LTS: Ngày 1/7/2025 đã đánh dấu một mốc son có ý nghĩa lịch sử trên hành trình xây dựng và phát triển của Thủ đô và cả nước khi lần đầu tiên kể từ khi thành lập nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mô hình chính quyền địa phương hai cấp chính thức vận hành.

Thời gian đầu vận hành, dù còn rất nhiều khó khăn, thách thức song mô hình mới đã mang lại niềm tin, sự kỳ vọng về một tương lai tươi sáng, nơi Hà Nội không chỉ là trái tim của Việt Nam, mà còn là biểu tượng của sự đổi mới và sáng tạo.

Việc Quốc hội khóa XV thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức chính quyền địa phương với tỷ lệ tán thành rất cao (466/466 đại biểu có mặt đồng thuận) đã tạo tiền đề quan trọng để bộ máy mới đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025.

Luật mới quy định hệ thống chính quyền địa phương được tổ chức hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã/phường), chấm dứt tổ chức bộ máy chính quyền cấp huyện/quận/thị xã nhằm tinh gọn bộ máy, giảm tầng trung gian, nâng cao hiệu quả phục vụ Nhân dân.

Ngay trong tháng 6, các tỉnh, thành phố thực hiện hợp nhất các đơn vị hành chính đã khẩn trương rà soát nhân sự, sắp xếp bộ máy, đào tạo cán bộ, thử nghiệm quy trình “một cửa” và chuẩn bị cơ sở dữ liệu, nhằm bảo đảm không bị gián đoạn cung cấp dịch vụ công trong thời điểm chuyển đổi.

Tiến sĩ Đỗ Ngọc Văn, Viện trưởng Viện nghiên cứu các vấn đề xã hội (Liên hiệp các hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam) chia sẻ: “Bộ máy tinh gọn không có nghĩa cắt bỏ nhiệm vụ, mà buộc phải chuyển mạnh sang chính quyền số. Chỉ khi tận dụng triệt để công nghệ, người dân mới thực sự cảm nhận được dịch vụ nhanh, minh bạch, không phiền hà”.

Anh Nguyễn Ngọc Minh (giám đốc một doanh nghiệp) chia sẻ: “Chúng tôi mong ngày này từ lâu, vì hệ thống cũ rườm rà, mỗi việc phải xin chữ ký khắp nơi, rất bất tiện. Chính quyền mới buộc cán bộ gần dân, giải quyết công việc nhanh và rõ ràng, đó mới là phục vụ thực chất”.

Một điểm nhấn trong đợt cải cách lần này chính là sự gắn kết giữa tinh giản bộ máy và thúc đẩy quản trị chính quyền dựa trên nền tảng số. Theo Bộ Thông tin và Truyền thông (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ), tính đến hết quý II/2025, trên 95% dịch vụ công mức độ 4 đã triển khai trực tuyến và tích hợp với cơ sở dữ liệu quốc gia. Đây chính là “xương sống” để bảo đảm bộ máy chính quyền mới vận hành trơn tru, liền mạch, nhất là khi bỏ bớt một cấp trung gian.

Anh Nguyễn Hải Long (ở xã Đông Anh) phân tích: “Nếu chỉ tinh giản mà không đồng bộ với hạ tầng số chắc chắn sẽ sinh ách tắc, dồn việc. Chính quyền số đi song song với cải cách bộ máy mới bảo đảm quy trình xuyên suốt, dễ giám sát và quy trách nhiệm”.

Ông Nguyễn Văn Hòa (70 tuổi, ở phường Cửa Nam) cũng phấn khởi chia sẻ: “Hồi trước làm giấy xác nhận hộ khẩu cho cháu đi học, tôi phải chạy lên phường xin mấy chữ ký, đi lại mất cả tuần. Bây giờ qua mạng, nhờ con cháu khai hộ cũng được, chỉ 1-2 ngày là xong. Người lớn tuổi hay người bận rộn không phải nghỉ làm vẫn có thể làm từ xa, đỡ khổ biết bao”.

Những mong mỏi như vậy chính là động lực để bộ máy chính quyền số tiếp tục hoàn thiện. Bởi lẽ, người dân chính là “khách hàng” và cũng là chủ thể giám sát chất lượng của bộ máy công quyền. Điểm nhấn quan trọng của mô hình chính quyền mới còn nằm ở việc hạn chế xung đột lợi ích, phòng ngừa lợi ích nhóm. Việc sáp nhập đơn vị hành chính, giảm hàng nghìn chức danh lãnh đạo cấp xã và phường sẽ giúp tiết kiệm đáng kể ngân sách.

Điểm sáng lớn nhất mà dư luận ghi nhận là chính quyền mới đã xác định rõ trách nhiệm “lấy người dân làm trung tâm”, đặt chất lượng phục vụ lên trên lợi ích của bộ máy không còn chuyện “xin - cho” phức tạp, không còn cảnh “vừa quản lý vừa kinh doanh” như các cán bộ kiêm nhiệm doanh nghiệp.

Thời khắc ngày 1/7/2025 thực sự đã đi vào lịch sử hành chính nước nhà như một dấu mốc cải cách vì dân, của dân và do dân. Mong muốn về một bộ máy gần dân - liêm chính - hiện đại không còn là khẩu hiệu, mà từng bước trở thành hiện thực, trong từng giấy tờ, từng thủ tục, từng nụ cười của cán bộ khi tiếp công dân.

Đây là bước đột phá quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền hành chính liêm chính, phục vụ, hướng đến một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển nhanh, bền vững, đáp ứng khát vọng phồn vinh và hùng cường của dân tộc.

Mô hình chính quyền hai cấp, với ý nghĩa “tinh - gọn - mạnh, hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả”, gần dân, sát với dân hơn, là bước đi thể hiện tư duy đột phá cùng phong cách lãnh đạo mạnh mẽ, quyết đoán, dám nghĩ, dám làm của Trung ương, Bộ Chính trị, mà đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm.

Tự hào là trái tim của cả nước, Hà Nội đã khẳng định vai trò tiên phong, gương mẫu trong công cuộc sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Với tầm nhìn chiến lược và quyết tâm cao độ, thành phố đã hoàn thành đúng tiến độ Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã từ 526 xã, phường, thị trấn (nhiều thứ 2 cả nước chỉ sau tỉnh Thanh Hóa) thành 126 xã, phường mới. Không chỉ giảm số đơn vị hành chính cấp xã nhiều nhất cả nước sau sắp xếp (tỉ lệ 76,05%), Hà Nội còn cho thấy sự chủ động triển khai một cách bài bản, khoa học, thể hiện sự nhạy bén và năng động trong việc hiện thực hóa các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước.

126 xã, phường mới hình thành không chỉ cho thấy sự hợp lý về mặt địa giới hành chính khi bám sát các trục giao thông chính, hệ thống sông và trên cơ sở quy hoạch, mà còn bảo đảm sự hòa hợp về văn hóa. Điều này thể hiện rất rõ trong cách đặt tên các phường, xã mới khi rất nhiều cái tên mới giàu ý nghĩa lịch sử, văn hóa gắn bó với vùng đất được mang trở lại.

Chẳng hạn, huyện Đông Anh có 4 tên mới đều là tên làng, xã cổ hoặc đã từng được sử dụng là Thư Lâm, Phúc Thịnh, Thiên Lộc, Vĩnh Thanh. Huyện Thanh Trì có hai tên mới là Nam Phù, Đại Thanh. Trong khi Nam Phù gắn với tên tổng Nam Phù ngày xưa và sự kiện tướng quân Nguyễn Siêu (Nguyễn Hữu Công - một trong 12 sứ quân cuối thế kỷ X) đánh đuổi quân Nam Hán thì Đại Thanh cũng là tên gọi đã có từ năm 1965 ở khu vực Tả Thanh Oai, mang nghĩa là vùng đất lớn mạnh, thanh cao; thể hiện được sức mạnh sau sáp nhập. Huyện Ứng Hòa có tên xã mới là Ứng Thiên, là tên gọi tổng Ứng Thiên ngày xưa của vùng đất. Huyện Đan Phượng có tên xã mới lấy tên Ô Diên - một trong những di tích cổ quan trọng nhất của Hà Nội thời kỳ tiền Thăng Long. Đặc biệt là Hồng Hà - một cái tên mang ý nghĩa văn hóa, lịch sử đã đi vào thơ ca, giúp chúng ta dễ dàng hình dung ra địa giới hành chính của phường nằm trọn trong khu vực bên bờ sông Hồng.

