

“Ngoài ra, nếu thích tham gia hoạt động gì mình thường lên Facebook để tìm những workshop, dự án phi lợi nhuận để tham gia. Hoặc mình sẽ lựa chọn đi cà phê, chụp ảnh với bạn bè. Còn bình thường, nếu không đi làm mình sẽ chỉ ở nhà để giải quyết công việc cá nhân”, Ngọc Bích chia sẻ thêm.

Tương tự như Ngọc Bích, Nguyễn Bích Ngân, 22 tuổi, sinh sống tại khu đô thị Time City bày tỏ: “Tôi chỉ “ló mặt” ra khỏi cửa khi có việc cần làm như lấy hàng ship, mua đồ hoặc có hẹn ra ngoài với bạn. Dưới sảnh chung cư thường cũng chỉ có các bà cho cháu đi chơi, hay các ông ngồi đánh cờ nên tôi thường không hay xuống vì chẳng quen ai”.

“Chung cư cũng có phòng sinh hoạt cộng đồng. Tuy nhiên, thường thì mọi người chỉ tụ họp khi có hoạt động liên hoan lễ tết, thông báo của chung cư và đa số cũng chỉ có ông bà hoặc bố mẹ tham dự. Còn bình thường, cửa phòng khoá chặt, có người trông giữ, ra vào cần xin phép và hầu như không có hoạt động gì”, Bích Ngân than thở.

Đặc thù của chung cư là sự luân chuyển cư dân thường xuyên. Nhiều gia đình mua nhà nhưng không ở cố định, hoặc chỉ thuê nhà trong thời gian ngắn rồi chuyển đi nơi khác sau một thời gian. Điều này khiến việc thành lập và duy trì chi Đoàn càng gặp nhiều thách thức.

Chính những người trẻ sinh sống tại các tòa cao ốc “chọc trời” cho biết, họ chỉ quen biết với những người trung tuổi sinh sống cùng tầng. “Thanh niên cùng một tầng có thể cũng chưa biết hết mặt nhau nên việc biết người trẻ ở các tầng khác càng khó. Mọi người ra ngoài từ sáng sớm đến tối muộn, có gặp trong thang máy cũng chỉ chào hỏi theo phép lịch sự, ít ai có thể tạo dựng mối quan hệ bền vững ở đây”, Bích Ngân chia sẻ.

Vượt qua thách thức, Thái Hà sẽ tranh thủ thời gian khoảng 1 tiếng sau giờ cơm mỗi tối, “gõ cửa” từng hộ dân tại toà nhà mình ở để kêu gọi các bạn thiếu nhi, thanh niên tham gia hoạt động của Đoàn

Nếu tại khu vực nông thôn hay khu dân cư truyền thống, thanh niên thường dễ dàng tham gia các hoạt động Đoàn do môi trường gần gũi, quen thuộc. Tại các khu chung cư, đô thị mới, việc những cư dân đến từ các vùng miền khác nhau, không khí sinh hoạt cũng nhạt nhòa, khiến cho việc kêu gọi thanh niên tham gia các hoạt động cộng đồng chưa bao giờ dễ dàng.

Bạn trẻ Nguyễn Bích Ngân cho hay, riêng tòa đang ở đã có khoảng 450 căn hộ, trong đó có căn ở lâu dài, căn được hai tháng đã chuyển đi, còn lại cho khách nước ngoài thuê, khiến việc thường xuyên tập hợp và kiểm soát số lượng, thông tin cư dân khá khó khăn.

Bên cạnh đó, quy định quản lý chung cư yêu cầu các nhà bắt buộc luôn phải đóng cửa nhà để giữ gìn trật tự và đảm bảo không khí hành lang chung, nên mọi người ít có cơ hội giao lưu bên ngoài. Điều này đã tạo môi trường sống khép kín trong những căn hộ phân lập và tách biệt.

