Sáng 5/10, tại khu vực hồ Đầm Trị (bán đảo Quảng An, phường Tây Hồ, TP Hà Nội), UBND TP Hà Nội đã phối hợp cùng Tập đoàn Sun Group tổ chức lễ khởi công Dự án Nhà hát Opera Hà Nội (còn được mệnh danh là Nhà hát Ngọc Trai) và Công viên văn hóa nghệ thuật chuyên đề. Đây không chỉ là một lễ khởi công thông thường mà còn là dấu mốc khẳng định tầm nhìn vươn ra thế giới của Thủ đô ngàn năm văn hiến, là lời tuyên ngôn mạnh mẽ về một kỷ nguyên phát triển mới, nơi văn hóa và nghệ thuật được đặt ở vị trí trọng tâm.

Dự án Nhà hát Opera Hà Nội và công viên văn hóa nghệ thuật chuyên đề được xác định là một trong những công trình trọng điểm, điểm nhấn rực rỡ chào mừng Kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2025). Điều khiến công trình này trở nên đặc biệt và hiếm có trên thế giới, như lời nhận định của các lãnh đạo thành phố, là bởi dự án được đầu tư xây dựng hoàn toàn bằng nguồn vốn xã hội hóa do Tập đoàn Sun Group thực hiện với tổng mức đầu tư lên tới hơn 12.756 tỷ đồng.

Công trình mang tính nhân văn sâu sắc, mục tiêu phục vụ cộng đồng và cam kết không vì lợi nhuận. Sự đồng lòng giữa chính quyền thành phố và doanh nghiệp tư nhân đã tạo nên một tiền lệ quý giá, mở ra cánh cửa cho các dự án văn hóa vĩ đại trong tương lai. Nhà hát Ngọc Trai, với kỳ vọng hoàn thành vào năm 2027, hứa hẹn sẽ trở thành “viên ngọc” lấp lánh, một “Thánh đường nghệ thuật” mang tầm vóc quốc tế ngay giữa lòng Thủ đô.

Đại dự án này không chỉ ấn tượng về ý nghĩa mà còn choáng ngợp về quy mô. Tọa lạc tại vị trí “kim cương” trên bán đảo Quảng An, bên bờ Hồ Tây lịch sử, dự án chiếm tổng diện tích đất khoảng 191.000m² (tương đương 19,1ha). Trong đó, Nhà hát Opera Hà Nội được xây dựng nổi bật giữa hồ Đầm Trị, trở thành tâm điểm của khu vực.

Nhà hát Opera Hà Nội có diện tích sàn khoảng 40.980m², con số này gấp gần sáu lần diện tích của một sân bóng đá tiêu chuẩn 11 người. Quy mô ấn tượng này cho phép công trình sở hữu hai khán phòng chính đẳng cấp thế giới gồm: Khán phòng Opera chính: Sức chứa lên đến 1.797 chỗ ngồi, gần bằng sức chứa của Nhà hát Esplanade nổi tiếng ở Singapore và lớn gấp ba lần Nhà hát Lớn Hà Nội hiện tại. Đây sẽ là nơi lý tưởng để tổ chức các buổi hòa nhạc giao hưởng, biểu diễn opera, ballet cổ điển và nhạc kịch Broadway đỉnh cao. Khán phòng Đa năng: Được trang bị hệ thống ghế di động linh hoạt, có thể tháo lắp để tổ chức các sự kiện đứng như concert, nhạc sống, các chương trình Gala và lễ trao giải quy mô lớn, với sức chứa khoảng 1.430 chỗ đứng và 216 chỗ ngồi tại khu vực ban công.

Ngoài ra, nhà hát còn bao gồm nhiều không gian phụ trợ quan trọng như Sảnh chính rộng rãi, Phòng diễn tập và tập luyện tiêu chuẩn quốc tế, Khu vực Bảo tàng văn hóa nghệ thuật và Sàn vọng cảnh tuyệt đẹp để ngắm trọn Hồ Tây.

