Sùng A Cải (sinh năm 1992) là người dân tộc Mông, quê gốc tại xã Suối Bu, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Hiện tại, chàng trai 9X đang công tác tại Công ty TNHH Giáo dục Edmicro Hà Nội.

Hà Nội – nơi thổi bùng khát vọng

Chàng trai 9X chia sẻ: “Dù chỉ là nhân viên văn phòng bình thường, lương không cao nhưng mình vẫn cảm thấy vui vì có một công việc tại Thủ đô, để tự lập, trang trải cuộc sống và tiếp tục thực hiện những dự án vì cộng đồng”.

Sùng A Cải được Trung ương Đoàn - Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tuyên dương là một trong 10 cá nhân đạt Giải thưởng Tình nguyện Quốc gia năm 2024

Sùng A Cải kể, ngày là học sinh cấp 2, cậu đi học cách nhà hơn 10km. Lên cấp 3, cậu học ở trường Phổ thông vùng cao Việt Bắc, tỉnh Thái Nguyên, cách nhà gần 300km. Mỗi lần về thăm gia đình, mẹ Cải lại phải vay mượn để có tiền cho con làm lộ phí trở lại trường học và sinh hoạt.

Nhìn mẹ vất vả, cậu từng muốn bỏ học nhưng được sự động viên, hỗ trợ kịp thời của các thầy cô, Cải quyết tâm tiếp tục con đường chinh phục con chữ, nuôi hi vọng có tương lai tốt đẹp hơn.

Gia đình Cải nghèo. Bố của cậu đau ốm triền miên, mọi gánh nặng đè lên đôi vai của mẹ. Để nuôi các con ăn học, mẹ Cải phải quần quật làm nương ngô, nương lúa, trồng rau. Rau luộc ăn với cơm trắng là những thứ thường gặp nhất trong bữa cơm của gia đình A Cải lúc bấy giờ, một tháng cả nhà chỉ được 2-3 bữa ăn cơm với thịt. Mình mẹ gồng gánh nuôi gần chục thành viên trong nhà.

Chàng trai 9X Sùng A Cải là Chủ nhiệm của nhiều dự án vì cộng đồng

Ở hoàn cảnh ấy, Sùng A Cải thấu hiểu sự khó khăn, vất vả của bố mẹ và bản làng, nên ra sức học tập với mong muốn mai này giúp đỡ bố mẹ thoát khỏi cảnh nghèo. Trong suốt thời gian học tập ở trường cấp 3, cậu liên tục giành được những giải thưởng, chứng minh cho sự nỗ lực, giỏi giang của Cải. Chàng trai từng giành được giải 3 Học sinh giỏi Quốc gia môn Địa lí và được tuyển thẳng vào ngành Sư phạm Địa lí chất lượng cao, trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

Thời gian Cải bắt đầu về Hà Nội để học tập là hành trình đầy bỡ ngỡ nhưng cũng tràn ngập hi vọng. Từ một chàng trai miền núi quen với những con đường đồi núi, cánh rừng xanh, Cải bước vào nhịp sống sôi động của Thủ đô với biết bao điều mới lạ. Lần đầu tiên nhìn thấy những tòa nhà cao tầng, những con phố đông đúc và ánh đèn rực rỡ về đêm, cậu không khỏi choáng ngợp nhưng chính khát khao học hỏi, tích luỹ tri thức, vươn tới tương lai tươi sáng, đã tiếp thêm động lực để cậu thích nghi, cố gắng từng ngày.

Các tình nguyện viên cùng Sùng A Cải đi gieo những mầm xanh, mầm thiện lành

Cải đã gặp không ít khó khăn với lối sống, cách học tập hoàn toàn khác biệt nhưng với tinh thần ham học, cậu dần hòa nhập, từng bước chinh phục con đường tri thức, biến những bỡ ngỡ ban đầu thành động lực để vươn lên, nuôi dưỡng ước mơ, khát khao về một tương lai tốt đẹp hơn cho bản thân và quê hương.

Chính nhờ tinh thần kiên trì, chủ động học hỏi và luôn giữ vững ý chí, Sùng A Cải không chỉ hòa nhập với cuộc sống Thủ đô, mà còn ngày càng trưởng thành. Trong thời gian trên giảng đường, cậu sinh viên người dân tộc Mông luôn chịu khó học hỏi, trau dồi kiến thức. Cải giành giải Nhì nghiên cứu khoa học khi là sinh viên. Cũng ở độ tuổi đôi mươi, tại Thủ đô Hà Nội, chàng trai có điều kiện và nắm cơ hội, bắt tay vào các hoạt động, dự án thiện nguyện, cống hiến cho cộng đồng.