Sự sắp xếp này không chỉ là một thay đổi về mặt cơ học, mà còn mở ra không gian phát triển mới cho mỗi địa phương, tạo đà cho sự phát triển nhanh, bền vững và hiệu quả hơn. Sự thành công của phương án sắp xếp càng được củng cố khi tỉ lệ ủng hộ của người dân đối với phương án sắp xếp là hơn 97%, đối với phương án đặt tên là trên 96%. Kết quả này còn tạo lòng tin, khơi dậy khát vọng, tạo sự hứng khởi cho cán bộ, nhân dân các địa phương. Tất cả đội ngũ chỉnh tề cùng dân tộc vươn tới tương lai rực rỡ.

Hà Nội còn gương mẫu trong triển khai tổ chức 1 tuần vận hành thử nghiệm để đến thời điểm chính thức (ngày 1/7) cả hệ thống đã vận hành thông suốt, phục vụ tốt người dân và doanh nghiệp ngay từ giờ đầu, ngày đầu. Dẫu còn nhiều mới mẻ, khó khăn song cán bộ, công chức của cả thành phố đã sẵn sàng tâm thế “vừa làm, vừa học”, quyết tâm chuyển từ “làm hết trách nhiệm” sang làm “đến nơi, đến chốn”, lấy thước đo là sản phẩm cụ thể và hiệu quả công việc.

Một trong những lợi ích nổi bật của mô hình chính quyền hai cấp là khả năng đưa ra các quyết định nhanh chóng, sát với thực tiễn, giảm thiểu độ trễ trong triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách. Trong tổng số 1.464 nhiệm vụ phân quyền, phân cấp, có 1.059 nhiệm vụ, thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ và Bộ trưởng được phân cấp, phân quyền cho địa phương; 1.248 nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp huyện được điều chỉnh cho chính quyền xã hoặc tỉnh. Theo đó, các cấp chính quyền địa phương, đặc biệt là cấp xã được trao quyền tự chủ cao hơn với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Điều này không chỉ giảm tải cho chính quyền thành phố mà còn tạo điều kiện để người dân được tiếp cận các dịch vụ công tốt hơn, nhanh hơn.

Việc Hà Nội sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã, phường, giảm từ 526 xuống còn 126 xã, phường mới không chỉ đơn thuần là sự tinh gọn về mặt hành chính mà còn là cơ hội vàng để thành phố tối ưu hóa các nguồn lực, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội một cách bền vững. Đó là vì mô hình mới mang lại sự giải phóng nguồn lực đất đai. Khi số lượng đơn vị hành chính giảm, các trụ sở, cơ sở vật chất không còn sử dụng sẽ được quy hoạch lại, tạo ra quỹ đất quý giá cho các dự án phát triển đô thị, khu dân cư mới, hoặc mở rộng hạ tầng giao thông. Điều này đặc biệt quan trọng đối với một đô thị lớn như Hà Nội, nơi đất đai luôn là nguồn lực khan hiếm.

Bên cạnh đó, việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã còn giúp tập trung hóa nguồn lực đầu tư và quản lý. Thay vì phân tán cho nhiều đơn vị nhỏ lẻ, các dự án đầu tư công, quy hoạch đô thị sẽ được triển khai một cách đồng bộ và hiệu quả hơn trên quy mô lớn. Điều này không chỉ giúp giảm bớt sự chồng chéo, lãng phí mà còn tạo điều kiện cho việc hình thành các chuỗi đô thị, khu vực kinh tế chuyên biệt có tính liên kết cao, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh tổng thể của thành phố.

Đặc biệt, việc tinh gọn bộ máy hành chính mang lại giá trị cốt lõi là cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả phục vụ của chính quyền đối với người dân và doanh nghiệp. Với số lượng đơn vị ít hơn gắn với tăng cường chuyển đổi số, việc phối hợp giữa các cấp, các ngành cũng có điều kiện trở nên đơn giản và thông suốt hơn, giúp giải quyết các vấn đề một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn. Điều này không chỉ tạo môi trường kinh doanh thuận lợi mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, thúc đẩy Hà Nội phát triển theo hướng văn minh, hiện đại và bền vững.

Trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng với sự bùng nổ của Cách mạng công nghiệp 4.0 và những thách thức toàn cầu, Hà Nội cần hơn bao giờ hết một bộ máy quản lý linh hoạt, hiệu quả và sáng tạo. Mô hình chính quyền hai cấp chính là câu trả lời, không chỉ giúp Hà Nội thích ứng với những biến động của thời đại mà còn tạo điều kiện để Thủ đô vươn lên, khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

Chúng ta đều thấy rõ rằng, trong vận hành mô hình chính quyền hai cấp tại thành phố Hà Nội, cán bộ, công chức đóng vai trò then chốt, mang trách nhiệm nặng nề nhưng cũng đầy vinh dự trong việc đảm bảo mô hình này thực sự gần dân, sát với dân và phục vụ Nhân dân một cách hiệu quả nhất.

Thực tiễn đang đòi hỏi mỗi cán bộ, công chức Thủ đô thể hiện rõ vai trò tiên phong, gương mẫu trong bộ máy mới. Mỗi đồng chí cần trở thành những người đi đầu trong việc quán triệt và thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là những quy định liên quan đến mô hình chính quyền hai cấp. Sự gương mẫu từ cấp ủy, lãnh đạo đến từng đảng viên cơ sở sẽ tạo sức lan tỏa, củng cố niềm tin của Nhân dân vào hệ thống chính quyền.

Cán bộ, công chức phải thực sự là cây cầu nối giữa chính quyền và nhân dân. Cán bộ, công chức phải chủ động lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của người dân, kịp thời phản ánh lên các cấp có thẩm quyền để giải quyết. Đồng thời, họ cũng có trách nhiệm truyền đạt, giải thích rõ ràng các chính sách, quy định của thành phố đến với người dân, giúp người dân hiểu và đồng thuận thực hiện. Nâng cao năng lực chuyên môn và ý thức phục vụ nhân dân là trách nhiệm cốt lõi của mỗi cán bộ, đảng viên. Mỗi người cần không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ nghiệp vụ, nắm vững các quy trình hành chính, đặc biệt là trong bối cảnh đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Thái độ phục vụ tận tình, chu đáo, không gây phiền hà cho Nhân dân phải trở thành kim chỉ Nam trong mọi hoạt động. Việc giải quyết các thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công phải nhanh chóng, minh bạch, công khai, tạo thuận lợi tối đa cho người dân.

Cán bộ, công chức còn phải là những người giám sát, kiểm tra và tự kiểm tra việc thực hiện mô hình chính quyền hai cấp; kịp thời phát hiện những vướng mắc, bất cập trong quá trình vận hành, kiến nghị các giải pháp khắc phục. Mỗi cán bộ, công chức cần tự kiểm điểm, rèn luyện đạo đức công vụ, đấu tranh chống các biểu hiện quan liêu, tham nhũng, lãng phí, góp phần xây dựng một nền hành chính trong sạch, vững mạnh, thực sự vì dân.

Với người dân Hà Nội, đây là thời khắc để cùng nhau viết tiếp những trang sử mới cho Thủ đô và đất nước. Xây dựng mô hình chính quyền hai cấp “tinh - gọn - mạnh, hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả” không chỉ là nhiệm vụ của các cấp ủy, chính quyền mà có vai trò, trách nhiệm to lớn của mỗi người dân. Những ý kiến xây dựng, những hành động đóng góp, sẻ chia, dù nhỏ bé, đều là những viên gạch góp phần dựng nên tương lai tươi sáng cho mảnh đất nghìn năm văn hiến.

Sinh sống trên mảnh đất này từ những năm 1990 nhưng do nguồn gốc là đất nông nghiệp nên gia đình bà Chử Thị Tân, phường Vĩnh Hưng, thành phố Hà Nội, gặp nhiều vướng mắc khi chuyển đổi mục đích sử dụng sang đất ở. Dù đã nhiều lần đi lại, bổ sung hồ sơ, việc được cấp sổ đỏ với gia đình bà tưởng như vẫn chưa có hồi kết.