Phát biểu tại lễ khởi công, ông Dương Đức Tuấn - Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội cho rằng dự án đầu tư xây dựng nhà hát Opera Hà Nội và công viên văn hóa nghệ thuật chuyên đề là một công trình văn hóa trọng điểm của thủ đô.

"Đây là một dự án có tính nhân văn sâu sắc, mục tiêu phục vụ cộng đồng, không vì lợi nhuận và bằng nguồn với xã hội hóa - rất hiếm có trên thế giới, bởi hầu hết các nhà hát lớn đều được Nhà nước đầu tư hoặc bảo trợ.

Hà Nội cam kết tạo điều kiện thuận lợi nhất, đồng hành và hỗ trợ tối đa để dự án được triển khai đảm bảo đúng tiến độ, chất lượng, an toàn" - ông Tuấn bày tỏ.

Lãnh đạo thành phố cũng nhiều lần nhấn mạnh yếu tố "dự án phi lợi nhuận" và "nguồn vốn xã hội hóa 100%" do Sun Group đầu tư. Điều này mang lại ý nghĩa to lớn, đặt dự án Nhà hát Opera Hà Nội vào một vị thế đặc biệt trên bản đồ văn hóa thế giới. Hầu hết các nhà hát lớn, đặc biệt là nhà hát opera, đều cần sự đầu tư hoặc bảo trợ khổng lồ từ nhà nước. Việc một tập đoàn tư nhân cam kết đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng với mục tiêu duy nhất là kiến tạo một công trình văn hóa vĩ đại cho cộng đồng đã thể hiện một tinh thần trách nhiệm xã hội ở tầm mức cao nhất.

Dự án được kỳ vọng sẽ trở thành nơi hội tụ tinh hoa nghệ thuật thế giới, đưa các đoàn nghệ thuật nổi tiếng về biểu diễn, đồng thời là nơi lan tỏa, giới thiệu giá trị văn hóa truyền thống và tài năng của người Việt Nam ra bên ngoài thế giới. Việc xây dựng và vận hành một công trình văn hóa phức tạp như Nhà hát Opera cần kinh phí duy trì còn tốn kém hơn cả chi phí xây dựng ban đầu. Sự dấn thân của Sun Group cho thấy một sự "tâm huyết có tầm" trong việc chung tay làm đẹp Thủ đô, xứng danh với một trung tâm văn hiến của thế giới.

Dự án Nhà hát Opera Hà Nội đã nhận được sự vinh danh cao quý: Giải Ý Tưởng tại Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần thứ 18 - năm 2025

Chỉ vài ngày trước lễ khởi công lịch sử, Dự án Nhà hát Opera Hà Nội đã nhận được sự vinh danh cao quý: Giải Ý Tưởng tại Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần thứ 18 - năm 2025.

Giải thưởng Bùi Xuân Phái, do báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) và gia đình cố họa sĩ Bùi Xuân Phái thành lập từ năm 2008, là một giải thưởng danh giá nhằm vinh danh và khuyến khích những đóng góp xuất sắc trong việc xây dựng, bảo tồn và phát triển những giá trị văn hóa của Hà Nội. Việc Nhà hát Ngọc Trai được vinh danh ở hạng mục Ý tưởng cùng với các đề cử quan trọng khác như chuỗi dự án chỉnh trang không gian Hồ Gươm, cho thấy giới chuyên môn và công chúng đã công nhận tính nhân văn, tính đột phá và tình yêu Hà Nội sâu sắc ẩn chứa trong thiết kế của công trình.

Tại lễ trao giải, ông Nguyễn Việt Tiến, Giám đốc Dự án Nhà hát Opera Hà Nội (Tập đoàn Sun Group), bày tỏ niềm vinh dự và khẳng định: “Hà Nội luôn là nguồn cảm hứng bất tận - từ lịch sử, văn hóa đến con người. Chúng tôi, những kiến trúc sư, chuyên gia, kỹ sư, đặc biệt là kiến trúc sư Renzo Piano, cũng bắt đầu thiết kế công trình này bằng chính những rung cảm, tình yêu đối với Hà Nội”.

