Trong nhiệm kỳ vừa qua, công tác dân tộc, tôn giáo luôn được Thành ủy Hà Nội quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện; kịp thời xử lý và giải quyết tốt những vụ việc tồn đọng, phát sinh ngay từ cơ sở, không để hình thành “điểm nóng”, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội của Thủ đô. Vai trò của tổ dân vận ở thôn, tổ dân phố được phát huy mạnh mẽ, gắn với phong trào thi đua “Dân vận khéo” ngày càng lan tỏa hiệu quả, tạo sự đồng thuận và đoàn kết trong cộng đồng các dân tộc, tôn giáo. Qua đó, khối đại đoàn kết toàn dân tộc tiếp tục được củng cố vững chắc, trở thành nền tảng để triển khai các phong trào thi đua, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân.

Trên nền tảng đó, chương trình xây dựng Nông thôn mới đã đạt nhiều kết quả nổi bật, hoàn thành kế hoạch trước 2 năm. Thành ủy Hà Nội ban hành và lãnh đạo triển khai hiệu quả Chương trình số 04-CTr/TU gắn với cơ cấu lại ngành Nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân giai đoạn 2021 - 2025. Hà Nội trở thành địa phương dẫn đầu cả nước trong phong trào xây dựng Nông thôn mới, Nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu; các chỉ tiêu đều vượt kế hoạch đề ra. Đáng chú ý, chênh lệch thu nhập giữa nông thôn và thành thị tiếp tục được thu hẹp, từ 1,73 lần năm 2020 xuống còn 1,47 lần năm 2024; thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt 74,3 triệu đồng/năm, bằng 1,33 lần so với năm 2020. Những kết quả này không chỉ khẳng định hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo của Thành ủy mà còn phản ánh tinh thần đồng thuận, đoàn kết trong cộng đồng dân cư, tạo thế và lực mới để Thủ đô phát triển bền vững.

Ngoài ra, Hà Nội cũng là địa phương đi đầu trong cả nước triển khai thực hiện Nghị quyết số 88/2019/QH14 của Quốc hội phê duyệt “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030”. Trong 5 năm qua, với sự quan tâm của các cấp chính quyền thành phố, sự vào cuộc của các địa phương, nhiều thôn, làng như được tiếp thêm sức sống mới, đời sống của đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi ngày một đủ đầy, ấm no hơn

Thành phố Hà Nội có trên 107.000 người dân tộc thiểu số thuộc 50/53 thành phần dân tộc thiểu số, chiếm 1,3% dân số toàn thành phố. Đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống đan xen cùng người dân tộc Kinh ở tất cả các xã, phường trên địa bàn thành phố. Trong đó, dân tộc Mường chiếm 57,71%, dân tộc Tày 17,81%, dân tộc Thái 6,61%, dân tộc Nùng 5,85%, dân tộc Dao 4,32%, còn lại là các dân tộc thiểu số khác.

Đồng bào dân tộc thiểu số cư trú tập trung theo cộng đồng. Vùng đồng bào dân tộc thiểu số của thành phố có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng, an ninh, có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển kinh tế - xã hội, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng.

Những năm qua, công tác dân tộc luôn là vấn đề chiến lược cơ bản, lâu dài, cấp bách, nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân và của cả hệ thống chính trị. Vì thế, nhiều chủ trương lớn về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được Đảng và Nhà nước ta ban hành, trong đó có Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 của Quốc hội về phê duyệt “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030”.

Sau 5 năm triển khai thực hiện, Chương trình đã góp phần thay đổi diện mạo mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội, văn hóa… vùng dân tộc thiểu số và miền núi của Thủ đô. Trong đó, đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là một trong những nội dung có tác động nhiều nhất đến đời sống vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của các địa phương.

Hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội được đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp đồng bộ, hiện đại, nhất là hệ thống đường giao thông nông thôn, công trình thủy lợi, trường học, trạm y tế, điện sinh hoạt, thiết chế văn hóa..., đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội cả trong ngắn hạn và dài hạn.

Xã Minh Quang (huyện Ba Vì cũ), nay là xã Bất Bạt là một xã miền núi, nằm cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 70km. Có thời điểm, tỷ lệ hộ nghèo ở xã dân tộc miền núi này ở mức rất cao, thậm chí bình quân cứ 10 gia đình có 1 hộ nghèo. Thế nhưng, giờ đây, Bất Bạt lại trở thành điểm sáng về phát triển kinh tế - xã hội khi đón nhận Bằng công nhận xã đạt chuẩn Nông thôn mới nâng cao.