Tuy nhiên, tại buổi đối thoại với chính quyền vào cuối tháng 7/2025, lãnh đạo phường Vĩnh Hưng đã khẳng định sẽ hoàn tất việc cấp sổ đỏ trong tháng 8. Đúng như lời hứa, sáng 29/8, bà Tân đã nhận giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do lãnh đạo phường trao tận tay.

Gia đình bà cũng là một trong hai hộ đầu tiên được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu trên địa bàn phường.

Bà Chử Thị Tân chia sẻ: “Mấy chục năm ở trên đất, nay gia đình tôi nhận được sổ đỏ rất mừng. Tôi cảm ơn Đảng ủy, UBND, MTTQ, nhất là ban địa chính đã đồng hành với gia đình hoàn thành sổ đỏ trong tháng 8, đúng như lời hứa của đồng chí Bí thư Đảng ủy phường. Lời nói đi đôi với việc làm. Các đồng chí đã làm rất tốt, mặc dù chỉ mới hoạt động từ ngày 1/7 và công việc còn bề bộn”.

Giải quyết thủ tục hành chính cho công dân, tổ chức, doanh nghiệp là ưu tiên hàng đầu khi vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Để tạo thuận lợi, nhiều giải pháp công nghệ đã được ứng dụng. Thay vì đến tận nơi lấy số thứ tự như trước, hiện nay người dân Hà Nội có thể đăng ký từ nhà qua ứng dụng iHanoi khi muốn thực hiện thủ tục hành chính tại các trung tâm phục vụ hành chính công.

Anh Đỗ Hồng Quảng, phường Láng, thành phố Hà Nội, cho biết: “Trước đây tôi thường phải xếp hàng sớm, 8 giờ đến đã có khi hết số. Thậm chí có thời điểm đông, nhiều người xếp hàng từ 4–5 giờ sáng. Hiện tại, tôi có thể lấy số từ tối hôm trước”.

Anh Đinh Quang Thành, Trung tâm Phục vụ hành chính công thành phố Hà Nội, chi nhánh số 3, chia sẻ: “Cán bộ tiếp nhận chủ động được số lượng công dân trong ngày để sắp xếp thời gian, tính toán tiếp nhận và trả hồ sơ. Ví dụ buổi sáng có thể nhận 40 - 50 hồ sơ và xử lý hết trong buổi đó, không còn tình trạng lấy số hộ, xếp hàng hộ”.

Sự hài lòng của người dân chính là thước đo quan trọng về hiệu quả hoạt động của mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Tuy nhiên, để mô hình phát huy hiệu quả lâu dài, vẫn cần thêm quyết tâm, nỗ lực, đồng lòng từ cả hệ thống chính trị đến từng cán bộ cơ sở.

Bà Chử Thị Tân kể lại, từ năm 2002 gia đình bà nhiều lần nộp hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng liên tục vướng mắc. Mảnh đất rộng hơn 400m² vốn có nguồn gốc đất nông nghiệp, lại phát sinh việc xây dựng không phép và lấn chiếm đất công. Hồ sơ từng được quận Hoàng Mai cũ xem xét, thậm chí cơ bản đồng ý, nhưng do thay đổi đơn vị hành chính nên tất cả lại phải bắt đầu lại từ đầu.

“Có lúc tôi nghĩ gia đình sẽ không bao giờ có được sổ đỏ. Nhưng nghĩ đến con cháu, tôi lại gắng đi tiếp. Hôm nay cầm tờ giấy trong tay, tôi xúc động đến rơi nước mắt”, bà Tân chia sẻ trong buổi nhận sổ đỏ.

Trường hợp của vợ chồng bà Tân là điển hình cho những khó khăn trong quản lý đất đai tại khu vực đô thị hóa nhanh. Nếu như trước đây quy trình phức tạp, hồ sơ rườm rà khiến người dân nhiều năm “hết hẹn lại hẹn” thì từ ngày 1/7/2025, thẩm quyền cấp sổ đỏ lần đầu đã được phân cấp về cho Chủ tịch UBND phường. Đây là bước ngoặt quan trọng, giúp chính quyền cơ sở trực tiếp giải quyết quyền lợi cho dân.

Ông Phạm Hải Bình, Chủ tịch UBND phường Vĩnh Hưng, cho biết: “Bắt tay vào việc mới thấy mọi thứ không đơn giản. Chỉ việc xác minh nguồn gốc đất, tài sản công trình gắn trên đất, tiền lợi bất hợp có được là cả quá trình điều tra công phu, không hề đơn giản chút nào. Để có biên bản xử lý vi phạm trong lĩnh vực đất đai, các phải tra cứu tới 8 căn cứ pháp lý.

Tiếp đến, chính quyền còn phải phân tích, động viên gia đình ông Quảng - bà Tân về nộp dung số tiền xử lý vi phạm 1,775 tỷ đồng và thực hiện nghĩa vụ nộp thuế với ngân sách Nhà nước 5,056 tỷ đồng đúng quy định. Đó là những cái gì tốt nhất mà địa phương có thể làm cho người dân, trong khuôn khổ của pháp luật”.

Không chỉ đưa ra quyết định, chính quyền phường còn trực tiếp đồng hành. Từ việc hướng dẫn kê khai, lập biên bản xử lý vi phạm, đến hỗ trợ người dân đi nộp tiền tại cơ quan thuế, cán bộ phường đều cử người sát sao. “Nếu không có sự tận tình của các cán bộ trong phường, chúng tôi - những người có tuổi rồi sẽ chẳng biết xoay sở thế nào", bà Tân chia sẻ.

Tại buổi đối thoại công khai với hơn 200 hộ dân trong phường ngày 29/7/2025, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Vĩnh Hưng Nguyễn Đức Dũng từng cam kết: “Trường hợp của bà Tân sẽ được giải quyết trong tháng 8”. Chỉ sau đúng một tháng, lời hứa đã trở thành hiện thực.

“Chúng tôi xác định, lời hứa của chính quyền trước dân phải được thực thi. Chính quyền không chỉ nhìn vào vi phạm, mà còn nhìn thấy quá trình sử dụng đất ổn định, nhu cầu chính đáng của người dân. Cái gì đúng luật, có lợi cho dân thì phải quyết tâm làm”, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Vĩnh Hưng Nguyễn Đức Dũng nhấn mạnh.

Giải quyết thủ tục hành chính cho người dân

Theo thống kê 5 năm gần đây, phường Vĩnh Hưng chỉ cấp được 76 sổ đỏ lần đầu trong tổng số gần 200 hồ sơ tiếp nhận. Hiện tại, với dân số khoảng 68.000 người trên diện tích 4,47km², con số này trung bình chưa đến 16 sổ đỏ mỗi năm - một tỷ lệ khá thấp so với nhu cầu thực tế. Đây cũng là tình trạng chung của quận Hoàng Mai (cũ) và nhiều địa phương khác.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do: Hồ sơ đất đai phức tạp, nhiều trường hợp sử dụng đất không đúng quy hoạch hoặc chưa rõ nguồn gốc; quy trình hành chính trước đây rườm rà, yêu cầu xác nhận tranh chấp, phù hợp quy hoạch, gây khó khăn cho người dân; thiếu hạ tầng pháp lý và nhân lực chuyên môn, dẫn đến việc xử lý hồ sơ bị “ách tắc” kéo dài. Không loại trừ một số cán bộ cơ sở cố tình “làm khó” người dân trong quá trình cấp sổ đỏ để hưởng lợi cá nhân.

“Các anh chị ở phường, nhất là Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị đã không chỉ làm đúng trách nhiệm mà còn rất tận tình, chu đáo. Họ hướng dẫn từng bước, động viên chúng tôi kiên trì. Tôi thực sự biết ơn", bà Tân bày tỏ.

Trong niềm xúc động, bà Tân coi cuốn sổ đỏ nhận đúng dịp Quốc khánh là “phần thưởng cho cả một đời chờ đợi”. Còn đối với chính quyền phường Vĩnh Hưng, đây là minh chứng rõ ràng và là lời khẳng định cho sự quyết tâm đồng hành, chia sẻ, thực hiện đúng cam kết với Nhân dân.