Người thổi hồn và kiến tạo nên Nhà hát Ngọc Trai chính là Kiến trúc sư huyền thoại người Ý, Renzo Piano. Ông là một trong những "cây đại thụ" của kiến trúc hiện đại thế giới, người từng đoạt giải thưởng danh giá The Pritzker Architecture Prize (được ví như giải Nobel của ngành kiến trúc) và được Tạp chí TIME bình chọn vào danh sách 100 người có tầm ảnh hưởng nhất thế giới năm 2006.

Với gần 60 năm sự nghiệp, Renzo Piano luôn tâm niệm: "Vẻ đẹp có thể thay đổi thế giới". Triết lý thiết kế của ông không chỉ dừng lại ở thẩm mỹ thị giác mà còn là vẻ đẹp của tâm hồn, của nhân cách và những giá trị văn hóa trường tồn. Ông nổi tiếng với việc tôn vinh các giá trị lịch sử và nhân loại trong mỗi công trình. Điển hình như tại Ý, khi xây dựng Trung tâm Auditorium Parco della Musica, ông đã sẵn sàng trì hoãn dự án, điều chỉnh thiết kế để bảo tồn một di tích khảo cổ được tìm thấy dưới móng và thậm chí xây dựng một bảo tàng nhỏ để trưng bày các hiện vật.

Kiến trúc sư Renzo Piano và công trình The Shard - Tòa nhà chọc trời tại London (nước Anh) xác lập danh hiệu tòa nhà cao nhất Châu Âu lúc bấy giờ

Tại Hà Nội, Nhà hát Opera Ngọc Trai được coi là công trình đặc biệt cuối cùng mà Renzo Piano muốn dồn hết tâm huyết, sức lực và toàn bộ tinh hoa cả đời làm nghề của mình vào.

Dự án Nhà hát Opera Hà Nội là nơi Renzo Piano ứng dụng triệt để những ý tưởng kiến trúc đột phá, kết hợp nhuần nhuyễn giữa nghệ thuật, công nghệ cao và cảm hứng văn hóa bản địa.

Điểm đặc biệt nhất và cũng là thách thức kỹ thuật lớn nhất của nhà hát chính là mái vòm siêu mỏng, siêu chịu lực. Lấy cảm hứng từ các mô phỏng sinh học kết cấu của xương, vỏ ốc, sọ chim hay gân lá của hoa súng nổi trên mặt nước, mái vòm này có độ dày chỉ dao động từ 200mm đến 600mm, một kết cấu đặc biệt chưa từng có trên thế giới. Để tạo ra mái vòm cong tự nhiên nhưng cực kỳ vững chắc này, các kiến trúc sư phải áp dụng công nghệ số đỉnh cao, với những phần mềm tiên tiến nhất trong lĩnh vực xử lý hình học và phân tích phần tử hữu hạn. Mái vòm được phủ bằng một loại vật liệu đặc biệt, tạo ra hiệu ứng xà cừ (nacre-effect). Hiệu ứng này cho phép mái nhà hát phản chiếu màu sắc của mặt nước Hồ Tây theo sự chuyển động của thời gian trong ngày. Nhờ đó, Nhà hát Opera Ngọc Trai sẽ kể câu chuyện về Hồ Tây, với những khoảnh khắc diệu kỳ, khi tím mờ trong sương khói, lúc phản chiếu ánh cam rực rỡ của mặt trời. Thiết kế này không chỉ tôn vinh vẻ đẹp dung dị, nguyên bản của thiên nhiên mà còn mang lại không gian thoáng mát, giúp hút gió tự nhiên và đảm bảo khả năng lọc âm tốt nhất cho các buổi trình diễn.