Ông Nguyễn Văn Đệ, người có uy tín của thôn Lặt (xã Bất Bạt) cảm nhận được rõ nét những đổi thay trên mảnh đất mà bản thân gắn bó cả một cuộc đời. “Khoảng 95% đồng bào dân tộc trên địa bàn xã đã tham gia bảo hiểm y tế. Trong thôn không còn hộ nghèo, không còn gia đình nào phải sống trong nhà ở tạm bợ, dột nát như trước đây…”, ông Nguyễn Văn Đệ phấn khởi nói.

Từ nguồn ngân sách hỗ trợ của thành phố trong thực hiện Chương trình, địa phương đã triển khai các nội dung, dự án đúng mục đích, đối tượng. Nhờ đó, cơ sở hạ tầng được đầu tư khang trang, hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế, hỗ trợ đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Qua đó làm đòn bẩy để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của Nhân dân, đặc biệt tại các xã vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Có thể thấy rằng, thành công lớn của Chương trình là từng bước thu hẹp khoảng cách giữa xã vùng dân tộc thiểu số và miền núi với xã nông thôn trên địa bàn thành phố. Trong đó, hệ thống giao thông nông thôn được nâng cấp và mở rộng, góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển. Kết cấu hạ tầng vùng dân tộc và miền núi cũng được cải thiện rõ rệt, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn.

Đồng chí Nguyễn Sỹ Trường, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo thành phố Hà Nội nhấn mạnh: Những kết quả tích cực và toàn diện trong công tác dân tộc của Hà Nội những năm qua cho thấy, bên cạnh sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương và thành phố Hà Nội, nhân tố then chốt và quyết định sự thành công là tinh thần đại đoàn kết dân tộc, sự nỗ lực, quyết tâm vượt khó của từng cộng đồng các dân tộc, sự linh hoạt, sáng tạo trong hành động của mỗi gia đình, mỗi cá nhân đồng bào.

Để tiếp tục thực hiện tốt các mục tiêu công tác dân tộc theo định hướng của Đảng và Nhà nước, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo thành phố Hà Nội đề nghị các cấp, các ngành cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, quán triệt sâu sắc, nhận thức đầy đủ về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác dân tộc. Xác định việc thực hiện chính sách dân tộc là nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng, có tính chiến lược lâu dài trong quá trình phát triển của Thủ đô.

Trong quá trình thực hiện, phải bám sát các chủ trương, đường lối của Trung ương, Hà Nội và tình hình thực tiễn để lãnh đạo, chỉ đạo triển khai kịp thời, hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia, Chỉ thị, Nghị quyết, chương trình, kế hoạch của thành phố về phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Cùng với tranh thủ hỗ trợ của Trung ương và Hà Nội, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo thành phố Hà Nội cũng đề nghị các sở, ban, ngành, các địa phương tiếp tục huy động, ưu tiên bố trí nguồn lực đầu tư nâng cấp đồng bộ kết cấu hạ tầng tại các khu vực đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, tạo điều kiện phát triển toàn diện kinh tế - xã hội, thu hẹp khoảng cách giữa vùng dân tộc thiểu số, miền núi với vùng ngoại thành và đô thị.

Nhằm đáp ứng yêu cầu về công tác dân tộc trong tình hình mới cũng như giúp đồng bào vùng dân tộc vững tin bước vào Kỷ nguyên mới, Sở Dân tộc và Tôn giáo Hà Nội sẽ rà soát, điều chỉnh, ban hành hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về cơ chế, chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của Thủ đô. Trong đó, đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng những cơ chế chính sách đặc thù, vượt trội trong công tác dân tộc được quy định trong Luật Thủ đô năm 2024.

Như vậy, sự phát triển tiến bộ của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã góp sức cùng Nhân dân Thủ đô và cả nước trong công cuộc đổi mới, phát triển và bảo vệ Tổ quốc. Trong tình hình mới, vấn đề đặt ra là cần có những giải pháp nhằm tạo xung lực để đồng bào các dân tộc thiểu số của Thủ đô vững tin bước vào Kỷ nguyên mới.

Thực hiện: Ngọc Diệp - Phạm Mạnh