Tại xã Gia Lâm, bà Nguyễn Thu Hà, cư dân Khu đô thị Ocean Park (xã Gia Lâm) bày tỏ hài lòng khi được các cán bộ, nhân viên đón tiếp, hướng dẫn rất nhiệt tình tại điểm phục vụ hành chính công đặt trên địa bàn xã Gia Lâm. Bà Hà cho biết: “Hôm nay, tôi đến đây để giải quyết các thủ tục về đăng ký hộ kinh doanh cá thể. Tôi thấy các thủ tục được giải quyết với thời gian nhanh hơn rất nhiều. Cơ sở vật chất khang trang, cán bộ xử lý hồ sơ nhanh, gọn. Tôi thấy việc đưa vào vận hành chính quyền địa phương hai cấp đã đem lại nhiều đổi mới”.

Để chuẩn bị cho việc vận hành hệ thống chính quyền địa phương hai cấp, ngay từ tháng 6, cấp uỷ, chính quyền huyện Gia Lâm (cũ) đã chỉ đạo các cơ quan liên quan chuẩn bị kỹ lưỡng từ cơ sở vật chất lẫn nghiệp vụ, tinh thần phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhất là những cán bộ thường xuyên tiếp xúc với Nhân dân. Ban Thường vụ Huyện ủy Gia Lâm (cũ) đã ban hành Kế hoạch số 271-KH/HU ngày 15/6/2025 về việc triển khai thực hiện vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại các đơn vị hành chính xã mới dự kiến trên địa bàn huyện, từ ngày 20 đến ngày 26/6, tại trụ sở cơ quan 4 xã mới: Gia Lâm, Phù Đổng, Thuận An, Bát Tràng hình thành trên cơ sở huyện Gia Lâm (cũ).

Ngay sau khi kết thúc thời gian vận hành thử, Ban Thường vụ Huyện ủy đã họp rút kinh nghiệm công tác vận hành để khắc phục những hạn chế, để phục vụ Nhân dân tốt hơn. Trong thời gian đầu, tại các khu vực, các xã đều bố trí cán bộ hướng dẫn người dân, đặc biệt quan tâm đến người cao tuổi - những người còn lúng túng khi sử dụng máy móc, thiết bị. Điều này kết hợp với việc ứng dụng số hóa khiến các thủ tục được tiến hành nhanh, gọn, hiệu quả hơn.

Xã Gia Lâm là một vùng đất cổ, được hình thành trên cơ sở sáp nhập địa giới hành chính của thị trấn Trâu Quỳ, xã Kiêu Kỵ và một phần của các xã Cổ Bi, Dương Xá, Phú Sơn, xã Bát Tràng (huyện Gia Lâm cũ)… Những năm gần đây, xã Gia Lâm là một trong những địa bàn có tốc độ đô thị hóa, tăng trưởng kinh tế cao của thành phố. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, ưu tiên phát triển công nghiệp - xây dựng và thương mại - dịch vụ, đồng thời từng bước giảm tỷ trọng nông nghiệp. Các cụm công nghiệp và làng nghề phát triển mạnh mẽ, nổi bật với các ngành nghề truyền thống như sản xuất vàng quỳ ở Kiêu Kỵ, đồ gỗ mỹ nghệ tại Dương Xá, trồng hoa cây cảnh và các sản phẩm OCOP…

Trên địa bàn có các khu, cụm công nghiệp lớn như: Phú Thị, Dương Xá, Kiêu Kỵ, Trâu Quỳ, Cổ Bi, Phú Sơn, Đa Tốn thu hút nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước, tạo việc làm và thúc đẩy thu ngân sách địa phương. Nhiều khu đô thị mới mọc lên góp phần thay đổi diện mạo của xã theo hướng hiện đại. Việc vận hành bộ máy chính quyền địa phương hai cấp đã đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn nói riêng, tạo lực đẩy cho sự phát triển khu vực cửa ngõ phía đông thành phố Hà Nội nói chung.

Phó Chủ tịch UBND xã Gia Lâm Nguyễn Ngọc Dũng cho biết: “Hoạt động của chính quyền xã mới được chuẩn bị kỹ càng, kết hợp với triển khai số hóa, cho nên các thủ tục hành chính của người dân đều diễn ra nhanh gọn. Những ngày đầu triển khai, người dân trên địa bàn đến làm việc với cơ quan chính quyền đều rất phấn khởi”.

Mặc dù cán bộ các phòng, ban chuyên môn thuộc cấp xã vẫn còn chút bỡ ngỡ trước những chức năng, nhiệm vụ mới nhưng với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, đề cao tinh thần phục vụ, các cán bộ vừa làm vừa tháo gỡ vướng mắc. Điều này là cơ sở để chính quyền hai cấp tại Gia Lâm tiếp tục vận hành ngày một hiệu quả trong thời gian tới.

Là xã đảo duy nhất của Thủ đô, những năm qua, Minh Châu vẫn đối mặt với nhiều khó khăn về điều kiện tự nhiên, cơ sở vật chất và hạ tầng. Chính vì vậy, việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Minh Châu không chỉ là sự thay đổi về tổ chức bộ máy, mà còn là bước khởi đầu trên hành trình xây dựng Minh Châu trở thành một hòn đảo xanh, văn minh và hạnh phúc.

Sau 3 tháng vận hành chính quyền địa phương hai cấp, người dân Minh Châu đã cảm nhận rõ sự thay đổi tích cực. Ngay trong những tuần đầu của tháng đầu vận hành, bộ máy mới đã xác định bắt tay ngay vào việc, có các phương án cụ thể hỗ trợ người dân, đặc biệt về an sinh xã hội và các chính sách đặc thù, từng bước đầu tư hạ tầng giao thông giúp Minh Châu phát triển, đồng thời giữ gìn được bản sắc đặc trưng.

Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân, Trạm Y tế xã Minh Châu đã được đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất. Một dãy nhà làm việc mới gồm 3 tầng với 20 phòng chức năng đã được xây dựng, đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh hiện đại. Công trình góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của trạm y tế, đảm bảo phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho khoảng 6.500 người dân trên địa bàn.

Điểm nhấn rõ nét nhất trong thời gian qua là việc vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Người dân Minh Châu nay không còn cảnh lặn lội qua phà để giải quyết thủ tục hành chính. Chính quyền hoạt động hiệu lực, hiệu quả ngay tại địa bàn, đưa dịch vụ công đến gần dân hơn. Đặc biệt, Minh Châu là một trong những xã đi đầu trong việc ứng dụng chuyển đổi số và cải cách hành chính, hướng đến mô hình “hai phục vụ” - vừa phục vụ người dân, vừa phục vụ sự phát triển của xã hội.

Cùng với đó, cảnh quan môi trường được cải thiện theo hướng “sáng - xanh - sạch - đẹp”. Các tuyến đường, ngõ xóm được chỉnh trang, trồng thêm hàng cây xanh; rác thải sinh hoạt, sản xuất được thu gom và xử lý tốt hơn, góp phần xây dựng hình ảnh một xã đảo xanh mát, trong lành.

Công tác an sinh xã hội và quốc phòng - an ninh tiếp tục được bảo đảm. Xã Minh Châu cũng là địa phương đầu tiên trên cả nước triển khai Chương trình khám sức khỏe toàn dân sau khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

Người dân xã Minh Châu đều phấn khởi vui mừng khi chỉ trong thời gian ngắn, diện mạo quê hương đã thay đổi rõ rệt, đời sống Nhân dân không ngừng cải thiện, mở ra hành trình hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một “xã đảo xanh - văn minh - hạnh phúc”.