Theo Sùng A Cải, chỉ cần vận động được người dân địa phương trồng cây thì chỉ trong vòng 5 – 10 năm, họ đi làm xa về thì đã có một khối tài sản rất lớn ở nhà và có thể phủ xanh nhiều khoảng đất trống, đồi trọc

Chạm tới ước mơ triệu cây xanh

Từ năm 2016, chàng trai trẻ bắt đầu thực hiện các dự án thiện nguyện: Nông trại quê em, Ước mơ triệu cây xanh, Sách về Bản, Ươm mầm, Rừng và Em. Các dự án hướng đến giải quyết vấn đề môi trường, phát triển sinh kế và giáo dục.

Sùng A Cải trải lòng: “Vì mình sinh ra, lớn lên ở vùng cao, trong hoàn cảnh khó khăn, không muốn trẻ em bỏ học và luôn khát khao phát triển sinh kế bền vững cho người dân, muốn tái tạo lại những cánh rừng xanh ngát nên luôn ấp ủ những dự án cộng đồng”.

Với tình yêu thiên nhiên, sự hiểu biết về môn Địa lí, sau khi tốt nghiệp đại học tháng 11/2017, Cải đã sáng lập dự án Ước mơ triệu cây xanh, nhằm trồng cây phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, tạo mạch nước ngầm, bảo vệ đất và tạo sinh kế cho các hộ dân phát triển bền vững.

Chàng 9X lan toả tình nhân ái, tình yêu thiên nhiên và hoạt động tình nguyện vì cộng đồng tới đông đảo bạn trẻ Thủ đô Hà Nội cũng như mọi miền Tổ quốc

Chia sẻ về lý do bắt đầu dự án này, Sùng A Cải tâm sự: "Khi còn nhỏ, mình từng chứng kiến cảnh lũ lụt tàn phá bản làng, cây cối, hoa màu, nhà cửa tan hoang. Nhà mình mất 2 năm mới có thể khắc phục được hậu quả để có đủ cái ăn. Bởi vậy, mình luôn ấp ủ một ước mơ sau này có thể giúp bà con vừa phát triển kinh tế vừa bảo vệ môi trường, phòng tránh thiên tai.

Đến khi lớn lên, mình đã vận động gia đình trồng rừng. Mình cũng triển khai ý tưởng với một số hộ dân ở địa phương và họ rất thích thú, hưởng ứng. Sau đó, mình vận động bạn bè để có nguồn kinh phí, chiến dịch đầu tiên đã trồng được hơn 10.000 cây xanh. Một khởi đầu thuận lợi giúp phong trào lan rộng và đến nay, kết quả đã vượt ngoài mong đợi của mình rất nhiều".

Sùng A Cải luôn nỗ lực chạm đến mục tiêu trồng được triệu cây xanh

Theo Cải, so với các dự án trồng cây khác thì điểm mới của dự án này là người thụ hưởng trực tiếp trồng, chăm sóc và bảo vệ; được hướng dẫn mô hình phát triển sinh kế đa tầng tán từ rừng, khai thác các giá trị bền vững từ hệ sinh thái rừng.

Người tham gia được trải nghiệm trồng rừng, khám phá văn hóa và bản sắc dân tộc vùng miền. Đến nay, hàng nghìn hecta đất trống đang dần được phủ xanh với hơn 950 nghìn cây xanh các loại được trồng và chăm sóc. Nhiều hộ gia đình bắt đầu có sinh kế cơ bản dưới tán rừng. Một số khu vực xuất hiện mạch nước ngầm trở lại. Chim, sóc về làm tổ…

Tình yêu với Rừng và Em

Song hành với nhiều dự án khác, cuối năm 2023, dự án Rừng và Em do Sùng A Cải sáng lập ra đời, nhằm hỗ trợ học sinh dân tộc thiểu số khó khăn. Dự án hỗ trợ một phần sinh hoạt phí giúp giảm bớt gánh nặng tài chính, giúp người thụ hưởng tập trung hơn vào học tập và phát triển bản thân.

