Quá trình hoàn thiện Dự thảo Văn kiện Đại hội XVIII Đảng bộ TP Hà Nội nhận được nhiều góp ý sâu sắc từ giới chuyên gia, nhà khoa học, văn nghệ sĩ và trí thức Thủ đô. Các ý kiến tập trung làm rõ những đột phá chiến lược cần được bổ sung trong giai đoạn mới, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển về đổi mới sáng tạo, đô thị, môi trường, văn hóa và chất lượng sống, hướng tới mục tiêu xây dựng Thủ đô trở thành đầu tàu phát triển của cả nước.

Góp ý vào dự thảo, GS.TS Lê Anh Tuấn, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Đại học Bách khoa Hà Nội tập trung phân tích hai vấn đề lớn gồm: Thu hút nhân tài và phát triển giao thông đô thị thông minh, bền vững.

Ông nhấn mạnh, việc thu hút nhân tài trình độ cao cho Hà Nội không thể tách rời một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hoàn chỉnh, bao gồm khu công nghệ cao, phòng thí nghiệm quốc gia, trung tâm nghiên cứu xuất sắc, các đại học hàng đầu, quỹ đầu tư phát triển khoa học công nghệ.

Theo GS.TS Lê Anh Tuấn, các giải pháp nêu trong dự thảo còn “thiếu lực” để hiện thực hóa mục tiêu này. Một số nội dung trong phát triển Khu công nghệ cao Hòa Lạc như hoàn thành giai đoạn 2 và sản xuất sản phẩm công nghệ cao chưa đề cập đến cơ chế phối hợp chặt chẽ với các đại học, nơi tập trung nguồn nhân lực và nghiên cứu.

Khu công nghệ cao Hòa Lạc được đề xuất phát triển trở thành trung tâm nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao, thành phố khoa học - công nghệ. Đến nay, khu vực này đã có hạ tầng kỹ thuật tương đối hiện đại, đồng bộ; đã thiết lập môi trường chính sách đặc biệt và thu hút được một số tập đoàn công nghệ hàng đầu trong nước và thế giới đầu tư các công nghệ cao, công nghệ tiên tiến

Ông Tuấn đề xuất Hà Nội cần đầu tư hoặc hợp tác đầu tư trung tâm đổi mới sáng tạo đặt tại các đại học lớn, theo mô hình Melbourne Connect của Úc; xây dựng trung tâm chế thử tại Hòa Lạc với cơ chế hỗ trợ vật tư, điều kiện để các nhóm nghiên cứu phát triển sản phẩm; thực hiện cơ chế đồng tài trợ, đồng hướng dẫn giữa giảng viên đại học và chuyên gia công nghệ cao để thu hút trí thức Việt Nam ở nước ngoài. Đồng thời, đầu tư vào phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu xuất sắc, gắn với các lĩnh vực ưu tiên như AI, sinh học, bán dẫn.

PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cũng dành nhiều kỳ vọng cho Khu công nghệ cao Hòa Lạc và coi đây là biểu tượng của năng lực phát triển mới. Ông đề xuất phát triển khu vực này thành trung tâm đào tạo, phát triển nguồn nhân lực hiện đại; Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, thu hút chuyên gia toàn cầu; Trung tâm sản xuất và sáng tạo công nghệ cao; Khu đô thị thông minh, sáng tạo của khu công nghệ cao.

GS.TS Hoàng Văn Cường, Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư Nhà nước, nhận định, phần đánh giá kinh tế trong văn kiện còn chưa tương xứng so với tiềm lực và vai trò kinh tế của Hà Nội. Dù hiện thành phố đứng thứ hai cả nước về GDP và đang tiệm cận TP Hồ Chí Minh ở một số chỉ tiêu song văn kiện chưa phản ánh đầy đủ thực trạng và lợi thế này.

Theo GS.TS Hoàng Văn Cường, mục tiêu tăng trưởng 10,5% là khả thi, tuy nhiên GRDP/người nên đặt ở mức 13.000 - 14.000 USD thay vì 12.000 USD như trong dự thảo. Tương tự, mục tiêu tỷ lệ vận tải hành khách công cộng 25 - 30% vào năm 2030 là quá khiêm tốn, cần mạnh dạn nâng lên 30 - 40% để phù hợp với định hướng phát triển giao thông công cộng và đường sắt đô thị.

Bên cạnh 3 khâu đột phá (thể chế - nhân lực - hạ tầng), GS.TS Hoàng Văn Cường đề xuất bổ sung đột phá thứ 4 về đô thị, cảnh quan và môi trường. Đây là những vấn đề đang “trói buộc” Hà Nội, cần có cuộc cách mạng về chỉnh trang chung cư cũ, xử lý ô nhiễm, khai thác trục sông Hồng thành không gian văn hóa, sáng tạo. Ông cũng đề nghị gộp “5 nhiệm vụ trọng tâm” và “5 lĩnh vực ưu tiên” thành một nhóm nhiệm vụ lớn, đảm bảo tính mạch lạc và dễ theo dõi.

Thành phố Hà Nội nhìn từ trên cao

GS.TS Trần Thanh Hải, Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất, cho rằng Hà Nội đang đối diện hàng loạt vấn đề môi trường nghiêm trọng do quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa diễn ra nhanh chóng.

