Tăng lương tối thiểu vùng năm 2018: Hài hoà lợi ích DN và quyền lợi người lao động

Mức lương tối thiểu là công cụ hữu hiệu để bảo vệ người lao động, đặc biệt là nhóm lao động yếu thế, cơ chế để xác định mức tăng tiền lương tối thiểu dựa trên thương lượng giữa tổ chức đại diện người lao động, người sử dụng lao động và nhà nước - trong quan hệ lao động, gọi là cơ chế 3 bên để đảm bảo hài hòa lợi ích của người lao động, người sử dụng lao động và nhà nước.

Tăng lương, cái khó của doanh nghiệp

Tại phiên họp ngày 27/6, Hội đồng tiền lương Quốc gia đưa ra 3 mức tăng: Mức 5% (tăng từ 130.000 đồng lên 180.000 đồng); mức 6% (tăng từ 160.000 đồng lên 220.000 đồng); mức 6,8% (tăng từ 180.000 đồng lên 250.000 đồng). Tuy nhiên, đại diện giới chủ - VCCI vẫn bảo vệ quan điểm không nên tăng, hoặc chỉ tăng dưới 5% so với lương tối thiểu vùng năm 2017.

Trên thực tế, trong suốt 10 năm qua (2007 - 2017), mức tăng lương tối thiểu đều từ 7 đến 12% mỗi năm, trong khi đó, GDP chỉ tăng khoảng 6%/năm, năng suất lao động chỉ tăng 2%/năm. TS Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may VN nhận định, hiếm có quốc gia nào lại tăng lương tối thiểu vùng hằng năm và tăng ở mức cao như ở VN. Trong 10 năm qua (2007 – 2017), bình quân mỗi năm VN đã tăng lương tối thiểu ở mức 21,8% đối với doanh nghiệp (DN) trong nước và tăng khoảng 15% với DN nước ngoài. Điều này khiến DN gặp nhiều khó khăn… Ngoài ra, theo ông Cẩm, hiện chỉ 9,4 triệu lao động có hợp đồng phải áp dụng lương tối thiểu, phần lớn người lao động ở các khu vực phi chính thức không được kiểm soát về lương, gây mất công bằng trên thị trường lao động.

Các doanh nghiệp cho rằng: Năng suất lao động hiện tăng rất chậm, trong khi tỉ lệ tăng lương tối thiểu thì nhanh, do đó sẽ ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Đối với DN có nhiều lao động như ngành dệt may thì câu chuyện tăng lương cho người lao động luôn là một bài toán nan giải: thu thì có hạn mà tăng chi thì lấy ở đâu?

Lương tối thiểu cần đáp ứng đuợc mức sống tối thiếu

Cũng trong buổi họp, đại diện Tổng LĐLĐ VN đề xuất mức tăng tuyệt đối 370.000 đồng - 450.000 đồng (13,3%) và đưa ra những kết quả khảo sát thời gian qua.

Về tiền lương cơ bản - mức tiền lương dùng làm căn cứ đóng BHXH cho người lao động - trung bình hàng tháng của người lao động năm 2017 nhận được là 4.480.000 đồng/tháng, tăng 6,9 % so với năm 2016.

Trong đó, lương cơ bản lần lượt ở các vùng 1,2,3,4 là 4.930.000 đồng, 4.280.000 đồng, 4.190.000 đồng và 4.090.000 đồng.

Theo khảo sát của Tổng LĐLĐ Việt Nam, mức sống của người lao động (NLĐ) rất khó khăn do liên quan đến mức lương tối thiểu. Theo điều 90, Điều 91 Bộ Luật Lao động thì mức lương tối thiểu là mức thấp nhất trả cho NLĐ làm công việc giản đơn nhất, trong điều kiện lao động bình thường và phải bảo đảm nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ. Trên thực tế, vào thời điểm hiện nay, điều này chưa đạt được, do đó phía Tổng LĐLĐ cũng mong muốn cuộc sống của người lao động được cải thiện, từ đó giúp họ yên tâm gắn bó với DN.

Cũng theo đại diện Tổng LĐLĐ VN, về đời sống, hầu hết các khoản thu nhập người lao động phải trang trải cho cuộc sống hàng ngày. Nếu không có các khoản làm thêm giờ, hỗ trợ từ phía doanh nghiệp thì tiền lương của người lao động rất thấp, đời sống gặp nhiều khó khăn và không thể có tích lũy.

2 năm vừa qua chúng ta đã tăng lương tối thiểu liên tục và mức tăng đều trên 12%, nhưng thực chất, mức lương tối thiểu hiện nay vẫn chưa đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu, do đó vẫn phải tiếp tục điều chỉnh để thực hiện mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, cần thấy rằng, tăng lương tối thiểu có quan hệ trực tiếp tới tăng trưởng kinh tế, lương tối thiểu sẽ hiệu quả nhất nếu được xác định hài hòa giữa yếu tố đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu của người lao động, tăng năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của DN. Do vậy, cần phải có sự thương lượng giữa tổ chức đại diện người lao động (công đoàn), tổ chức đại diện người sử dụng lao động và nhà nước để xác định mức tăng hợp lý nhằm bảo đảm cho DN tồn tại phát triển, tạo mở và ổn định việc làm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vừa bảo đảm nhu cầu tiêu dùng của người lao động và phải coi đây là mối quan hệ tác động qua lại để cùng tồn tại và phát triển

Theo Thứ trưởng LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp (kiêm Chủ tịch Hội đồng Tiền lương Quốc gia), ngày 28/7 tới, Hội đồng Tiền lương Quốc gia sẽ tiếp tục nhóm họp để các bên trao đổi, thống nhất mức tăng lương tối thiểu vùng năm 2018.

“Trên cương vị cơ quan quản lý nhà nước, chúng tôi tạo điều kiện cho các bên trao đổi, thương thảo. Mức tăng lương phải góp phần cải thiện đời sống NLĐ và phù hợp năng suất lao động, chỉ số giá tiêu dùng, sức chi trả của DN. Chúng tôi mong muốn mọi thành quả phát triển kinh tế - xã hội được chia sẻ giữa DN và NLĐ”, ông Diệp nói.

Việt Hà