Sùng A Cải không chỉ trồng cây gây rừng, cậu còn gieo những hạt mầm của hi vọng và sự đổi thay cho những học sinh miền núi

Toàn bộ chi phí học ngoại ngữ của các em nhỏ được tài trợ giúp mở rộng khả năng giao tiếp và làm việc trong môi trường quốc tế. Người thụ hưởng còn được tham gia các hoạt động trải nghiệm để hoàn thiện kỹ năng mềm, tăng thêm sự tự tin và khả năng thích ứng. Cậu chia sẻ: “Mình tin rằng việc bảo vệ rừng không chỉ giúp cải thiện môi trường sống mà còn mang lại cơ hội học tập và phát triển cho trẻ em địa phương”.

Từ nhỏ, cậu đã chứng kiến những khó khăn, thiếu thốn của đồng bào mình, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục và môi trường sống, khơi dậy khát khao thay đổi, mong muốn đóng góp cho cộng đồng nơi chàng trai 9X.

Với hành động của mình, Cải cũng đồng thời gáo dục các em nhỏ biết trồng cây gây rừng, giữ môi trường xanh

Rừng và Em tập trung vào việc trồng cây gây rừng, tạo sinh kế bền vững cho người dân thông qua việc khai thác hợp lý tài nguyên rừng. Bên cạnh đó, dự án còn hỗ trợ học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn, giúp các em tiếp cận giáo dục chất lượng.

Trong năm 2024, dưới sự dẫn dắt của anh Sùng A Cải, dự án đã trực tiếp trồng khoảng 20.000 cây xanh tại các tỉnh Yên Bái, Hòa Bình, Sơn La. Đồng thời, thông qua việc tuyên truyền và vận động, người dân địa phương đã trồng thêm hơn 120.000 cây, góp phần phủ xanh đất trống, đồi trọc.

Dự án hiện đang hỗ trợ 9 học sinh trung học cơ sở với mức 500 nghìn đồng/tháng cho đến khi các em hoàn thành chương trình trung học chuyên nghiệp; hơn 100 bạn được định hướng nghề nghiệp, học tiếng Anh và tham gia trải nghiệm.

Nhận thức được tầm quan trọng của tri thức, cậu đã tổ chức quyên góp và phân phát hơn 2.000 cuốn sách, truyện cho trẻ em tại Yên Bái, khuyến khích thói quen đọc sách và nâng cao hiểu biết cho các em. Không dừng lại ở những thành công hiện tại, Sùng A Cải tiếp tục đặt ra những mục tiêu dài hạn cho hệ sinh thái Rừng và Em: Mở rộng diện tích rừng trồng, dự kiến sẽ mở rộng dự án trồng rừng sang các tỉnh miền núi phía Bắc khác, với mục tiêu trồng thêm 200.000 cây xanh trong 5 năm tới.

Rừng và Em có tiềm năng trở thành mô hình giáo dục môi trường thực tiễn, nơi thanh thiếu niên và người dân được tham gia vào các hoạt động bảo vệ và phát triển rừng. Mô hình này không chỉ giúp nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường mà còn tạo ra không gian sống xanh, hỗ trợ sinh kế cho người dân thông qua các sản phẩm từ rừng.

Sùng A Cải bày tỏ: “Mình luôn tâm niệm rằng: Nếu mỗi người trồng được một cây và chăm sóc cây thật tốt, thì chẳng mấy chốc mà có những cánh rừng bất tận. Đó cũng là mong ước lớn nhất của mình trên hành trình phủ xanh những vùng quê yêu thương".

Giữa năm 2024, dự án triển khai chương trình "Happy Sharing" với một chuỗi các hoạt động đưa học sinh Hà Nội lên tỉnh Yên Bái và ngược lại, trải nghiệm văn hóa, trường học hạnh phúc và trồng cây rừng giữ đất. CôVũ Thị Nhung, Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Suối Bu (tỉnh Yên Bái) bày tỏ: "Chuyến đi đã mở ra cho các em học sinh vùng cao Yên Bái những trải nghiệm quý giá ngoài cuộc sống quen thuộc nơi núi rừng. Hòa mình vào những giá trị truyền thống của Thủ đô, các em không chỉ được khơi dậy niềm tự hào mà còn được tiếp thêm động lực, truyền cảm hứng để nỗ lực hơn trên hành trình học tập, khám phá tương lai".