Ông đề xuất đưa “nâng cao chất lượng môi trường sống” thành một đột phá chiến lược riêng trong Văn kiện Đại hội XVIII Đảng bộ TP, bên cạnh các đột phá về thể chế, nhân lực và hạ tầng, nhằm hướng tới Thủ đô phát triển bền vững, hài hòa với môi trường, tạo môi trường sống an toàn, thân thiện cho các thế hệ.

Nhà thơ Bằng Việt, nguyên Chủ tịch Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội, nhấn mạnh Hà Nội phải coi văn hóa là một trong những khâu đột phá chiến lược trong giai đoạn tới.

Theo ông, Hà Nội có bề dày nghìn năm văn hiến, truyền thống địa linh nhân kiệt và đội ngũ văn nghệ sĩ hùng hậu, nhưng nhiều năm qua, phát triển văn hóa vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Dù văn kiện đã khẳng định vai trò quan trọng của văn hóa, nhưng đầu tư và cơ chế thực thi còn hạn chế.

Nhà thơ Bằng Việt cho rằng: “Văn hóa là tinh túy, là cốt lõi để Hà Nội vươn lên, tạo nên bản sắc và thế đứng riêng biệt so với các địa phương khác”.

Thành phố Hà Nội luôn dành sự quan tâm đặc biệt và nguồn lực cho phát triển văn hóa và công nghiệp văn hóa

Nguyên Chủ tịch Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội đề nghị văn kiện cần viết rõ hơn chính sách phát triển công nghiệp văn hóa, như xuất bản, điện ảnh, du lịch văn hóa, thủ công mỹ nghệ, thiết kế sáng tạo…; đồng thời xây dựng chiến lược văn hóa đủ mạnh để mỗi người dân Thủ đô cảm thấy vinh dự khi sống ở Hà Nội và chủ động phát huy giá trị văn hóa ấy thành sức mạnh lan tỏa.

Còn theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong, chưa bao giờ Hà Nội dành sự quan tâm và nguồn lực mạnh mẽ như hiện nay cho phát triển văn hóa và công nghiệp văn hóa.

Quan điểm phát triển của Hà Nội xác định rõ: “Lấy văn hóa và con người Thủ đô làm nguồn lực nội sinh, động lực quan trọng để xây dựng Thủ đô văn minh, thịnh vượng, nhân văn, hạnh phúc. Mọi thành quả đều hướng đến phục vụ Nhân dân”.

Khẳng định thời cơ phát triển hiện nay của TP là chưa từng có, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh, Hà Nội cần tận dụng tối đa cơ hội từ đổi mới thể chế, cách mạng công nghệ và xu hướng phát triển toàn cầu.

Thành phố đặt mục tiêu huy động 80% nguồn lực từ xã hội cho đầu tư phát triển, trong đó môi trường đầu tư, hạ tầng sản xuất – tiêu dùng phải được cải thiện đồng bộ, bảo đảm vừa thu hút nguồn lực, vừa thúc đẩy phát triển bền vững.

Đề cập đến định hướng phát triển hai bờ sông Hồng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội cho biết, nếu trước đây Hà Nội phát triển quay lưng ra sông thì nay sẽ lấy sông làm trục trung tâm cảnh quan, phát triển cân bằng hai bên bờ.

Việc Hà Nội thành lập phường Hồng Hà từ địa bàn của 5 quận cũ và kéo dài từ cầu Nhật Tân đến cầu Vĩnh Tuy là bước đi cụ thể đầu tiên nhằm hiện thực hóa định hướng phát triển đô thị ven sông. Hà Nội cũng đang xúc tiến các dự án lớn như đường trên cao hai tầng ngoài đê, cầu Tứ Liên, cầu Trần Hưng Đạo…

Công trình đập dâng sông Tô Lịch tại đoạn Cầu Quang (phường Thanh Liệt)

Bên cạnh đó, TP đặt quyết tâm xử lý triệt để ô nhiễm sông Tô Lịch trong năm nay và từng bước làm sạch hệ thống sông nội đô như sông Lừ, sông Sét, sông Cầu Bây...

“Làm sạch sông không chỉ là vấn đề môi trường mà còn là khẳng định cam kết chính trị với Nhân dân. Đây là một sản phẩm cụ thể để chứng minh rằng tất cả mọi hoạt động của hệ thống chính trị TP đều vì mục tiêu là nâng cao đời sống của người dân về mọi mặt”, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy nói.

Theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong, không thể trong một nhiệm kỳ giải quyết hết các điểm nghẽn nhưng cần kiên trì, bài bản, dứt điểm từng bước. Đồng thời, Hà Nội tiếp tục lắng nghe và tiếp thu góp ý trí tuệ của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, văn nghệ sĩ, các tôn giáo và Nhân dân để xây dựng Thủ đô ngày càng phát triển bền vững, xứng đáng với vai trò trung tâm chính trị, văn hóa, khoa học, giáo dục của cả nước.

Đây vừa là động lực, vừa là áp lực tích cực, góp phần giúp Hà Nội phát huy vai trò đầu tàu, tiên phong trong quá trình phát triển đất nước giai đoạn mới.

Nội dung: Tú Linh

Thiết kế: An Huy