TTTĐ - Theo số liệu của NewZoo, Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung là khu vực có tốc độ tăng trưởng game di động cao nhất trên thế giới, với mức 7,4% mỗi năm trong giai đoạn 2022 - 2025. Thị trường game của Việt Nam xếp thứ 5 khu vực Đông Nam Á về doanh thu. Việt Nam cũng là nước đứng thứ ba về số lượng người chơi game di động, 54,6 triệu người.

Ngành công nghiệp trò chơi điện tử toàn cầu đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ, từ những trò chơi đơn giản với đồ họa pixel đến các trải nghiệm nhập vai phong phú, kết hợp nghệ thuật kể chuyện, hình ảnh, âm nhạc, và tính tương tác.

Theo TS. Chu Tiến Đạt, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng Công ty VTC, công nghệ thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) đang mở ra những trải nghiệm nhập vai chưa từng có. VR cho phép người chơi đắm mình trong thế giới ảo thông qua các thiết bị tai nghe không dây, hỗ trợ tương tác tự nhiên và di chuyển linh hoạt. AR kết hợp thế giới thực và ảo, mở rộng không gian chơi game, như tựa game Pokémon GO1 đã tạo nên cơn sốt toàn cầu. Bên cạnh đó, sự ra đời của metaverse – vũ trụ ảo – được hỗ trợ bởi mạng 5G, cho phép người chơi khám phá, tương tác, và tham gia các sự kiện xã hội trong không gian số. Đặc biệt, công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra các nhân vật không phải người chơi (NPC) thông minh, nâng cao tính sống động của thế giới game.

Tựa game Black Myth: Wukong (Trung Quốc) lấy cảm hứng từ Tây Du Ký đã tái hiện sống động các di tích, kiến trúc cổ Trung Hoa như Đền Ngọc Hoàng và chùa Vạn Phật...

Nhưng quan trọng nhất, theo TS Chu Tiến Đạt, gần đây, các trò chơi giải trí lồng ghép yếu tố văn hóa, di sản, du lịch đang trở thành xu hướng chủ đạo. Điều này vừa bảo tồn bản sắc địa phương vừa thu hút khán giả toàn cầu. Tựa game Black Myth: Wukong (Trung Quốc) là một ví dụ điển hình. Lấy cảm hứng từ Tây Du Ký, trò chơi tái hiện sống động các di tích, kiến trúc cổ Trung Hoa như Đền Ngọc Hoàng và chùa Vạn Phật. Với kinh phí 56 triệu USD và 6 năm phát triển, Black Myth: Wukong đã bán được hơn 30 triệu bản.

Không dừng lại ở đó, việc phát hành Black Myth: Wukong đã tạo ra một hiệu ứng tích cực đối với du lịch Trung Quốc. Nhiều người sau khi trải nghiệm trò chơi, đã bày tỏ mong muốn được đến thăm những địa điểm thực tế đã được tái hiện trong game. Chẳng hạn như ngôi chùa Phật giáo có từ thời nhà Minh, đã chứng kiến doanh số bán vé tăng gấp ba lần sau khi xuất hiện trong Black Myth: Wukong. Hang đá Vân Cương, một địa điểm nổi tiếng khác ở tỉnh Sơn Tây, cũng thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng game thủ và khách du lịch.

Chính quyền địa phương tỉnh Sơn Tây đã nhanh chóng tận dụng cơ hội này để quảng bá du lịch. Sở Văn hóa và Du lịch tỉnh Sơn Tây đã phát hành một video quảng bá các địa điểm du lịch nổi tiếng của tỉnh, thu hút sự quan tâm của đông đảo du khách. Sự thành công của Black Myth: Wukong trong việc thúc đẩy du lịch Trung Quốc cho thấy tiềm năng to lớn của việc kết hợp giữa văn hóa, trò chơi điện tử và du lịch.

Tương tự, Ghost of Tsushima, một trò chơi điện tử tái hiện văn hóa Samurai thời phong kiến, với các yếu tố kiến trúc, phong tục, và giá trị truyền thống như danh dự và võ đạo. Trò chơi không chỉ là trải nghiệm giải trí mà còn là phương tiện quảng bá văn hóa Nhật Bản, thu hút hàng triệu người chơi toàn cầu.

Ở Ghost of Tsushima (Nhật Bản), người ta thấy được tinh thần võ sĩ đạo cùng với biểu tượng Samurai, đặc trưng văn hóa của xứ Phù Tang được cả thế giới ngưỡng mộ

Lấy bối cảnh Nhật Bản thế kỷ 13, Ghost of Tsushima tái hiện cuộc xâm lược đầu tiên của Mông Cổ vào Nhật Bản, cụ thể là đảo Tsushima. Người chơi sẽ theo chân Jin Sakai, một Samurai, trong cuộc chiến bảo vệ hòn đảo và đối mặt với những tình huống khó khăn, buộc anh phải lựa chọn giữa việc tuân theo các quy tắc samurai truyền thống hoặc sử dụng các phương pháp tàn nhẫn hơn để đánh bại kẻ thù. Đồ họa tuyệt đẹp, sống động tái hiện chân thực phong cảnh Nhật Bản, đặc biệt là cảnh quan của đảo Tsushima; Âm thanh cũng được chăm chút kỹ lưỡng, tinh thần võ đạo đậm chất samurai của người Nhật một lần nữa được cả thế giới biết đến và ngưỡng mộ qua trò chơi này.