Sự thay đổi đó một phần đến từ tinh thần trách nhiệm, sự thích ứng nhanh của đội ngũ cán bộ xã Minh Châu trong việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Nguyễn Đức Tiến chia sẻ, khó khăn lớn nhất vẫn là sự chênh lệch về hạ tầng và trình độ phát triển so với các địa phương khác, cùng thách thức đồng bộ hóa hệ thống quản lý sau sáp nhập… Chính những thách thức ấy lại trở thành động lực để Minh Châu đổi mới

Được biết, trong số hơn 60 cán bộ, công chức xã hiện nay, nhiều người được điều động từ các cơ quan thuộc TP, quận, huyện. Để tạo điều kiện thuận lợi, xã đã bố trí chỗ ăn ở gần trụ sở cho cán bộ công tác lâu dài, bản thân ông Tiến cũng lựa chọn ở lại xã đảo và chỉ về nội thành vào cuối tuần để thăm gia đình.

“Điều quan trọng là cán bộ phải bám sát địa bàn, sống trong lòng dân. Khi sự hài lòng của người dân được nâng lên, đời sống Nhân dân được cải thiện, đó chính là động lực để chúng tôi vượt qua thử thách, tiếp tục công việc lâu dài”, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Minh Châu Nguyễn Đức Tiến nhấn mạnh.

Từ ngày 1/7/2025, Hà Nội chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp gồm cấp thành phố và cấp xã, phường. Sau hơn 2 tháng, theo kết quả của Hội nghị đánh giá tình hình triển khai của Thường trực Thành ủy Hà Nội cho thấy sự chuẩn bị bài bản, quyết liệt và đồng bộ của cả hệ thống chính trị.

Trước hết, công tác lãnh đạo, chỉ đạo từ Thành ủy, UBND thành phố đến các quận, huyện, thị xã và xã, phường, thị trấn được triển khai đồng bộ. Hệ thống văn bản pháp lý cần thiết được ban hành kịp thời, giúp quá trình quán triệt, tuyên truyền mô hình mới đến cán bộ, đảng viên và Nhân dân diễn ra thuận lợi, tạo sự đồng thuận cao.

Một thành quả nổi bật là việc thành lập, kiện toàn tổ chức bộ máy 126 xã, phường mới và tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ 2025 - 2030 ở tất cả các đơn vị. Ban Thường vụ Thành ủy đã điều động, bố trí hơn 5.200 cán bộ, công chức, viên chức về công tác tại cơ sở, đồng thời giải quyết chế độ chính sách cho gần 4.300 trường hợp bị ảnh hưởng do sắp xếp.

Về cơ sở vật chất, 100% xã, phường đã có trụ sở làm việc ổn định, được trang bị đầy đủ phương tiện, thiết bị. Các hồ sơ, tài liệu sau sắp xếp đã được bàn giao đúng quy định. Hệ thống Trung tâm Phục vụ hành chính công và 126 điểm phục vụ tại cơ sở đi vào vận hành thông suốt. Trong vòng 2 tháng, toàn thành phố đã tiếp nhận hơn 523.000 hồ sơ thủ tục hành chính, trong đó hơn 413.000 hồ sơ được giải quyết đúng hạn (chiếm gần 98%).

Đáng chú ý, Hà Nội đã phê duyệt danh mục 767 thủ tục hành chính thực hiện trực tuyến toàn trình, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số và giảm áp lực cho bộ máy mới. Hệ thống họp trực tuyến, phản ánh iHanoi, thư điện tử công vụ… cũng đã được điều chỉnh để phù hợp với mô hình 2 cấp.

Về kinh tế - xã hội, trong bối cảnh bộ máy mới vận hành, Hà Nội vẫn duy trì ổn định, quyết tâm hoàn thành mục tiêu tăng trưởng trong năm 2025. Công tác giải ngân vốn đầu tư công được đẩy mạnh, các lĩnh vực y tế, giáo dục, an sinh xã hội được bảo đảm.

Ban Thường vụ Thành ủy đã tổng hợp 109 nội dung khó khăn, vướng mắc từ cơ sở, chủ yếu liên quan đến công tác xây dựng Đảng, hoạt động của HĐND xã phường, công tác quản lý Nhà nước, phân cấp, ủy quyền… và đang tập trung chỉ đạo giải quyết.

Tại phường Hoàn Kiếm, nơi có số lượng thủ tục hành chính lớn, công tác tiếp nhận và giải quyết hồ sơ của người dân, doanh nghiệp được duy trì hiệu quả. Chỉ trong hơn 2 tháng, phường đã tiếp nhận 4.262 hồ sơ, có ngày cao điểm lên đến hơn 200 hồ sơ; tỷ lệ giải quyết đạt 95,6%.

Bí thư Đảng ủy phường Hoàn Kiếm Vũ Đăng Định cho biết, giai đoạn chuyển đổi vừa qua, phường đã chú trọng công tác tư tưởng, phát huy vai trò báo cáo viên, mạng xã hội để tạo sự đồng thuận cao. Bộ máy chính trị được sắp xếp ổn định, cán bộ, công chức được bố trí đúng chuyên môn, trình độ khá đồng đều.

Cùng với thay đổi tư duy từ quản lý sang phục vụ, phường Hoàn Kiếm bảo đảm nguồn lực, cơ chế, chính sách cần được đẩy nhanh, nhất là trong phân cấp, ủy quyền để Chủ tịch UBND phường có thẩm quyền xử lý công việc kịp thời.

Phường Đống Đa là địa bàn có nhiều kết quả tích cực. Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Nguyễn Ngọc Việt cho biết, ngay sau Đại hội Đảng bộ phường, cấp ủy đã ban hành nghị quyết, chương trình hành động và tập trung ổn định tổ chức. Công tác xây dựng Đảng được chú trọng, phường hoàn thành việc cấp đổi 100% thẻ đảng viên, tổ chức các hoạt động thiết thực như tặng quà dịp 2/9 cho Nhân dân.

Về thủ tục hành chính, phường đã giải quyết hơn 4.000 hồ sơ, bảo đảm đúng quy trình. Phường đề nghị nghiên cứu mô hình cán bộ chuyên trách tại địa bàn dân cư và tạm thời chưa chốt cứng khung vị trí việc làm như các tỉnh, do đặc thù của Hà Nội.

Theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong, mô hình chính quyền 2 cấp tại Hà Nội đã có bước khởi đầu tích cực, thể hiện quyết tâm lớn của hệ thống chính trị. Bộ máy cấp xã bước đầu đi vào ổn định, dịch vụ công cơ bản đáp ứng yêu cầu, nhiều đơn vị tìm được hướng đi mới.

Tuy vậy, đây là mô hình chưa có tiền lệ, khó khăn phát sinh là bình thường. Quan trọng là các cấp phải chủ động tổng hợp thực tiễn, kiến nghị cơ chế, chính sách phù hợp với yêu cầu phát triển của một đô thị đặc biệt như Hà Nội.

Trọng tâm chuyển đổi số trong xây dựng chính quyền hai cấp đã góp phần giúp bộ máy tinh gọn, nâng cao hiệu quả phục vụ, đồng thời tạo điều kiện để người dân tiếp cận dịch vụ công nhanh chóng, minh bạch.

Ngay từ khi triển khai, Thành ủy, HĐND, UBND và MTTQ TP Hà Nội đã chỉ đạo quyết liệt, ban hành đồng bộ các văn bản pháp lý để mô hình chính quyền 2 cấp đi vào vận hành thông suốt. Chỉ trong thời gian ngắn, thành phố đã hoàn thành việc thành lập, kiện toàn tổ chức bộ máy ở 126 xã, phường mới. Hơn 5.200 cán bộ, công chức, viên chức được điều động; gần 9.700 biên chế được sắp xếp lại, đảm bảo sự thông suốt của bộ máy và không để gián đoạn công việc.

Trung tâm Phục vụ hành chính công thành phố Hà Nội vận hành ngày càng hiệu quả

Các điểm phục vụ hành chính công nhanh chóng đi vào hoạt động ổn định. Từ ngày 1/7 đến 30/8/2025, toàn hệ thống đã tiếp nhận hơn 523.000 hồ sơ thủ tục hành chính, trong đó hơn 97% được giải quyết đúng hạn. Những con số ấy cho thấy nỗ lực rất lớn của bộ máy mới khi vừa phải xử lý khối lượng công việc khổng lồ, vừa từng bước chuẩn hóa quy trình để phục vụ người dân tốt hơn.

