Bắt nhịp theo sự quyết liệt của HĐND TP Hà Nội, hoạt động giám sát tại HĐND cấp cơ sở gần đây cũng đã được đổi mới từ trong nhận thức, cách thức thực hiện. Nhiều “nhân tố” mới với cách làm quyết liệt, sáng tạo đang dần đem lại nhìn nhận đúng hơn về vai trò, vị trí của cơ quan dân cử tại địa phương.

Những ngày này, Đoàn giám sát của Thường trực HĐND quận Hai Bà Trưng về việc thực hiện Chuyên đề 12-CĐ/QU ngày 15/7/2021 của Ban Thường vụ Quận ủy về xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học trên địa bàn quận giai đoạn 2021-2025 đang tiến hành giám sát tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn.

Là trưởng đoàn giám sát chuyên đề này, ông Nguyễn Ngọc Phương, Phó Chủ tịch HĐND quận Hai Bà Trưng cho biết: Đây là 1 trong 2 chuyên đề giám sát lớn trong năm của Thường trực HĐND quận nhằm đi sâu, đánh giá đúng thực trạng văn hóa ứng xử tại các trường học, từ có có những giải pháp phát triển, hoàn thiện nhân cách, lối sống văn hóa, xây dựng văn hóa trường học lành mạnh, thân thiện và nâng cao chất lượng giáo dục.

“HĐND quận đã chọn 12 trường, trong đó chủ yếu là trường THCS để khảo sát, giám sát. Kết quả ghi nhận tại 7/12 trường cho thấy sau 2 năm, chuyên đề đã được thực hiện nghiêm túc. Nhiều cơ sở đã xây dựng những buổi hội thảo, trò chuyện về văn hóa xứng xử... Các cơ sở giáo dục cũng nhận thức cần thiết phải thực hiện chuyên đề sâu hơn, rộng hơn trong thời gian tới”- ông Nguyễn Ngọc Phương cho biết.

Cũng theo Phó Chủ tịch HĐND quận Hai Bà Trưng, những kết quả thu được bước đầu chỉ là định tính, vì giáo dục văn hóa không phải một sớm một chiều mà phải thấm dần theo thời gian. Tuy nhiên, thông qua hoạt động giám sát lần này với những khắt khe trong từng khâu, sẽ là dịp để các cơ sở giáo dục nhìn nhận rõ nét những hạn chế, từ đó tăng cường và đẩy mạnh việc thực hiện chuyên đề từ nay tới cuối nhiệm kỳ.

Hội nghị tiếp xúc cử tri giữa Đại biểu HĐND quận Hai Bà Trưng với đại diện cử tri hai phường Trương Định và Đồng Tâm

Chia sẻ về việc lựa chọn các vấn đề giám sát, Phó Chủ tịch HĐND quận Hai Bà Trưng cho hay, ngay đầu năm, Thường trực HĐND quận đã họp bàn lựa chọn nội dung. Trong đó, với các nội dung quan trọng, nhạy cảm, HĐND quận sẽ bàn thảo kỹ lưỡng với phương châm đã giám sát là phải quyết liệt, tạo chuyển biến.

“Nhiệm kỳ này, HĐND TP đã có những chuyên đề giám sát rất quyết liệt, sâu sát. Nhiều nội dung được Thường trực HĐND TP giám sát như: Công tác quản lý khai thác cát sỏi lòng sông, tình trạng thu gom chôn lấp rác... là những vấn đề “nóng” liên quan tới môi trường, quản lý tài nguyên, an ninh trật tự. Bắt nhịp theo sự quyết liệt của TP, HĐND quận Hai Bà Trưng thời gian vừa qua cũng đã có sự đổi mới trong lựa chọn các nội dung giám sát.

Nhiệm kỳ này, lần đầu tiên HĐND quận có giám sát Chủ tịch UBND phường về xử phạt vi phạm hành chính, về công tác thi hành án, về quản lý nhà đất, các dự án đầu tư công... Thực tế cho thấy, nhiều vấn đề được lựa chọn là rất đúng và trúng, đáp ứng đòi hỏi thực tiễn tại địa phương” - Phó Chủ tịch HĐND quận Hai Bà Trưng Nguyễn Ngọc Phương cho biết.

Thực hiện Đề án 15-ĐA/TU về "Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp TP Hà Nội giai đoạn 2021 - 2026 gắn với thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và củng cố chính quyền nông thôn tại TP Hà Nội", HĐND quận Hoàng Mai đã chủ động xây dựng kế hoạch nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của HĐND quận, từng ban và từng tổ đại biểu HĐND.

