TTTĐ - Hiện nay, Việt Nam sở hữu 8 di sản văn hóa vật thể, 16 di sản văn hóa phi vật thể, 9 di sản tư liệu và 3 “thành phố sáng tạo toàn cầu” được UNESCO ghi danh. Với nguồn lực đó, nếu các bạn trẻ được khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước, được “tiếp sức” bằng công nghệ, thì việc quảng bá bản sắc văn hóa của đất nước sẽ hiệu quả và tiếp cận nhanh với thế giới hơn.

Tại cuộc thi “Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp” lần thứ VI năm 2024 do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức, công chúng ấn tượng với dự án “Đông Hồ mới - Bộ lưu niệm tượng 3D Đông Hồ và set tô tượng” của nhóm Đông Hồ mới gồm 5 sinh viên đến từ Khoa Nội thất - Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội. Dự án này đã xuất sắc giành giải Nhì của cuộc thi.

Trước nguy cơ dòng tranh Đông Hồ bị mai một, 5 sinh viên: Lưu Thủy Nguyên, Phạm Thị Dung, Nguyễn Phạm Thu Trang, Trần Thị Thủy Trang và Vũ Huy Hoàng đã rất vất vả, nỗ lực tìm tòi và đưa ra những ý tưởng có thể hiện thực hóa di sản trong đời sống đương đại. Các bạn trẻ liên tục ngược xuôi với hành trình Hà Nội – Bắc Ninh để gặp gỡ nghệ nhân, thợ lành nghề, trực tiếp xem – nghe – làm tranh và đắm mình vào không gian di sản của những “Vinh hoa phú qúy”, “Hái dừa”, “Đánh ghen”, “Mục đồng thổi sáo”, “Đám cưới chuột”...

Dự án “Đông Hồ mới - Bộ lưu niệm tượng 3D Đông Hồ và set tô tượng” của 5 sinh viên đến từ Khoa Nội thất - Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội đang thổi một làn gió mới hiện thực hóa di sản trong đời sống đương đại

Dưới sự chỉ dẫn của nghệ nhân Nguyễn Hữu Quả, nhóm đã 3D hóa tranh Đông Hồ, bằng cách ứng dụng công nghệ đồ họa, kết hợp in 3D hiện đại, nhóm đã phát triển tranh dân gian Đông Hồ với hình thức mới, phủ màu, dát vàng và hoàn thiện để sản phẩm thực sự trở thành những tác phẩm hiện hữu mang hình hài và cốt cách Đông Hồ.

TS. Phạm Đình Khuê - Trưởng Phòng Chính trị công tác sinh viên - Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội đánh giá, nhóm Đông Hồ mới đã chọn hướng đi đúng. Theo ông, người Nga có bộ búp bê rất nổi tiếng để làm quà tặng cho du khách nước ngoài, hay du khách đến Singapore thường mua quà tượng sư tử, đến Malaysia mua quà tặng là hình tượng tháp đôi… Nếu sản phẩm tranh 3D Đông Hồ này được đầu tư để trở thành một sản phẩm lưu niệm giống như vậy thì bên cạnh giá trị kinh tế đem lại, giá trị quảng bá văn hóa Việt Nam cũng sẽ rất lớn.

Khao khát làm sống lại di sản văn hóa của cha ông, nhiều bạn trẻ đã trở thành những “đại sứ”, làm cầu nối ngoại giao văn hóa. Điển hình như câu chuyện của nghệ nhân trẻ Nguyễn Văn Hậu với những chú tò he ngộ nghĩnh.

Thủ tướng Vương quốc Thái Lan Paetongtarn Shinawatra trong chuyến thăm tới Việt Nam đã rất ấn tượng trước các sản phẩm tò he hình con voi được nặn từ bột giống

Sinh ra lớn lên ở làng nghề tò he Xuân La (xã Phượng Dực, Phú Xuyên, Hà Nội), chàng trai Nguyễn Văn Hậu say mê với những chú tò he làm từ bột gạo, thứ “món ăn tinh thần” nuôi dưỡng tâm hồn bao thế hệ. Với đôi bàn tay khéo léo và niềm khát khao khôi phục nghề truyền thống, anh đã không ngừng học hỏi, sáng tạo ra những con giống bột bao gồm vật nuôi trong gia đình như chó, gà, con công, phượng… và những nhân vật như Võ Tòng đả hổ, Bao Công, Tây Du ký…

Không dừng lại ở đó, để bắt nhịp với nhu cầu thời hiện đại, anh Hậu gần đây đã đưa chất liệu dân gian vào từng con bột giống. Những sản phẩm như bộ bột giống Tứ linh, mặt nạ tuồng, Tứ phủ… trở thành kênh truyền tải và quảng bá di sản rất hữu hiệu đối với du khách quốc tế

Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam và đồng chủ trì Kỳ họp lần thứ 4 Nội các chung Việt Nam - Thái Lan, tối 15/5/2025, Thủ tướng Vương quốc Thái Lan Paetongtarn Shinawatra đã tham quan trưng bày một số sản phẩm thủ công mỹ nghệ mang đậm bản sắc văn hoá truyền thống Việt Nam… Thủ tướng Vương quốc Thái Lan Paetongtarn Shinawatra đã vô cùng ấn tượng trước những con tò he hình con voi được nặn từ bột giống. Bà khen ngợi sự tinh tế, khéo léo của nghệ nhân Nguyễn Văn Hậu.

