Nông nghiệp, nông dân và nông thôn Thủ đô vừa trải qua một giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, tạo nên những dấu ấn lịch sử trên hành trình phát triển bền vững. Dưới sự lãnh đạo quyết liệt, xuyên suốt của Thành ủy Hà Nội, Chương trình số 04-CTr/TU (giai đoạn 2021 - 2025) về "Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng Nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân" đã về đích sớm và vượt xa nhiều mục tiêu đề ra, khẳng định vị thế tiên phong của Thủ đô trong công cuộc xây dựng Nông thôn mới trên cả nước. Đây không chỉ là một chương trình kinh tế - xã hội thông thường mà còn là một cuộc cách mạng về tư duy, cách làm, biến nông thôn từ nơi "giữ gốc" thành "nguồn lực mới" cho sự phát triển của Thủ đô ngàn năm văn hiến.

Điểm nhấn nổi bật nhất trong giai đoạn 2021 - 2025 là việc Hà Nội đã hoàn thành và vượt trước thời hạn nhiều chỉ tiêu quan trọng của Chương trình 04-CTr/TU, đặc biệt là trong lĩnh vực xây dựng Nông thôn mới. Thậm chí, nhiều chỉ tiêu đã hoàn thành vượt mốc mục tiêu đề ra cho năm 2025 ngay từ cuối năm 2024. Sự đồng bộ trong chỉ đạo, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị cùng với sự đồng thuận, chung sức của người dân là những yếu tố then chốt tạo nên thành công này.

Các cá nhân, tập thể có thành tích trong xây dựng Nông thôn mới được tặng bằng khen của TP Hà Nội

Năm 2024, Hà Nội chính thức được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng Nông thôn mới cấp thành phố. Đây là kết quả của một quá trình nỗ lực bền bỉ, khi thành phố đã đạt đủ 8/8 tiêu chí theo quy định tại Quyết định số 321/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, đưa Hà Nội trở thành địa phương đi đầu cả nước trong lĩnh vực này. Tổng nguồn lực huy động cho công tác xây dựng Nông thôn mới từ năm 2010 đến nay đã lên tới hơn 183.700 tỷ đồng, cho thấy sự ưu tiên đặc biệt của thành phố cho khu vực nông thôn.

Đến hết năm 2023, 17/17 huyện và 382/382 xã đã được công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới, hoàn thành 100% mục tiêu của chương trình. Đây là một thành tựu đáng tự hào, khi 11 huyện đã được công nhận thêm trong giai đoạn 2021 - 2023, vượt trước 2 năm so với mục tiêu chương trình. Chỉ tiêu về chất lượng Nông thôn mới tiếp tục được đẩy mạnh và vượt mục tiêu một cách ngoạn mục. Đến hết năm 2024, thành phố đã có 229/382 xã đạt chuẩn Nông thôn mới nâng cao (đạt 59,9%), vượt 146,8% so với mục tiêu 40% (156 xã) đề ra cho năm 2025. Tương tự, số xã đạt chuẩn Nông thôn mới kiểu mẫu cũng đạt 109 xã, vượt 136,2% so với mục tiêu 80 xã. Đặc biệt, 5 huyện là Thanh Trì, Gia Lâm, Hoài Đức, Đông Anh, và Thanh Oai đã được công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới nâng cao. Sự thành công này cho thấy chất lượng đời sống vật chất và tinh thần ở khu vực nông thôn Thủ đô đã được nâng lên một tầm cao mới, hướng tới mô hình nông thôn hiện đại, văn minh.

Ngày 26/9/2025, Thành ủy - HĐND - UBND - Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức Lễ Công bố Quyết định công nhận thành phố Hà Nội hoàn thành nhiệm vụ xây dựng Nông thôn mới năm 2024. Phát biểu tại buổi Lễ, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh, nếu đô thị là thước đo hiện đại thì nông thôn đại diện cho bản sắc. Một đất nước có thể hiện đại ngang bằng nhiều nước khác nhưng sẽ chỉ thực sự được nhớ đến và trân trọng nếu giữ được linh hồn riêng - bản sắc, giá trị văn hóa, tinh thần của nông thôn.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đánh giá, Hà Nội - Thủ đô ngàn năm văn hiến - vừa phản chiếu sự năng động trong phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, vừa lưu giữ hồn cốt văn hóa, đời sống tinh thần, cùng những giá trị bền sâu của tình đất, tình người. Nông thôn mới không chỉ là danh hiệu mà là dấu ấn tinh thần; không chỉ là cột mốc đạt được mà là chặng đường để tri ân những con người lặng lẽ góp công, góp sức suốt bao năm qua...

Thành công của Chương trình 04-CTr/TU không chỉ dừng lại ở các chỉ tiêu cơ sở hạ tầng mà còn tạo ra bước đột phá căn bản trong cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn. Ngành Nông nghiệp Thủ đô tiếp tục khẳng định vai trò là trụ đỡ của nền kinh tế, ngay cả trong bối cảnh đại dịch COVID-19 và thiên tai phức tạp.