Trong đó, quận xác định, hoạt động giám sát, khảo sát theo hướng lựa chọn đúng, trúng trọng tâm, trọng điểm, đặc biệt là những vấn đề bức xúc được nhiều cử tri quan tâm; Linh hoạt và đa dạng hóa các hình thức giám sát; Đảm bảo quy trình theo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 và Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 ngày 12/9/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Các Ban HĐND quận đã chủ động dành nhiều thời gian tiến hành các hoạt động khảo sát, nghiên cứu, thu thập thông tin, nắm bắt tình hình, đảm bảo chất lượng các cuộc giám sát, khảo sát, các vấn đề trọng tâm, trọng điểm có tính thời sự, phản ảnh đúng thực tiễn đã và đang diễn ra trên địa bàn quận.

Theo ông Lê Minh Trường, Phó Chủ tịch HĐND quận Hoàng Mai, với đặc thù là quận đông dân, có tốc độ đô thị hóa nhanh, kết cấu cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu phát triển; Trong khi công tác quản lý đô thị, đất đai, xây dựng còn phức tạp, nhiều dự án lớn liên quan đến giải phóng mặt bằng cần được thực hiện... nên hoạt động giám sát của HĐND quận có lúc, có nơi còn nhiều khó khăn, đặc biệt là trong việc đôn đốc cơ sở thực hiện. Tuy nhiên, HĐND quận xác định, giám sát không không hẳn là truy tới cùng, là “sát ván”.

Tại kỳ họp, các đại biểu HĐND quận Hoàng Mai đã thảo luận, cho ý kiến về những kết quả đạt được trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh năm 2022; Đặc biệt phân tích, đánh giá kỹ những vấn đề còn tồn tại, hạn chế, chỉ rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan, từ đó đề ra những giải pháp để khắc phục trong năm 2023

“Nhiều nội dung giám sát được thông báo để các đơn vị chuẩn bị, đồng thời cũng là lời nhắc nhở để họ chú trọng thực hiện các nhiệm vụ và trên tinh thần phải căn cứ vào mức độ hoàn thành nhiệm vụ của họ để đôn đốc. Có những cơ sở qua giám sát cho thấy còn gặp khó khăn về cơ chế, vì vậy, HĐND quận cùng phải chia sẻ, đồng hành cùng”- Phó Chủ tịch HĐND quận Hoàng Mai cho biết.

Xác định tiếp xúc cử tri là một trong những kênh thông tin phục vụ cho hoạt động giám sát được hiệu quả, quận Hoàng Mai đã tổ chức các buổi tiếp xúc cử tri chuyên với nội dung được căn cứ trên tình hình thực tế tại địa bàn. Trước kỳ họp, HĐND quận sẽ tiến hành giám sát việc thực hiện ý kiến cử tri cũng là để đôn đốc UBND trong việc trả lời các kiến nghị. “Tại kỳ họp, HĐND quận cũng mời các tổ đại biểu tới dự nghe trả lời, trao đổi thêm”, ông Lê Minh Trường cho biết.

Cũng theo ông Lê Minh Trường, để việc giám sát của HĐND quận đạt hiệu quả hơn, quận phân công các đồng chí Thường vụ đồng thời là đại biểu HĐND phụ trách địa bàn; Bố trí các Bí thư Đảng ủy hoặc Chủ tịch HĐND phường là đại biểu HĐND. Nhờ đó, các đại biểu đều đảm bảo nắm bắt rõ tình hình địa phương và việc giám sát thường xuyên được thực hiện nhanh, không đợi cử tri phản ánh. Cũng nhờ đó, những năm gần đây, quận Hoàng Mai đã không còn bức xúc ở các cuộc tiếp xúc cử tri. Những phát sinh mới hầu như là không có.

Theo Chủ tịch HĐND huyện Chương Mỹ Trịnh Tiến Tường, cách giám sát hiệu quả nhất là đưa vấn đề ra chất vấn tại các kỳ họp và các phiên giải trình.

Chủ tịch HĐND huyện Chương Mỹ Trịnh Tiến Tường trong phiên giải trình về công tác quản lý trật tự đô thị, bảo đảm an toàn giao thông

Với quan điểm đó, năm 2020, ngay khi được bầu làm Chủ tịch HĐND huyện Chương Mỹ, ông Trịnh Tiến Tường đã cùng với Thường trực HĐND huyện tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng hiệu quả các phiên chất vấn, giải trình.

Sau 2 năm khó khăn bởi dịch bệnh, tháng 4 năm 2022, trước thực trạng rác thải ùn ứ, ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, Thường trực HĐND huyện Chương Mỹ đã tiến hành phiên giải trình về công tác duy trì vệ sinh môi trường trên địa bàn.