Việc một kiến trúc sư huyền thoại như Renzo Piano chọn Hà Nội là nơi để dồn nén tinh hoa cho "công trình để đời" đã khẳng định vị thế và sức hấp dẫn văn hóa không thể phủ nhận của Thủ đô.

Phối cảnh 3D dự án Nhà hát Opera Hà Nội

Việc Hà Nội đặt niềm tin vào Tập đoàn Sun Group, nhà đầu tư đã tạo nên hàng loạt công trình mang tính biểu tượng và kỷ lục tại Việt Nam (như Bà Nà Hills, Cầu Vàng, cáp treo Fansipan...), là một quyết định chiến lược. Sun Group không chỉ cam kết nguồn vốn lớn mà còn mang theo kinh nghiệm quản lý dự án phức tạp và một đội ngũ cộng tác quốc tế hàng đầu, tiêu biểu là Renzo Piano.

Điều quan trọng nhất là cam kết của Sun Group về tính phi lợi nhuận của dự án. Đây là sự khác biệt căn bản so với các dự án thương mại khác. Toàn bộ quá trình thiết kế, thi công, và vận hành sau này đều có sự kiểm soát chặt chẽ của thành phố Hà Nội, đảm bảo công trình phục vụ tối đa cho mục tiêu văn hóa và cộng đồng. Sự hợp tác này chứng minh rằng, khi doanh nghiệp và chính quyền đồng lòng vì lợi ích chung, những công trình vĩ đại, tưởng chừng chỉ có thể tồn tại trong các nền kinh tế phát triển, hoàn toàn có thể hiện hữu tại Việt Nam.

Dự án Nhà hát Opera không đứng một mình. Nó nằm trong một tổ hợp quy hoạch lớn, bao gồm Công viên văn hóa nghệ thuật chuyên đề có tổng diện tích 40ha, hứa hẹn thay đổi hoàn toàn diện mạo bán đảo Quảng An và khu vực Đầm Trị. Đây sẽ là một "đại công viên xanh" phục vụ nhu cầu sáng tạo, thưởng thức và giải trí của Nhân dân, đồng thời là điểm nhấn thu hút du lịch quốc tế.

Sự phát triển đồng bộ về hạ tầng giao thông và dịch vụ xung quanh là yếu tố then chốt. Như kỳ vọng của ông Nguyễn Xuân Thắng - Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, hệ thống đường sá đi vào nhà hát phải được hoàn thành đồng bộ để khi nhà hát đi vào hoạt động, người dân có thể hưởng thụ đầy đủ những giá trị mà công trình mang lại.

Lễ khởi công Nhà hát Opera Ngọc Trai vào ngày 5/10 là một khoảnh khắc xúc động, đánh dấu sự bắt đầu của một hành trình kiến tạo di sản. Dự án này không chỉ là một công trình xây dựng mà là sự đầu tư vào tương lai văn hóa và thẩm mỹ của Thủ đô.

Khi Nhà hát hoàn thành dự kiến vào năm 2027, Hà Nội sẽ có thêm một biểu tượng vượt thời gian, một "viên ngọc" lấp lánh phản chiếu những gợn sóng lịch sử, văn hóa của Hồ Tây. Đó sẽ là nơi mà tài năng của người Việt Nam được lan tỏa và những kiệt tác nghệ thuật thế giới tìm thấy một "ngôi nhà" mới. Hơn 12.756 tỷ đồng vốn xã hội hóa để dựng xây một công trình phi lợi nhuận, vì lợi ích cộng đồng – một hành động cao quý, đáng để cả thế giới ngưỡng mộ.

Dự án Nhà hát Opera Hà Nội là minh chứng sống động cho tầm nhìn của thành phố về một Hà Nội văn hiến - văn minh - hiện đại, một thủ đô xứng tầm thế giới, nơi truyền thống và hiện đại giao thoa để tạo nên những giá trị bất tử.

Thực hiện: Phạm Mạnh