Điểm nổi bật là việc thành phố coi trọng công tác đào tạo cán bộ cơ sở theo hướng thực chất, “cầm tay chỉ việc”, gắn với xử lý ngay những tình huống phát sinh. Cùng với đó, nhiều ứng dụng số như Chatbot nghiệp vụ, phần mềm quản lý hồ sơ, hệ thống một cửa điện tử… đang trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực để cán bộ làm việc hiệu quả, giảm tải áp lực cho cấp xã, phường.

Minh Châu - xã đảo duy nhất của Hà Nội, từng được coi là “ốc đảo hành chính” vì người dân phải vượt phà, đi hàng chục cây số ra trung tâm huyện (cũ) để làm thủ tục nhưng nay, hầu hết dịch vụ công đã được phân cấp về tận xã.

Ông Nguyễn Đức Tiến - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Minh Châu khẳng định: “Quyết tâm xây dựng xã trở thành xã thông minh vào năm 2030. Trong đó, công tác chuyển đổi số là ưu tiên hàng đầu. Xã mặc dù còn khó khăn nhưng đã đầu tư tài khoản trợ lý ảo, tổ chức các lớp tập huấn, mời chuyên gia về hỗ trợ để cán bộ nâng cao kỹ năng”.

Đội ngũ cán bộ vốn quen với giấy tờ thủ công nay đang trở thành “hạt nhân số”. Họ vừa học để xử lý công việc nhanh hơn, vừa trực tiếp hướng dẫn người dân tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến. Mỗi buổi tập huấn đều gắn với tình huống thực tế, từ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đến đăng ký sản xuất nông nghiệp sạch.

Chuyên gia nhận định, khi cán bộ xã sử dụng phần mềm thành thạo, hiệu quả công việc tăng lên rõ rệt, hồ sơ được giải quyết minh bạch, chính xác và tiết kiệm thời gian. Nhờ vậy, người dân Minh Châu giờ không còn cảnh lặn lội ra huyện, mà có thể giải quyết ngay tại địa phương, góp phần củng cố niềm tin vào bộ máy mới.

Song hành với chuyển đổi số, Minh Châu cũng tận dụng công nghệ để phát triển nông nghiệp sạch và du lịch sinh thái. Đây là hai hướng đi bền vững, được kỳ vọng sẽ biến một xã từng bị cách trở địa lý thành điểm sáng phát triển toàn diện trong tương lai.

Khác với Minh Châu, Hoài Đức là xã ngoại thành đông dân cư, nơi nhu cầu giao dịch hành chính diễn ra hằng ngày. Vấn đề lớn ở đây là làm thế nào để đông đảo người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế và cao tuổi, có thể tham gia vào môi trường số.

Chính quyền xã đã khởi xướng mô hình “bình dân học vụ số”. Các điểm hướng dẫn được mở ra giúp người dân từng bước làm quen với dịch vụ công trực tuyến.

Ông Trần Văn Luật, người dân xã Hoài Đức, chia sẻ: “Thực sự ra lúc đầu chúng tôi rất khó khăn trong việc nắm bắt. Qua hướng dẫn, tôi biết được mức thuế đất phải nộp, và chỉ ở nhà, với tài khoản sẵn có, tôi bấm vào là đóng thuế được ngay, rất thuận tiện”.

Phó Chủ tịch UBND xã Hoài Đức Đồng Thị Nga cho biết: “Người dân chưa biết thao tác nào, cần hướng dẫn gì thì chúng tôi sẽ kịp thời chỉ dẫn, như vậy mới thu hút bà con tham gia và dần dần lan tỏa sang các ứng dụng khác”.

Không chỉ vậy, cán bộ, sinh viên, giáo viên tin học xã Hoài Đức còn cùng thành lập tổ cộng đồng số, đi từng ngõ, đến từng hộ để “cầm tay chỉ việc”. Bà Nguyễn Thị Lan, người dân địa phương nói: “Chưa biết thì khó nhưng đã biết rồi thì dễ thôi, bởi vì được cán bộ “cầm tay chỉ việc”. Một buổi chiều tôi thao tác được cả chục lần, giờ cũng đã tự làm được rồi”…

Sự lan tỏa diễn ra nhanh chóng, những người học được lại hướng dẫn cho người thân, hàng xóm. Từ một nhu cầu cụ thể như nộp thuế đất, Hoài Đức đang mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác: Đăng ký học đường, khai báo y tế, quản lý đất đai…

Phường Cửa Nam là một trong nhiều đơn vị tạo nên điểm nhấn ấn tượng khi trở thành đơn vị tiên phong mạnh dạn ứng dụng công nghệ hiện đại vào công tác phục vụ Nhân dân, cụ thể là đưa robot hỗ trợ thủ tục hành chính chính thức đi vào hoạt động từ ngày 10/7.

Theo bà Trịnh Ngọc Trâm, Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam, sản phẩm robot AI Cửa Nam mới chỉ là bước khởi đầu trong chiến lược chuyển đổi số toàn diện mà phường đang xây dựng và triển khai trong thời gian tới. Ngay từ khi phường chính thức vận hành theo mô hình mới vào đầu tháng 7, Ban Chấp hành Đảng bộ phường cùng HĐND phường đã đề ra hàng loạt nhiệm vụ trọng tâm với định hướng rõ ràng, trong đó xác định chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ là đòn bẩy quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ công.

Việc triển khai robot AI sử dụng trí tuệ nhân tạo nhằm tự động hóa quy trình hỗ trợ, hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục hành chính không chỉ mang tính ứng dụng thực tiễn cao, mà còn là bước thử nghiệm để tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện và nhân rộng mô hình trong tương lai.

Ghi nhận tại Điểm Phục vụ hành chính công phường Cửa Nam, lượng người dân đến làm thủ tục trong những ngày đầu vận hành mô hình chính quyền hai cấp khá đông. Tuy nhiên, nhờ sự chuẩn bị chu đáo về cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp, đồng bộ, kết hợp ứng dụng công nghệ tiên tiến, quá trình tiếp dân diễn ra trật tự, thuận tiện và mang lại nhiều bất ngờ thú vị.

Nhiều người dân đến thực hiện các thủ tục đã không giấu được sự ngạc nhiên, thích thú khi tận mắt chứng kiến và được trải nghiệm một quy trình tiếp dân hoàn toàn mới - có sự đồng hành của robot.

Bà Phạm Thị Phó, cư dân phố Thợ Nhuộm, vui vẻ chia sẻ trải nghiệm lần đầu tiên được robot chào đón tại Điểm Phục vụ hành chính công. Sau khi nhận được lời mời uống nước từ robot, bà không khỏi ngạc nhiên: "Lần đầu tiên tôi đến làm thủ tục hành chính mà được robot phục vụ. Mọi thứ vận hành rất bài bản, chỉ cần lựa chọn thủ tục cần thực hiện và lấy số thứ tự, tôi thấy rất văn minh và hiện đại".

Không chỉ có bà Phó, chị Nguyễn Lan Hương, sống tại phố Hàm Long, cũng không giấu được sự bất ngờ khi lần đầu gặp "công chức đặc biệt" này. Chị kể lại: "Điều làm tôi bất ngờ nhất là trong lúc ngồi chờ đến lượt, chú robot tự động di chuyển đến phát nước uống và kẹo miễn phí cho mọi người. Tôi chưa bao giờ nghĩ sẽ được trải nghiệm một dịch vụ hành chính thân thiện và hiện đại đến vậy ngay tại một phường trên địa bàn Hà Nội".

Robot được UBND phường Cửa Nam đưa vào hoạt động có thiết kế hiện đại với màn hình cảm ứng 21,5 inch, hiển thị đầy đủ thông tin như số thứ tự, cửa phục vụ, thời gian ước tính và các thông báo hướng dẫn. Đồng thời, robot cũng cung cấp mã QR để người dân dễ dàng tra cứu dịch vụ hoặc truy cập hỗ trợ trực tuyến.

Với khả năng cảm ứng và giọng nói thông minh, robot đảm nhận nhiều chức năng hữu ích: Hướng dẫn người dân thực hiện các bước ban đầu; tự động in phiếu giữ chỗ; chỉ dẫn đến khu vực chờ phù hợp; thu thập đánh giá mức độ hài lòng qua màn hình tương tác và chuyển dữ liệu về lãnh đạo phường để có giải pháp cải thiện kịp thời. Đặc biệt, robot còn sử dụng công nghệ định vị SLAM và AI để tự di chuyển trong không gian trung tâm, phát nước uống, bánh kẹo cho người dân, phát nhạc thư giãn khi di chuyển, tạo nên không khí thân thiện, gần gũi và giảm cảm giác chờ đợi.

Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tiếp đón và hướng dẫn, robot còn có khả năng phân loại và gợi ý cửa phục vụ phù hợp dựa trên nội dung người dân lựa chọn. Nhờ vậy, người cao tuổi hoặc những người không quen sử dụng công nghệ cũng dễ dàng tiếp cận và sử dụng dịch vụ. Trong trường hợp cần tư vấn chuyên sâu, robot có thể kết nối người dân với cán bộ phụ trách, hướng dẫn chi tiết các bước chuẩn bị hồ sơ và quy trình thực hiện.

Theo lãnh đạo UBND phường Cửa Nam, việc ứng dụng robot AI vào phục vụ hành chính công không chỉ là sự đổi mới về công nghệ mà còn là cách thể hiện tinh thần cầu thị, sáng tạo trong cải cách hành chính. Việc này giúp rút ngắn thời gian chờ đợi, tăng hiệu quả phục vụ, nâng cao tính chuyên nghiệp, đồng thời góp phần hiện đại hóa bộ máy chính quyền và khẳng định vai trò phục vụ Nhân dân của chính quyền cơ sở. Nhờ đó, đội ngũ cán bộ, công chức của phường cũng có điều kiện tập trung hơn vào xử lý các nghiệp vụ chuyên sâu, giảm tải áp lực trong công việc thường nhật.

Từ những hiệu quả bước đầu, có thể kỳ vọng rằng mô hình này sẽ lan tỏa và được triển khai rộng rãi hơn trong thời gian tới, góp phần nâng cao chất lượng hành chính công trên toàn thành phố. Khi công nghệ trở thành "trợ thủ" đắc lực, bộ mặt hành chính sẽ dần chuyển mình, hướng tới sự minh bạch, chuyên nghiệp, hiện đại - đúng như mục tiêu mà chính quyền thành phố Hà Nội đã và đang theo đuổi.

Chính quyền địa phương 2 cấp vì thế không chỉ là sự thay đổi về mô hình tổ chức, mà còn là bước tiến trong cách vận hành chính quyền đô thị hiện đại. Khi công nghệ được đưa vào phục vụ từ cấp cơ sở, người dân được trao quyền, còn cán bộ được hỗ trợ để làm việc hiệu quả, niềm tin xã hội sẽ được củng cố.

Khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương trên địa bàn thành phố Hà Nội đều xác định lấy phương châm “5 rõ” (rõ người - rõ việc - rõ quy trình - rõ trách nhiệm - rõ hiệu quả) để hạn chế tối đa tình trạng chồng chéo, né tránh trong xử lý công việc, qua đó nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và kỷ luật công vụ.

Ngay sau ngày 1/7/2025, phường Hồng Hà đã chủ động triển khai các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên, cụ thể hóa thành kế hoạch, chương trình hành động phù hợp với tình hình thực tế của địa phương; đồng thời phân công rõ trách nhiệm cho từng đơn vị, cá nhân liên quan để việc thực hiện.

“Phường yêu cầu các cán bộ, công chức phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được phân công theo phương châm “5 rõ" (rõ người, rõ việc, rõ quy trình, rõ trách nhiệm và rõ hiệu quả).

Trên cơ sở đó, địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực thi nhiệm vụ, đảm bảo hoạt động của Ủy ban Nhân dân phường đi vào nền nếp, hiệu quả”, ông Lê Hồng Thắng, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường Hồng Hà, nhấn mạnh.

Trong 3 tháng thực hiện mô hình chính quyền địa phường 2 cấp, Ủy ban Nhân dân phường Hồng Hà đã tiếp nhận và giải quyết 6.323 hồ sơ thủ tục hành chính, số hồ sơ đã giải quyết là 6.050, số hồ sơ đang giải quyết là 273 hồ sơ (trong đó, số hồ sơ quá hạn là 38, chiếm 13,92% tổng số hồ sơ đang trong quá trình giải quyết).

Số hồ sơ quá hạn chủ yếu là do lỗi hệ thống phần mềm hệ thống dịch vụ công. Bên cạnh đó còn do một số lý do chủ quan khác như: Cán bộ tại Điểm phục vụ hành chính công còn chậm trong việc tiếp nhận; cán bộ phòng chuyên môn chậm xử lý hồ sơ.

Đây là kết quả thể hiện sự nỗ lực không ngừng đổi mới, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, đẩy mạnh chuyển đổi số và cải cách thủ tục hành chính tại phường Hồng Hà; qua đó, góp phần tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực, hạn chế tình trạng đầu tư dàn trải, nâng cao tính chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch trong phục vụ, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo chất lượng hoạt động hành chính công.

Tại xã Thường Tín, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sau 3 tháng triển khai đã có nhiều chuyển biến mạnh mẽ, bước đầu cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, linh hoạt trong điều hành, sát thực tiễn, bám sát đặc điểm của xã mới sáp nhập có quy mô lớn về địa giới và dân số.

Ngay khi đi vào vận hành mô hình, Ủy ban Nhân dân xã ban hành kế hoạch rà soát, đánh giá thủ tục hành chính, thủ tục liên thông, kịp thời thống kê, thống nhất các thủ tục hành chính được giải quyết tại Điểm phục vụ hành chính công xã Thường Tín.

Từ đó, xã đánh giá chất lượng giải quyết thủ tục hành chính cho công dân, phát hiện các thủ tục hành chính rườm rà, phức tạp, các quy định không phù hợp, chồng chéo, không phân định rõ cơ quan, đơn vị thực hiện, gây khó khăn, cản trở cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của tổ chức, cá nhân để đề nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ, hủy bỏ.

Là đơn vị hành chính mới được hình thành trên cơ sở sáp nhập toàn bộ các phường: Trần Hưng Đạo, Hàng Bài, Phan Chu Trinh, phần lớn diện tích phường Cửa Nam và một phần của các phường Hàng Bông, Hàng Trống, Tràng Tiền (quận Hoàn Kiếm trước đây) cùng 2 phường Phạm Đình Hổ và Nguyễn Du (quận Hai Bà Trưng trước đây), phường Cửa Nam có diện tích khoảng 1,68km2 và dân số hơn 52.000 người.

Từ một khu vực hành chính sáp nhập với khối lượng công việc lớn và địa bàn rộng, phường đã nhanh chóng thiết lập lộ trình chuyển đổi số toàn diện với mục tiêu rõ ràng: Xây dựng một chính quyền cơ sở hiện đại, gần dân, phục vụ tốt nhất cho Nhân dân và doanh nghiệp.

Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường Cửa Nam Trịnh Ngọc Trâm cho biết, nhận thức rõ vị trí là cấp chính quyền gần dân nhất, phường đặc biệt chú trọng yếu tố con người, trước hết là đội ngũ cán bộ, công chức.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng được triển khai bài bản, tập trung vào kỹ năng công nghệ thông tin, quy trình giải quyết thủ tục hành chính và giao tiếp hành chính công trên tinh thần lấy người dân làm trung tâm. Địa phương không chỉ nâng cao năng lực đội ngũ mà còn tích cực đổi mới phương thức phục vụ.

“Sự đón nhận, niềm vui cũng như sự hài lòng của người dân đối với những thử nghiệm trong việc triển khai thực hiện thủ tục hành chính tại phường Cửa Nam có thể chưa nhiều hay có thể đó chỉ là những mong muốn, sáng kiến đầu tiên nhưng sẽ là động lực để chúng tôi tiếp tục có thêm những sản phẩm mới phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày một tốt hơn”, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường Cửa Nam chia sẻ.

Thực hiện Chỉ thị số 11/CT-UBND ngày 24/7/2025 của Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội về triển khai chiến dịch “45 ngày đêm ra quân hỗ trợ hoạt động chuyển đổi số tại các phường, xã thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp”, toàn bộ hệ thống chính trị của phường Cửa Nam đã được huy động.