Chia sẻ về niềm vinh dự này, nghệ nhân Nguyễn Văn Hậu nói: “Hình tượng con voi hiện diện trong những câu chuyện lịch sử của Việt Nam, gắn với câu chuyện các vị vua đời Trần. Voi cũng xuất hiện trên đình, chùa, trong tín ngưỡng người Việt. Còn ở Thái Lan, con vật này cũng voi là một biểu tượng quan trọng của Thái Lan, được coi là linh vật quốc gia và biểu tượng của sức mạnh, thịnh vượng, và may mắn. Voi có vai trò quan trọng trong văn hóa, tôn giáo và lịch sử của Thái Lan, từ các trận chiến đến hoạt động nông nghiệp và các nghi lễ tôn giáo. Con bột giống này gắn thêm quốc kỳ của Việt Nam và Thái Lan nên đã tạo ấn tượng cho Thủ tướng”.

“Mỗi con giống mang một câu chuyện truyền tải thông điệp về văn hóa lịch sử quốc gia. Bộ Tứ phủ kể về tục thờ đạo Mẫu của người Việt, hay bộ mặt nạ tuồng thì kể về nền nghệ thuật dân gian truyền thống. Từ di sản tới di sản, tôi nghĩ, sự sáng tạo trong cách kể chuyện văn hóa là điều cốt lõi để quảng bá bản sắc tới bạn bè thế giới”, nghệ nhân trẻ say sưa nói.

Có thể nói, thanh niên chính là lực lượng trẻ, nhanh nhạy nhất trong việc tiếp cận nền tảng số. Nắm bắt điều này, mới đây, Quỹ Hỗ trợ bảo tồn di sản văn hoá Việt Nam và Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam, Viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông CDIT, nền tảng TikTok ra mắt chiến dịch "Đổi mới và Bảo tồn di sản trong thế giới số". Đây là một chiến dịch ý nghĩa mà TikTok sẽ đóng vai trò cầu nối, khuyến khích người dùng sáng tạo nội dung về di sản, kết hợp công nghệ để làm sống động các giá trị văn hóa truyền thống.

Theo ông Nguyễn Lâm Thanh, Tổng giám đốc TikTok Việt Nam, có những phiên live trên TikTok về văn hóa thu hút cả triệu lượt xem, điều này cho thấy công nghệ đã đóng vai trò lan tỏa văn hóa mạnh mẽ nhất.

Chiến dịch "Đổi mới và Bảo tồn di sản trong thế giới số" đóng vai trò cầu nối, khuyến khích người dùng sáng tạo nội dung về di sản, kết hợp công nghệ để làm sống động các giá trị văn hóa truyền thống

Với chiến dịch này, các đơn vị đồng hành đã tập trung vào lan tỏa các di sản Việt Nam trên nền tảng Tiktok thông qua chiến dịch hashtag challenge #DiSanVietNam trên TikTok, kêu gọi cộng đồng sáng tạo nội dung về di sản nước nhà; Trải nghiệm di sản bằng công nghệ thực tế ảo (VR), giúp người dùng khám phá các địa danh, bảo tàng và tác phẩm nghệ thuật qua không gian số.

Bên cạnh đó, Quỹ Hỗ trợ bảo tồn di sản văn hoá Việt Nam và nền tảng TikTok đã tổ chức các chuyến đi thực tế đến các địa phương có nhiều di sản văn hóa đặc sắc, nhằm ghi hình và sáng tạo nội dung về di sản. Đồng hành trong hành trình này là những nhà sáng tạo nội dung được yêu thích trên TikTok như: Phạm Đức Anh (@ducanh94), Giao Cùn, Mèo Trái Đất, Ninh TiTo, Cee Jay, Mạnh Tiến Khôi, Đinh Trang Thảo, Hoàng Hôn, Tiểu Ngáo, Cường Cao…

Chia sẻ cách thu hút các bạn trẻ tiếp cận với di sản của dân tộc, Hà Myo, cô ca sĩ đưa xẩm đến với khán giả bằng hình thức thể hiện mới mẻ bày tỏ: "Chỉ đơn giản là những video ngắn, podcast, tranh, ảnh, hội họa, nhưng cách làm phải mới mẻ, làm sao để các bạn trẻ trước tiên phải hiểu những gì chúng ta muốn truyền tải, từ đó để bạn bè quốc tế hiểu, yêu và tiếp tục lan tỏa văn hóa Việt. Để làm được điều này, bản thân những nhà sáng tạo nội dung phải hiểu và yêu di sản trước tiên”.

Tiến sĩ Lê Thị Minh Lý, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, nguyên Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa chia sẻ, cần hiểu rõ vai trò của giới trẻ trong việc giúp di sản văn hóa có sức sống mãnh liệt trong cộng đồng. Thực tế, nhiều địa phương đã bắt tay triển khai xây dựng hoạt động gắn kết di sản với giới trẻ và phát huy hiệu quả rất rõ. Giới trẻ nhiệt tình tham gia, nhiệt tình hưởng ứng. Tình yêu với di sản cũng vì thế được nhân lên và có sức lan tỏa mạnh mẽ.

Loạt bài viết "Từ bản sắc đến toàn cầu - Khát vọng vươn tầm của người Việt trẻ":

Bài 1: Giải mã sức hút từ những clip triệu view

Bài 3: Thế hệ số phát huy "sức mạnh mềm" qua game

Bài 4: Trao quyền cho thế hệ “vừa giữ lửa, vừa thắp sáng”

Bài 5: Chủ động kiến tạo bản sắc trong hội nhập