Lần đầu tiên trong lịch sử, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo gặp gỡ trực tuyến, chia sẻ với hơn 700.000 giáo viên và giải đáp hàng loạt các vấn đề vướng mắc của các thầy cô.

Chính sách cho giáo viên mầm non, tăng thu nhập cho nhân viên trường học, tăng định mức giáo viên, trang bị thêm cơ sở vật chất phục vụ chương trình giáo dục phổ thông mới, bỏ bớt các cuộc thi… là những vấn đề được các giáo viên đặt ra với Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trong buổi gặp gỡ thông qua hình thức trực tuyến ngày 15/8.

Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo gặp gỡ, chia sẻ với hơn 700.000 giáo viên mầm non, tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông trên cả nước, thông qua hình thức trực tuyến. Khoảng 6.500 câu hỏi đã được gửi về cho chương trình.

Toàn cảnh chương trình "Bộ trưởng gặp gỡ nhà giáo, cán bộ quản lý, nhân viên ngành Giáo dục và Đào tạo năm 2023"

Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì hội nghị

Thiếu giáo viên, thiếu cơ sở vật chất là vấn đề được nhiều giáo viên đề cập khi nói tới những khó khăn trong công tác giáo dục.

Cô giáo Lê Thị Tuyết Hường phát biểu tâm tư, nguyện vọng từ điểm cầu huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên

Phát biểu đại diện cho giáo viên tỉnh Điện Biên, cô giáo Lê Thị Tuyết Hường, trường Mầm non xã Thanh Nưa cho hay hiện tỉnh Điện Biên đang thiếu giáo viên và thiếu cả nguồn tuyển ở một số môn chuyên biệt như Tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật.

Các điều kiện về cơ sở vật chất, hệ thống phòng học bộ môn và trang thiết bị kèm theo chưa đáp ứng được yêu cầu để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông năm 2018.

Cùng vấn đề này, thầy Nguyễn Bá Dũng, Hiệu trưởng trường Tiểu học Kim Đồng (huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông) chia sẻ trường gặp không ít khó khăn, như còn thiếu giáo viên, chưa đủ phòng học - phòng học bộ môn, thiết bị dạy học thiếu và chưa đồng bộ.

Bên cạnh vấn đề cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên cũng thiếu khi triển khai chương trình mới dạy 2 buổi/ngày thay vì một buổi như trước đây, cộng thêm các môn học bắt buộc mới như: Ngoại ngữ, Tin học, hoạt động trải nghiệm và các môn học tự chọn.

Vì vậy, thầy Dũng cho rằng định mức 1,5 giáo viên/lớp theo quy định đối với trường tiểu học tổ chức dạy 2 buổi/ngày là thấp so với nhu cầu số người làm việc, chưa kể giáo viên còn phải tính giờ cho các hoạt động kiêm nhiệm khác như chủ nhiệm, công đoàn...

Theo đó, thầy Dũng đề xuất đối với cấp tiểu học, cơ sở thực hiện dạy học 2 buổi/ngày bố trí định mức giáo viên là 1,7 giáo viên/lớp để đảm bảo đủ số người làm việc.

Thiếu giáo viên, thiếu trang thiết bị dạy học đáp ứng nhu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới cũng là ý kiến của nhiều giáo viên khác như cô Nguyễn Thị Duyên, giáo viên trường Tiểu học Tân Hòa Thành (huyện Tân Phước, tỉnh Tiền Giang), cô Lưu Trương Kim Tuyền, giáo viên trường Tiểu học Nghĩa Lộ (thành phố Quảng Ngãi).

Chia sẻ về vấn đề định mức giáo viên, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho hay Bộ Giáo dục và Đào tạo đang chủ trì sửa đổi Thông tư 16 liên quan đến vấn đề này. Bộ trưởng cũng đề nghị các nhà giáo đóng góp ý kiến khi dự thảo Thông tư 16 được công bố để lấy ý kiến trong thời gian tới.

Về vấn đề cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay do các điều kiện khác nhau, nhiều địa phương còn gặp khó khăn trong xây dựng kiên cố hóa trường học. Bộ trưởng cũng kiến nghị lãnh đạo các địa phương quan tâm ráo riết hơn nữa để có thể cải thiện cơ sở vật chất trường lớp. Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đề nghị các nhà trường tận dụng tối đa các trang thiết bị đang có để phục vụ tốt việc dạy và học.