Theo anh Hoàng Bảo Long – CEO của Lạc Bird lý giải: Những tựa game đình đám như trên đã góp phần quảng bá mạnh mẽ hình ảnh giá trị quốc gia của Trung Quốc và Nhật Bản. Chẳng hạn như, Ở Ghost of Tsushima, người ta thấy được tinh thần võ sĩ đạo cùng với biểu tượng Samurai, đặc trưng văn hóa của xứ Phù Tang được cả thế giới ngưỡng mộ. Tinh thần này luôn được nhắc tới như một triết lý sống và cũng là cội nguồn sức mạnh to lớn nhằm nâng đỡ con người Nhật Bản mạnh mẽ đứng dậy từ đống đổ nát của chiến tranh.

Theo chuyên gia Chu Tiến Đạt: “Để làm những “bom tấn” game như vậy, Trung Quốc, Nhật Bản có cả một hệ sinh thái hỗ trợ từ cơ quan quản lý nhà nước, truyền thông, doanh nghiệp, địa phương... với những sách, cơ chế rất mở để khuyến khích các nhà sản xuất game lồng yếu tố văn hóa vào, tạo sự khác biệt.

Theo Newzoo, trong số các thị trường game online trên thế giới thì Trung Quốc, Hoa Kỳ và Nhật Bản là ba thị trường hàng đầu về doanh thu game vào năm 2023 (doanh thu lần lượt là 47,6 tỷ USD, 47,3 tỷ USD1 và 20 tỷ USD).

Theo Marketer, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc là những quốc gia dẫn đầu về tỷ lệ người chơi game cao nhất trên tổng dân số.

Dẫn chứng với PV Tuổi trẻ Thủ đô từ con số của NewZoo, ông Cao Minh Thắng, Phó Viện trưởng phụ trách Viện công nghệ Thông tin và Truyền thông CDIT (Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông) cho biết, Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung là khu vực có tốc độ tăng trưởng game di động cao nhất trên thế giới, với mức 7,4% mỗi năm trong giai đoạn 2022 - 2025. Thị trường game của Việt Nam xếp thứ 5 khu vực Đông Nam Á về doanh thu. Việt Nam cũng là nước đứng thứ ba về số lượng người chơi game di động, 54,6 triệu người.

Dòng người xếp hàng tham quan và trải nghiệm tại Ngày hội game Việt Nam năm 2024

Bloomberg cũng đưa ra đánh giá Việt Nam là một cường quốc về game với số liệu cho thấy Việt Nam nằm trong top 5 các quốc gia sản xuất game trên di động (mobile game) hàng đầu thế giới, tính theo lượt tải xuống trong sáu tháng đầu năm 2023.

Đến hết 2024, doanh thu ngành game Việt ghi nhận 13.663 tỷ đồng (525 triệu USD), đứng thứ 5 toàn cầu với tốc độ tăng trưởng gấp 2,5 lần thế giới và tăng 8,8% so với 2023. Đặc biệt, doanh thu từ người dùng quốc tế dành cho các nhà phát triển game Việt Nam đạt hơn 2.000 tỷ đồng.

Đáng chú ý, gần 85% trò chơi G1 phát hành hợp pháp tại Việt Nam có xuất xứ từ nước ngoài, trong đó Trung Quốc chiếm hơn 76% trên tổng số trò chơi G1 phát hành. Đặc biệt với lợi thế dân số trẻ, dễ dàng thích nghi và tiếp nhận làn sóng công nghệ mới, Việt Nam đang được coi là “đại lộ giao thương” của các công ty phát hành game online hàng đầu trên thế giới đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và khu vực Bắc Mỹ.

TS Chu Tiến Đạt khẳng định, giống như một bộ phim điện ảnh, hay một MV ca nhạc, game giờ đây có thể coi là “nghệ thuật thứ 8” với sức biểu đạt vô cùng phong phú.

“Một tác phẩm được coi là nghệ thuật khi mang trong mình tính thẩm mỹ, khả năng biểu đạt ý tưởng và cảm xúc của người sáng tạo, yếu tố sáng tạo độc đáo, có tác động đến văn hóa và xã hội. Áp dụng những tiêu chí này vào lĩnh vực game, chúng ta có thể thấy rõ những dấu hiệu cho thấy game không chỉ đơn thuần là một trò chơi” – chuyên gia này nhấn mạnh.