Thành tựu ấn tượng nhất chính là sự cải thiện rõ rệt về đời sống của người dân. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2024 ước đạt 73,8 triệu đồng/người/năm. Mặc dù mục tiêu năm 2025 là 80 triệu đồng/người/năm, con số này đã tăng mạnh so với mức 55 triệu đồng/người/năm của năm 2020 và là mức thu nhập thuộc nhóm dẫn đầu cả nước. Một số địa phương đạt mức thu nhập cao như Đan Phượng và Hoài Đức (86 triệu đồng/người/năm), Thanh Trì (83 triệu đồng/người/năm), cho thấy sự phân hóa tích cực trong phát triển kinh tế.

Đáng chú ý hơn cả là Thành phố Hà Nội đã hoàn thành mục tiêu quan trọng về an sinh xã hội: Cơ bản không còn hộ nghèo theo chuẩn thành phố vào cuối năm 2024, về đích trước một năm so với kế hoạch đề ra. Đây là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của các chính sách giảm nghèo bền vững và sự quan tâm sâu sắc đến việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho mọi người dân.

Công tác an sinh xã hội được thực hiện thường xuyên, liên tục, không có điểm kết thúc.

Cơ cấu lại ngành Nông nghiệp được triển khai mạnh mẽ theo hướng ứng dụng công nghệ cao, phát triển nông nghiệp đô thị, sinh thái gắn với du lịch trải nghiệm. Tốc độ tăng trưởng sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản hàng năm luôn đạt mức cao, từ 2,5 - 3,3% trong giai đoạn 2021 - 2024, vượt chỉ tiêu đề ra (2,5 - 3,0%).

Đến hết năm 2024, lũy kế từ năm 2019, thành phố đã đánh giá và phân hạng được 3.317 sản phẩm OCOP, vượt xa mục tiêu 2.000 sản phẩm đề ra cho năm 2025. Con số này đưa Hà Nội trở thành địa phương có số lượng sản phẩm OCOP được đánh giá, phân hạng nhiều nhất cả nước, chiếm khoảng 22,1% tổng sản phẩm OCOP toàn quốc.

Cùng với đó, thành phố đã xây dựng được 16 trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gắn với du lịch, vượt mục tiêu đề ra (ít nhất 1 trung tâm/huyện, thị xã tương đương 18 trung tâm). Cùng với đó, 110 điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP đã được phát triển, tạo điều kiện thuận lợi cho người tiêu dùng Thủ đô tiếp cận và tiêu thụ sản phẩm chất lượng. Các làng nghề truyền thống tiếp tục được quan tâm phát triển. Tính đến hết năm 2024, đã có 337 làng nghề, nghề truyền thống được công nhận. Đặc biệt, Hà Nội đã có 29 điểm du lịch gắn với du lịch cộng đồng tại các làng nghề.

Thành quả của Chương trình 04-CTr/TU đã tạo tiền đề vững chắc cho giai đoạn phát triển mới, hướng tới Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Thành phố xác định xây dựng Nông thôn mới là một quá trình liên tục, không có điểm kết thúc, với mục tiêu cao hơn là nâng cao chất lượng Nông thôn mới, hướng tới kiểu mẫu và thông minh.

Trong nhiệm kỳ tới, Thủ đô Hà Nội cũng đặt ra mục tiêu sẽ tập trung vào việc kiến tạo một nền nông nghiệp hiện đại, xanh, sinh thái, thông minh, gắn kết chặt chẽ với quá trình đô thị hóa. Phấn đấu đến năm 2030, thành phố có 100% số xã đạt Nông thôn mới nâng cao và 50% số xã đạt Nông thôn mới kiểu mẫu. Hạ tầng kinh tế - xã hội khu vực nông thôn được đầu tư đồng bộ, hiện đại, phát triển cảnh quan xanh, sạch, đẹp. Tốc độ tăng trưởng GRDP nông, lâm nghiệp và thủy sản phấn đấu đạt bình quân từ 2,5 - 3%/năm trở lên. Tập trung phát triển các mô hình sản xuất nông nghiệp hiện đại, ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, kinh tế tuần hoàn, biến Hà Nội thành trung tâm sản xuất giống chất lượng cao của khu vực. Mục tiêu thu nhập bình quân của nông dân khu vực nông thôn Thủ đô đạt 120 triệu đồng/người/năm trở lên vào năm 2030. Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt từ 80 - 85% và tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 100%.

Thành công của Chương trình 04-CTr/TU là minh chứng cho tinh thần dám nghĩ, dám làm và sự đoàn kết, đồng lòng của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thủ đô. Những "Miền quê đáng sống" đang dần hiện hữu giữa lòng Thủ đô, tạo nên một hình ảnh Hà Nội hài hòa giữa đô thị hiện đại và nông thôn văn minh, sẵn sàng cho một nhiệm kỳ mới với khát vọng phát triển vượt trội.

__________

Thực hiện: Phạm Mạnh