Địa phương đã bố trí một công chức chuyên trách công nghệ thông tin, kiện toàn 28 Tổ chuyển đổi số cộng đồng với 193 thành viên, thành lập Tổ ứng cứu công nghệ gồm 11 thành viên. Lực lượng đoàn viên, thanh niên, tình nguyện viên tích cực sát cánh, trực tiếp hỗ trợ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến.

Chỉ trong 45 ngày, phường đã hỗ trợ khoảng 1.680 lượt công dân, cài đặt và kích hoạt hơn 1.700 tài khoản VNeID định danh mức 2, gần 950 ứng dụng iHanoi và hơn 2.300 ứng dụng Etax Mobile.

Người dân cũng được hướng dẫn nộp hồ sơ trực tuyến, cài đặt ứng dụng và thực hiện các thủ tục hành chính điện tử. Đặc biệt, phường đã phối hợp với Mặt trận Tổ quốc triển khai 6 điểm “Bình dân học vụ số” lưu động, tạo cơ hội cho người cao tuổi, người yếu thế tiếp cận, thực hành dịch vụ công trực tuyến. Nhờ đó, tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến tại địa phương tăng từ 34% lên 89%; 100% hồ sơ trực tuyến được giải quyết đúng hạn.

Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Hà Nội đã tạo được những chuyển biến rõ nét như bộ máy tinh gọn, hiệu lực quản lý nâng lên, người dân được phục vụ thuận tiện hơn. Đây là những tín hiệu tích cực khẳng định tính đúng đắn của chủ trương. Tuy nhiên, cùng với thuận lợi, thực tiễn cũng bộc lộ nhiều khó khăn, hạn chế cần thẳng thắn nhìn nhận, đánh giá đúng nhằm có giải pháp khắc phục, điều chỉnh để mô hình thực sự phát huy hiệu quả.

Hà Nội hiện có quy mô dân số lớn, tốc độ đô thị hóa cao, nhu cầu về hạ tầng, dịch vụ công và quản lý xã hội ngày càng lớn. Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp dễ nảy sinh tình trạng chồng chéo trong phân cấp, phân quyền giữa cấp thành phố và cơ sở, dẫn đến việc giải quyết thủ tục còn kéo dài, hiệu quả chưa đồng đều. Bên cạnh đó, nguồn nhân lực quản lý ở cơ sở chưa đồng bộ, trình độ ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế, gây ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Chủ tịch UBND xã Đa Phúc Đỗ Thu Nga cho biết, sau thời gian chính thức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, bộ máy hành chính xã đã dần đi vào hoạt động ổn định, hiệu quả, kịp thời đáp ứng nhu cầu của người dân; góp phần đưa chính quyền đến gần dân hơn.

Tuy nhiên, bà Đỗ Thu Nga cũng thẳng thắn nêu rõ một số vướng mắc như: Việc triển khai công việc đến các thôn, khu gặp khó khăn do việc tiếp cận công nghệ thông tin; việc tiếp nhận giải quyết hồ sơ, thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân gặp khó khăn, quá tải do dân số đông sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã. Mặt khác, phần mềm còn nhiều thiếu sót, chưa tối ưu, gây khó khăn cho cán bộ và người dân khi thao tác trên hệ thống mới…

Từ ngày 1/7/2025 đến nay, phường Hai Bà Trưng đã tiếp nhận 3.251 hồ sơ; trong đó 100% được giải quyết đúng và trước hạn, không có hồ sơ quá hạn. Kết quả này không chỉ khẳng định tính hiệu quả của bộ máy mà còn cho thấy quy trình đánh giá mức độ hài lòng của người dân được số hóa, góp phần nâng cao trách nhiệm, hạn chế tiêu cực. Tuy nhiên, tình trạng quá tải xảy ra do lượng người dân đến làm thủ tục tăng cao trong khi phần mềm, hệ thống mạng có thể bị nghẽn mạng khi nhiều người truy cập cùng lúc. Một bộ phận người dân, đặc biệt là người cao tuổi ít tiếp cận công nghệ, còn bỡ ngỡ khi sử dụng dịch vụ trực tuyến...

“Chất lượng, năng lực cán bộ chưa đồng đều. Một số cán bộ chưa được đào tạo chuyên sâu, chưa theo kịp yêu cầu công việc mới được phân cấp. Một số lĩnh vực còn lúng túng do chưa có hướng dẫn thống nhất từ cấp trên, gây khó khăn trong xử lý thủ tục liên thông như: đất đai, đầu tư công, xây dựng. Khối lượng công việc sau sáp nhập tăng mạnh; cán bộ kiêm nhiệm nhiều, trong khi phần mềm chuyên ngành chưa đồng bộ, không liên thông. Hồ sơ lưu trữ lớn, việc số hóa còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu quản lý hiện đại…”, Chủ tịch UBND xã Phù Đổng Đào Đức Minh chia sẻ thẳng thắn.

Ghi nhận tại nhiều địa phương trên địa bàn thành phố cho thấy, để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thực sự phát huy hiệu quả, Hà Nội cần tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm giải trình rõ ràng, tránh tình trạng "vừa thừa vừa thiếu" trong công tác quản lý. Cùng với đó, thành phố tăng cường đầu tư cho hạ tầng số, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số, tạo điều kiện để người dân tiếp cận dịch vụ công nhanh chóng, minh bạch. Việc tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ở cơ sở cũng là yêu cầu cấp thiết, bảo đảm đủ năng lực quản lý trong bối cảnh mới.

Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam Trịnh Ngọc Trâm cho biết, trong quá trình triển khai xây dựng chính quyền số, phường đã xác định rõ cả thuận lợi và thách thức. Thuận lợi chính là sự đồng thuận và ủng hộ mạnh mẽ của người dân đối với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp bởi đây là nguồn động lực lớn. Đặc biệt, sự phát triển của nền tảng số quốc gia, các dịch vụ công trực tuyến, cùng với khả năng tiếp cận công nghệ ngày càng tốt của người dân (kể cả người lớn tuổi) đang tạo nền tảng vững chắc để triển khai mô hình chính quyền số tại cơ sở.

Không chỉ quyết liệt vào cuộc, nhanh chóng thích ứng, các cán bộ, viên chức của xã Phù Đổng cũng xác định sự đồng thuận của Nhân dân chính là yếu tố quyết định thành công của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Để tháo gỡ khó khăn, UBND xã triển khai nhiều giải pháp như: Rà soát năng lực, bằng cấp cán bộ để phân công phù hợp, hạn chế kiêm nhiệm trái chuyên môn; xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng số cho cán bộ. Xã tăng cường kiểm tra, đôn đốc, khơi dậy tinh thần chủ động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, công chức. Địa phương ưu tiên triển khai hiệu quả phần mềm dùng chung, xử lý lỗi, hoàn thiện tính năng phù hợp thực tế; chỉnh lý, số hóa tài liệu lưu trữ theo lộ trình; thiết lập cơ chế phối hợp thông tin nhanh giữa các bộ phận chuyên môn…

Thời gian qua, các cấp, ngành, địa phương đã tích cực, chủ động, nỗ lực, cố gắng, phát huy tinh thần trách nhiệm, kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ, khắc phục nhiều vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn triển khai chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm thông suốt, hiệu quả. Thời gian tới, UBND thành phố tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật; tập trung chỉ đạo, hướng dẫn, kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi để các xã, phường triển khai nhiệm vụ. Thành phố tiếp tục nghiên cứu, rà soát, đánh giá khả năng thực hiện các quy định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền để kịp thời điều chỉnh, hướng dẫn, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện đồng bộ, thống nhất, hiệu quả, phù hợp thực tiễn phát triển của địa phương.

Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7 đến nay là khoảng thời gian chưa dài song cũng đủ để Hà Nội rút ra nhiều kinh nghiệm quý. Những thuận lợi bước đầu đã khẳng định tính đúng đắn của chủ trương; những khó khăn đặt ra yêu cầu phải được xử lý kịp thời, đồng bộ. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng thuận của nhân dân và hỗ trợ từ Trung ương, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Hà Nội sẽ tiếp tục được hoàn thiện, trở thành động lực quan trọng để xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại, xứng đáng với vai trò đầu tàu của cả nước.

Thực hiện: Mai Anh