Đại diện giáo viên tỉnh Tiền Giang, cô Nguyễn Thị Duyên, giáo viên trường Tiểu học Tân Hòa Thành (huyện Tân Phước, tỉnh Tiền Giang) cho hay nhiều nhà giáo mong muốn được giữ nguyên tuổi nghỉ hưu (nam 60, nữ 55), nhất là giáo viên mầm non. Đề nghị Bộ tham mưu Chính phủ có chính sách hỗ trợ cho đội ngũ nhà giáo được nghỉ hưu theo độ tuổi trên nhưng không bị thiệt so với chính sách chung. Cô cũng bày tỏ mong muốn Bộ trưởng xem xét và đề xuất mức lương tốt hơn cho đội ngũ nhà giáo trong thời gian ngắn nhất.

Bên cạnh vấn đề nâng lương cho giáo viên, vấn đề thu nhập của nhân viên nhà trường cũng là vấn đề được nhiều giáo viên đặt ra.

Cô Trần Thị Phương Thảo (trường Trung học cơ sở Lê Anh Xuân, quận Tân Phú) cho biết nhóm vị trí việc làm gắn với công việc phục vụ, hỗ trợ trong trường trung học cơ sở có 8 vị trí, gồm: Thư viện, thiết bị thí nghiệm, công nghệ thông tin, kế toán, văn thư, thủ quỹ, y tế và hỗ trợ giáo dục người khuyết tật. “Thực trạng hiện nay, mức thu nhập của những nhân viên này còn quá thấp, gặp rất nhiều khó khăn để đảm bảo cuộc sống,” cô Thảo nói.

Chia sẻ từ thực tế bản thân, cô Lương Thị Thuận Ánh, nhân viên thư viện trường THCS thị trấn Trần Văn Thời (huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau) cho hay nhân viên nhà trường chỉ có lương chính, không có phụ cấp hoặc có chăng cũng rất thấp (ví dụ, đối với nhân viên thư viện được hưởng phụ cấp độc hại là 0,2 so với mức lương cơ bản), không được hưởng phụ cấp thâm niên nên hầu hết chưa đảm bảo được cuộc sống cho bản thân và gia đình.

Vì thế, nhiều cán bộ, nhân viên giảm tâm huyết gắn bó với nghề để tìm nguồn mưu sinh ở những lĩnh vực khác. Minh chứng là, việc tuyển viên chức ngành Giáo dục hàng năm cho các vị trí thư viện, văn thư, thiết bị có rất ít hồ sơ đăng ký dự tuyển và hiện tại các vị trí này ở một số trường vẫn còn thiếu nhân viên chuyên trách.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định: "Việc phát triển đội ngũ nhà giáo là giải pháp của mọi giải pháp. Nhà giáo là tài sản quý nhất của ngành"

Trao đổi về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định nhân viên làm trong ngành Giáo dục tuy ít nhưng mỗi vị trí đều đóng vai trò quan trọng trong nhà trường. Bộ trưởng cho rằng cần biện pháp kiến nghị để tăng lương, thu nhập cho nhóm này. Bộ cũng đang kiến nghị tăng một số vị trí việc làm.

Tuy nhiên, cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, ngành Giáo dục không thể tự quyết vấn đề lương mà cần phải làm việc với các bộ ngành, đặc biệt Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ và các cấp cao hơn. Vì vậy, cùng với việc kiên trì kiến nghị của Bộ thì bản thân các trường học, các nhân viên trường học, các nhà giáo cũng cần có kiến nghị, lên tiếng nhiều hơn để thuận cho việc đề xuất chính sách.

Về vấn đề lương, phụ cấp của giáo viên, Bộ trưởng nhấn mạnh, Nghị quyết 29 của Trung ương Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo có nêu tiền lương giáo viên phải được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp.

“Mong muốn của chúng ta là vậy nhưng con đường để hiện thực hóa còn nhiều việc phải làm và cần thuyết phục các bộ, ngành và cơ quan hữu quan. Trách nhiệm của chúng ta là thuyết phục và rất cần sự đóng góp của xã hội,” Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.

Một vấn đề khác cũng được các giáo viên quan tâm phản ánh là hiện có quá nhiều cuộc thi trong các nhà trường, gây áp lực, làm ảnh hưởng đến việc dạy và học của giáo viên và học sinh.

Cô Lý Thị Trinh Nguyên (tỉnh Hậu Giang) đề xuất kiến nghị giảm các cuộc thi trong nhà trường

Đại diện cho các giáo viên tỉnh Hậu Giang, cô Lý Thị Trinh Nguyên cho hay bên cạnh các cuộc thi, hội thi của giáo viên, học sinh của ngành Giáo dục và Đào tạo còn có nhiều cuộc thi do các Bộ, ngành khác hoặc địa phương phát động đều lấy giáo dục là trọng tâm, nòng cốt. Vì vậy, giáo viên có rất nhiều áp lực, mất nhiều thời gian, không có điều kiện chăm sóc gia đình. Cô Nguyên kiến nghị Bộ trưởng quan tâm, giảm thiểu tối đa các cuộc thi không cần thiết.