“Là một người con của địa phương, hằng ngày chứng kiến tình trạng rác thải ùn ứ gây mùi hôi thối, đặc biệt ở dọc tuyến đường từ trường Tiểu học Tân Tiến đi ra đường Hồ Chí Minh hay từ chợ Cá lên Nhà máy xi măng Nam Sơn... luôn tồn tại hàng cây số rác suốt nhiều năm. Bản thân tôi đã yêu cầu các cán bộ Trung tâm văn hóa huyện đi thực địa, quay những thước phim chân thực, sống động nhất để làm “minh chứng”, cơ sở cho việc đưa ra chất vấn tại HĐND”, ông Trịnh Tiến Tường cho biết.

Quả thật, tại phiên giải trình, khi phóng sự được chiếu lên với những sự việc cụ thể cùng thời gian, địa điểm rõ ràng đã tạo ấn tượng mạnh mẽ. Không còn chuyện "việc anh nói ở đâu đâu" và cũng không còn việc cứ đọc, cứ nói còn sau phiên họp mọi thứ trôi đi, ngay tại phiên giải trình, trách nhiệm của Chủ tịch UBND xã, UBND huyện, nhà đầu tư đấu thầu thu gom rác... đã được làm rõ. Đồng thời, HĐND huyện cũng ra nghị quyết quy định rõ thời gian thực hiện các cam kết trước HĐND.

Với sự quyết liệt đó, ngay sau phiên giải trình, các cấp, ngành của huyện Chương Mỹ đã tích cực vào cuộc xử lý những điểm đen rác thải. Đến nay sau gần 1 năm, Chương Mỹ không còn các điểm đen về rác và giảm 80% rác ven đường. Nhiều tuyến đường còn được Đoàn Thanh niên địa phương xung phong đảm nhiệm, phụ trách xây dựng đường hoa thanh niên. Đáng kể, phiên giải trình của HĐND đã góp phần làm thay đổi tư duy về làm điểm tập kết rác trên địa bàn huyện Chương Mỹ. Hiện nay, những điểm tập kết rác mới đều được lợp mái che, tránh mưa xuống gây nên tình trạng rỉ nước rác thải làm ô nhiễm môi trường.

Từ thành công về xử lý ô nhiễm môi trường, năm 2023, HĐND huyện Chương Mỹ tiếp tục lựa chọn trật tự đô thị và an toàn giao thông làm nội dung giải trình. Chủ tịch HĐND huyện Chương Mỹ Trịnh Tiến Tường cho biết, phiên giải trình được thực hiện trước thực trạng nhiều điểm họp chợ lấn chiếm hành lang an toàn giao thông; Tình trạng mái che, mái vẩy, bày bán hàng hóa trên đất hành lang an toàn giao thông đường bộ diễn ra phổ biến...

Ngày 29/3 vừa qua, phiên giải trình diễn ra gần 4 tiếng đồng hồ đã làm rõ những tồn tại trong công tác quản lý trật tự đô thị tại 13 xã, thị trấn trên địa bàn huyện với sự tham gia của Bí thư, Chủ tịch HĐND, Chủ tịch UBND và Trưởng Công an các xã, thị trấn.

“Chúng tôi đã truy trách nhiệm từng đơn vị, đặc biệt là lực lượng Công an các xã, thị trấn; Yêu cầu đưa ra những giải pháp, biện pháp cần thiết nhằm nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về trật tự đô thị, đảm bảo an toàn giao thông trên địa bàn huyện trong thời gian tới.

Điều đáng mừng là khi vừa có kế hoạch thực hiện phiên giải trình và tổ chức quay tư liệu thực tế, thì đã có những chuyển biến tích cực. Lực lượng Thanh tra giao thông phối hợp với Ban Chỉ đạo 197 của huyện đã ra quân quyết liệt. Trên nhiều tuyến đường đã có chuyển biến rõ nét”- ông Trịnh Tiến Tường cho biết.

Chủ tịch HĐND huyện Chương Mỹ cho biết thêm: “Nhiều vấn đề được lựa chọn là những vấn đề khó, nhạy cảm nhưng chúng tôi quan niệm, mình làm vì tâm trong sáng, không vì làm mất uy tín của ai và với trách nhiệm làm sao đem lại hiệu quả tốt nhất để cử tri và Nhân dân là người được thụ hưởng trước nhất. Trên thực tế với sự quyết liệt, nghiêm túc, đúng luật, vấn đề khó mấy cũng đã được giải quyết”.

(Còn nữa)