Hà Nội: Sông Hồng vẫn “chảy máu” tài nguyên

Nạn khai thác trái phép tại Hà Nội từ lâu nay vẫn diễn ra hết sức phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi, khó lường. Lợi nhuận từ khai thác cát trái phép được ví ngang với buôn bán ma túy nên "cát tặc" không từ thủ đoạn nào tàn phá lòng sông, phá hủy các bãi bồi... gây bức xúc trong dư luận. Dòng sông Hồng uốn lượn giữa Thủ đô hàng ngày với biết bao tài nguyên, khoáng sản vẫn không ngừng “chảy máu”.

Tuy nhiên, có một thực tế, nếu không có sự buông lỏng quản lý, thờ ơ và thậm chí là "bảo kê" cho các hoạt động trái pháp luật này thì "cát tặc" không thể lộng hành. Bắt đầu từ số báo này, Báo Tuổi trẻ Thủ đô khởi đăng loạt bài: “Hà Nội: Sông Hồng vẫn “chảy máu” tài nguyên”.

Đủ các loại tàu "dàn trận" hút cát tại bãi nổi phường Liên Mạc.

Bài 1: Nguy cơ biến mất mỏ khoảng sản vì "cát tặc"

Từ năm 2013, một mỏ cát tại bãi nổi phường Liên Mạc (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) đã được thành phố quy hoạch thành mỏ khoáng sản mới mục đích đấu giá quyền khai thác. Tuy nhiên, mỏ khoảng sản này đang có nguy cơ biến mất vì "cát tặc".

Dưới làn nước yên bình, uốn lượn bao quanh thành phố Hà Nội, sông Hồng là nơi cung cấp nguồn nước quý giá cho Thủ đô và các địa phương xung quanh. Dọc sông Hồng, những bãi bồi với vườn cây, ruộng lúa xanh tốt, xum xê vươn xa tít tầm mắt. Có một thứ tài nguyên cũng quý giá không kém nằm sông dưới làn nước trong mát của sông Hồng, đó chính là cát. Tuy nhiên, trong suốt nhiều năm, việc quản lý và khai thác nguồn tài nguyên này chưa thực sự hiệu quả. Thậm chí, các cơ quan chức năng có dấu hiệu buông lỏng quản lý làm ngơ cho "cát tặc" đục khoét tài nguyên sông Hồng. Dòng sông Hồng đang “chảy máu” từ bên trong.

Trong nhiều hội nghị, UVBCT, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc từng phát biểu: Nạn khai thác cát trái phép tràn lan ở nhiều nơi đã phá hoại môi trường, gây thất thu thuế, thách thức dư luận, gây ra nhiều vụ tai nạn thương tâm và bức xúc trong nhân dân. Nhiều nơi chính quyền lơ là, dân tình oán than. Việc khai thác cát ở lòng sông gây thất thoát hàng nghìn tỉ đồng. Có cả hiện tượng buông lỏng, bao che, “bảo kê” cho hoạt động trái phép ngang nhiên ngày đêm.

Tại Hà Nội, trong suốt nhiều năm qua, tình trạng khai thác cát trái phép vẫn diễn ra một cách công khai. Ghi nhận của phóng viên báo Tuổi trẻ Thủ đô trong nhiều ngày, tại khu vực bãi bồi ven sông Hồng, thuộc địa phận phường Liên Mạc (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội), hàng loạt các bãi cát lớn nhỏ chen chúc nhau mọc lên. Ven bờ sông, cụm công trình chỉnh trị Liên Mạc, thuộc dự án nắn dòng chảy sông Hồng đang gấp rút được hoàn thiện.

Ngoài bãi nổi giữa sông Hồng, hàng loạt các tàu công suất lớn đua nhau nhau thả vòi hút cát. Việc hút cát diễn ra công khai bất chất ngày đêm biến nơi đây thành một công trường khai khai thác cát khổng lồ. Mỗi ngày ước tính có hàng nghìn khối cát bốc hơi khỏi bãi bồi Liên Mạc.

Một người sinh sống gần ven bãi bồi xã Liên Mạc cho biết, các tàu hút cát tại bãi nổi xuất hiện từ ngay sau dịp Tết Nguyên đán 2016. Việc hút cát công khai diễn ra suốt từ đó đến nay và diễn ra công khai suốt ngày đêm.

Ngày 1/2/2013, UBND TP Hà Nội đã có quyết định phê duyệt quy hoạch sử dụng cát, sỏi trên địa bàn Hà Nội đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Theo đó, bãi nổi thuộc phường Liên Mạc đã được UBND TP Hà Nội quy hoạch thành mỏ khoáng sản với mục đích đấu giá quyền khai thác. Bãi nổi này có trữ lượng cát lên tới 540000 tấn với diện tích 15,2 ha. Tuy nhiên, với việc cát tặc hoành hành như trên, chẳng mấy chốc mỏ khoáng sản đã được quy hoạch này sẽ biến mất; đồng nghĩa với việc, Nhà nước sẽ không thu được một đồng tiền nào từ mỏ cát có trữ lượng lên tới hơn nửa triệu tấn này.

Trong những ngày phóng viên mục sở thị thực trạng hút cát trái phép tại bãi nổi phường Liên Mạc không thấy bất kỳ bóng dáng của lực lượng chức năng nào kiểm tra, xử lý. Qua điện thoại cũng như làm việc trực tiếp, phóng viên đã thông tin tới ông Nguyễn Văn Ngà, Chủ tịch UBND xã Liên Mạc về thực trạng trên. Phóng viên cũng đã đến tận đội Tuần tra kiểm soát số 2 (Phòng CSGT Đường thủy, Công an Hà Nội), đơn vị phụ trách đoạn sông này để phản ánh về vụ việc khai thác cát trái phép tại bãi nổi Liên Mạc; đưa thông tin vụ việc này đến tận Cục Đường thủy nội địa Việt Nam (Bộ Giao thông Vận tải). Tuy nhiên, việc hút cát vẫn diễn ra bình thường trong những ngày sau đó như chưa hề có chuyện gì xảy ra.

Đây không phải là lần đầu khu vực này xảy ra tình trạng hút cát trái phép, trước đó, các cơ quan báo chí đã từng nhiều lần phản ánh thực trạng hút cát trái phép tại khu vực này. Tuy nhiên, sau mỗi lần dư luận ầm ĩ, các cơ quan chức năng ra quân xử lý xong, "cát tặc" lại tiếp tục lộng hành. Điều đáng nói, trong quá trình điều tra, mặc dù phóng viên đã cung cấp thông tin cho các lực lượng quản lý đoạn sông này để xử lý tình trạng hút các trái phép nhưng các đơn vị này không hề có động thái để xử lý.

(còn nữa)

Thanh Hà