“Để các cuộc thi tổ chức hiệu quả, tôi thiết nghĩ cần rà soát, sắp xếp lại các cuộc thi trong năm học, xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể, chi tiết, thời gian, thời lượng cuộc thi phù hợp giúp giáo viên, học sinh ở từng bậc có khả năng đầu tư tham gia mà không ảnh hưởng đến chuyên môn của giáo viên và thời gian học tập của các em”, cô Trần Thị Phương Thảo (giáo viên trường THCS Lê Anh Xuân, quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh) nói.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản số 5814 từ năm 2017, nêu rõ danh mục các cuộc thi trong nhà trường.

"Còn lại, có nhiều cuộc thi do các Bộ ngành, đoàn thể, địa phương tổ chức, lãnh đạo nhà trường cần có sự lựa chọn phù hợp, làm sao tránh tổ chức quá nhiều, chồng chéo, hình thức, ảnh hưởng đến nhiệm vụ chính của giáo viên, học sinh", Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cũng bày tỏ những mong đợi với nhà giáo, trước tiên là cùng chung tay thực hiện thật tốt Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Cho rằng chỉ có năng lực phát triển không ngừng thì mới ứng phó với sự vô hạn của tri thức, Bộ trưởng khẳng định Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là cơ hội lớn để từng bước tiếp cận tới sự phát triển tri thức, dù việc tiếp nhận cái mới là không dễ dàng và chương trình có thể còn điểm này, điểm khác phải điều chỉnh.

“Chúng ta cần coi đây là cơ hội và cố gắng thực hiện thật tốt đối với chương trình 2018. Đây là phương thức để chúng ta đổi mới toàn diện, thực hiện thành công chương trình mới. Nhờ vậy, giáo dục sẽ bước sang một chương mới, một nền giáo dục thay đổi về chất”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.

Trong bối cảnh đó, nhà giáo cũng cần thay đổi vai trò, vị trí từ chỗ là người chủ yếu truyền thụ kiến thức chuyển sang là người tổ chức, dẫn dắt, hướng dẫn, hỗ trợ cho học sinh để các em tự hình thành năng lực, tự tích lũy kiến thức; Thay đổi từng môn học, vị trí từng môn học sẽ mang lại sự thay đổi thực sự theo chiều sâu trong giáo dục.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh yêu cầu nhà giáo cần thay đổi quan niệm và cách sử dụng sách giáo khoa. Theo đó, sách giáo khoa trong chương trình mới chỉ là học liệu và giáo viên được phát huy quyền chủ động, linh hoạt sử dụng các bộ sách giáo khoa khác, các học liệu khác nhau.

Vai trò của giáo viên trong chương trình giáo dục phổ thông mới được nhiều quyền hơn, chủ động hơn và cần được phát huy. Giáo viên có quyền quyết định các nội dung, tuần tự bài học, tổ chức kiểm tra đánh giá - điều vốn chưa từng có trước đây, khi lịch trình dạy và học, cách thức kiểm tra là đồng loạt, tuân thủ đồng nhất theo quy định.

Đặc biệt nhấn mạnh vai trò của hiệu trưởng, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng nếu hiệu trưởng không đổi mới thì khó có thể hy vọng ở ngôi trường đổi mới được. Nếu các hiệu trưởng không thay đổi thì sự thay đổi của các giáo viên sẽ rất khó khăn và có thể dẫn tới sụp đổ.

Bộ trưởng cũng nhắn nhủ tới các nhà giáo: “Chúng ta cần phải kiên định ở con đường, mục tiêu đổi mới, những mục tiêu mang tính chiến lược của ngành. Chúng ta cần kiên trì thuyết phục và vận động phụ huynh, xã hội để cùng chia sẻ và đồng hành với chúng ta.

Chúng ta cần kiên quyết chống các biểu hiện lạc hậu, bảo thủ, tiêu cực; Kiên quyết theo đuổi mục tiêu chiến lược phát triển con người. Chúng ta cần kiên trinh với nghề giáo, vinh quang của nghề nghiệp và vượt qua mọi khó khăn để thi đua dạy tốt, học tốt, dẫu khó khăn đến đâu cũng kiên trinh với nghề giáo”.