Cụ thể, trước tiên, đó là tính thẩm mỹ - đồ họa game. Sự tiến bộ vượt bậc về công nghệ đã cho phép các nhà phát triển tạo ra những thế giới ảo với độ chi tiết đáng kinh ngạc, từ phong cách pixel độc đáo đến hình ảnh 3D chân thực. Các tựa game như Ori and the Blind Forest với vẻ đẹp hội họa, Cuphead mang đậm phong cách hoạt hình cổ điển, hay Death Stranding với những cảnh quan siêu thực đã chứng minh khả năng biểu đạt thẩm mỹ cao của game.

Bên cạnh đó, âm thanh và âm nhạc đóng một vai trò không thể thiếu trong việc tạo dựng trải nghiệm nghệ thuật trong game. Nhạc nền du dương, hiệu ứng âm thanh sống động không chỉ tăng cường cảm xúc mà còn dẫn dắt câu chuyện và tạo ra không khí đặc trưng cho từng thế giới game. Những nhà soạn nhạc tài ba đã tạo ra những bản nhạc game không chỉ xuất sắc trong bối cảnh trò chơi mà còn có giá trị thưởng thức độc lập, như những tác phẩm trong series The Legend of Zelda hay Final Fantasy.

Yếu tố quan trọng khác là cốt truyện và thiết kế tường thuật (narrative design). Game kể chuyện thông qua sự tương tác của người chơi, tạo ra những trải nghiệm cá nhân hóa và sâu sắc hơn so với các hình thức kể chuyện tuyến tính. Người chơi không chỉ theo dõi câu chuyện mà còn trở thành một phần của nó, đưa ra quyết định và chứng kiến những hệ quả, tạo ra một sự gắn kết cảm xúc mạnh mẽ.

Bên cạnh đó, sự phát triển của cộng đồng game thủ, với những hình thức sáng tạo như fan art, modding, và machinima, cũng cho thấy sự gắn kết văn hóa sâu rộng và khả năng khơi gợi cảm hứng nghệ thuật của game. Thậm chí, hiện nay, các tổ chức nghệ thuật và bảo tàng danh tiếng trên thế giới đã bắt đầu công nhận và trưng bày trò chơi điện tử như một hình thức nghệ thuật đương đại.

Đại diện Việt Nam vô địch giải đấu Liên quân mobile thế giới năm 2022

Tại Việt Nam, trong những năm gần đây, công nghiệp game đã được Chính phủ quan tâm và thúc đẩy phát triển như một trong những lĩnh vực công nghiệp văn hoá quan trọng. Ngày 8/9/2016, Chính phủ ban hành Quyết định 1755/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược Phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030. Chiến lược nhấn mạnh: “Phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam bao gồm: Quảng cáo; kiến trúc; phần mềm và các trò chơi giải trí; thủ công mỹ nghệ; thiết kế; điện ảnh; xuất bản; thời trang; nghệ thuật biểu diễn; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; truyền hình và phát thanh; du lịch văn hóa trở thành những ngành kinh tế dịch vụ quan trọng, phát triển rõ rệt về chất và lượng, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế và giải quyết việc làm thông qua việc sản xuất ngày càng nhiều sản phẩm, dịch vụ văn hóa đa dạng, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu sáng tạo, hưởng thụ, tiêu dùng văn hóa của người dân trong nước và xuất khẩu; góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam; xác ập được các thương hiệu sản phẩm, dịch vụ văn hóa; ưu tiên phát triển các ngành có nhiều lợi thế, tiềm năng của Việt Nam”.

Chiến lược này cũng chỉ ra giải pháp: “Xây dựng các chính sách ưu đãi, đẩy mạnh tuyên truyền, xúc tiến đầu tư phát triển các ngành công nghiệp văn hóa sẵn có lợi thế, tiềm năng như: Điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, quảng cáo, thủ công mỹ nghệ, phần mềm và các trò chơi giải trí, truyền hình và phát thanh, thời trang, du lịch văn hóa; Khuyến khích các doanh nghiệp trong và ngoài nước tăng cường đầu tư vào các hoạt động sáng tạo văn hóa, sản xuất các sản phẩm và dịch vụ văn hóa; phát triển mạng lưới doanh nghiệp, trong đó hình thành một số tập đoàn lớn về công nghiệp văn hóa ở các lĩnh vực truyền thông, điện ảnh, phát thanh và truyền hình, phần mềm và các trò chơi trực tuyến”.

Đây chính là cơ sở pháp lý thuận lợi, cho thấy sự quan tâm, hỗ trợ của Chính phủ đối với ngành công nghiệp game, thừa nhận game chính thức là một trong những ngành mũi nhọn có nhiều tiềm năng phát triển và xuất khẩu trong tương lai.

Loạt bài viết: Tạo đột phá để game Việt trở thành ngành công nghiệp văn hoá “đẻ trứng vàng”

Bài 1: Khi GenZ say mê kể chuyện văn hóa Việt bằng game

Bài 3: Chặng đường nào trải bước trên hoa hồng?

Bài 4: “Cú hích” từ đào tạo nhân lực ngành game

Bài 5: “Bộ tứ trụ cột” mở ra những cơ hội “cất cánh”