Bích Ngân cũng thú nhận, tinh thần bản thân và nhiều bạn trẻ sống tại chung cư không thực sự sôi nổi và ít có hoạt động để thực hiện. Đa số người trẻ trong độ tuổi sinh viên, đi làm đều tập trung vào cơ quan, công việc, không thường xuyên cập nhật thông tin từ địa phương như phường xã, chỉ lâu lâu có Chi bộ Đảng huy động khi cần. Ngoài ra, một số bạn học sinh, sinh viên tại chung cư Bích Ngân theo học ở các trường quốc tế, thường quen với hoạt động câu lạc bộ thay vì hoạt động của Đoàn - Đội truyền thống.

Là Bí thư Đoàn trẻ tuổi Nguyễn Thái Hà, Bí thư Đoàn Thanh niên tổ dân phố 17 - chung cư Mulberry Lane, phường Mỗ Lao, quận Hà Đông tâm sự, từ ngày giữ chức Bí thư Thái Hà gặp không ít khó khăn trong việc huy động thanh niên tham gia Chi đoàn. Thái Hà kể lại, khi tiếp nhận nhiệm vụ làm Bí thư Đoàn, cả Chi đoàn khi ấy có 20 bạn thanh niên tham gia, đến nay, sau hai năm số lượng thành viên giảm dần còn 10 người và đa số là các bạn học sinh cấp 3.

Nguyễn Thái Hà chia sẻ, Bí thư Đoàn tại các khu chung cư là những người trẻ làm vai trò kiêm nghiệm, các bạn có công việc riêng bên ngoài và thực hiện thêm vai trò Bí thư Chi đoàn

“Không ít người trẻ đã coi căn hộ của mình là “ốc đảo” riêng, sau giờ làm, nhiều người chỉ muốn đóng cửa và sống trong thế giới riêng của mình với chiếc điện thoại thông minh. Bên cạnh đó, nhiều bạn trẻ có xu hướng tìm đến các hình thức kết nối cộng đồng khác như mạng xã hội, hội nhóm sở thích, các câu lạc bộ riêng… khiến cho chi đoàn chung cư trở nên xa lạ với chính những người trẻ đang sinh sống tại đây. Trong bối cảnh ấy, việc vận động thanh niên thành lập tổ chức Đoàn không khác nào “gõ cửa từng nhà” để bán một thứ mà chẳng ai muốn mua”, Thái Hà bộc bạch.

Vì thời gian học tập khác nhau, việc tập hợp đoàn viên tổ chức họp và trao đổi thường xuyên là điều rất khó khăn. Theo Thái Hà, tại tổ 17 hay chung cư Mulberry Lane những cuộc họp diễn ra khi có sự kiện quan trọng hay thực hiện chỉ đạo từ quận và có sự tham gia của toàn thể đoàn, hội tại khu chung cư.

Ngoài ra, Chi đoàn chung cư không có nguồn ngân sách cố định, các hoạt động chủ yếu dựa vào sự đóng góp tự nguyện hoặc hỗ trợ từ Đoàn phường, tổ dân phố và cư dân. Trái ngược lại việc tổ chức các hoạt động quy mô vừa và nhỏ thường phải tính toán rất kỹ về kinh phí, hậu cần. Đồng thời, Thái Hà cũng bộc bạch, hiện tại nhân sự trong Ban Chấp hành Chi đoàn đều hoạt động kiêm nhiệm, chưa được tập huấn, bồi dưỡng thường xuyên nên kỹ năng tổ chức, kết nối thanh niên còn nhiều hạn chế.

Mô hình tổ chức Đoàn tại khu chung cư có nhiều tiềm năng lớn trong việc kết nối thanh niên, tạo dựng một cộng đồng gắn kết. Nếu không có những điều chỉnh phù hợp trong việc xây dựng, nó sẽ tiếp tục rơi vào tình trạng trì trệ và dần bị quên lãng trong guồng quay bận rộn của cuộc sống đô thị.

(Còn nữa)