Thanh Hóa: Tiền tỉ “đắp chiếu” nơi huyện nghèo miền núi

Nhà điều hành và máy móc bị bỏ hoang

Niềm vui chẳng tày gang

Bá Thước là huyện miền núi vùng cao của tỉnh Thanh Hóa, cách thành phố Thanh Hóa 115 km về phía Tây. Dân số hơn 100 nghìn người, bao gồm một số dân tộc sinh sống trên địa bàn như: Thái, Mường, Kinh…

Do vị trí địa lý, giao thông các xã trong huyện đi lại tương đối khó khăn, nhiều xã dọc sông Mã bao đời nay người dân muốn qua sông chủ yếu là dùng đò, hoặc những chiếc cầu phao tềnh toàng xuống cấp do thời gian. Chính vì đường xá giao thông không được thuận tiện cũng là một phần trong những nguyên nhân khiến nhiều năm qua, sự phát triển kinh tế, văn hóa.. của các xã vùng sâu thuộc huyện Bá Thước còn khó khăn.

Bên cạnh đó, người dân các xã trong huyện Bá Thước chủ yếu sống bằng nghề trồng mía, ngô, sắn... Đến vụ thu hoạch, người dân bán sản phẩm, các nhà máy dùng xe tải trọng trên 3,5 tấn phải đi đường vòng xa hơn 30 km mới đến được làm ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất, phát triển kinh tế địa phương.

Tháng 3/2013, dự án Cầu bến Kẹm được khởi công dưới sự hân hoan, hạnh phúc của chính quyền và người dân nơi đây. Niềm mơ ước từ thế hệ này đến thế hệ khác mong có một cây cầu lớn nối đôi bờ Sông Mã phục vụ người dân của 7 xã vùng sâu như: Lương Ngoại; Lương Nội; Lương Trung… để sang xã Điền Lư, nơi có Quốc Lộ 217 nối với đường mòn Hồ Chí Minh đi các tỉnh sắp thành hiện thực.

Tuy nhiên, niềm vui chẳng tày gang, sau vài tháng thi công rầm rộ, đến ngày 30/7/2013, UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành văn bản số 5812/UBND – THKH cho phép tạm dừng thực hiện một số gói thầu, dự án do Sở Giao thông Vận tải làm chủ đầu tư. Theo đó, cầu Bến Kẹm chỉ được phép tạm dừng thi công sau khi đã thi công trụ T3 đến cao trình hơn 41m theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh tại Thông báo số 83/TB – UBND ngày 26/6/2013.

Đồng thời, sau đó Ban điều hành dự án, kỹ sư, công nhân lần lượt “rút ” khỏi địa phương, để lại sản phẩm “dang dở” và nhiều hạng mục công trình, máy móc… phơi sương phơi nắng bên bờ sông, khiến người dân nơi đây xót xa.

Cây cầu bao giờ mới được bắc qua sông?

Tiền tỉ “phơi sương” nơi huyện nghèo

Theo tìm hiểu của PV, ngày 29/10/2009 UBND tỉnh Thanh Hóa có quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình cầu Bến Kẹm dài hơn 276m bắc qua sông Mã, thuộc địa bàn huyện Bá Thước. Đây là dự án Công trình giao thông cấp III, được giao cho Sở Giao thông Vận tải làm chủ đầu tư với số vốn là hơn 75 tỷ đồng từ ngân sách Nhà nước và huy động các nguồn khác. Thời gian thực hiện không quá 4 năm kể từ ngày có quyết định.

Mục tiêu của dự án là tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu kinh tế, chính trị, văn hóa của nhân dân các xã trong khu vực, hoàn thiện mạng lưới giao thông góp phần đảm bảo an ninh trật tự. Cầu Bến Kẹm thuộc dự án tuyến đường giao thông ngã ba Điền Lư - Lương Ngoại - Lương Trung - Lương Nội (huyện Bá Thước, Thanh Hóa) - Cẩm Qúy (huyện Cẩm Thủy, Thanh Hóa).

Tiếp đó, ngày 4/11/2010, UBND tỉnh Thanh Hóa đã có Quyết định số 3955/QĐ - UBND phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng công trình: Đường giao thông ngã ba Điền Lư - Lương Ngoại - Lương Trung - Lương Nội - Cẩm Qúy, thuộc dự án đường đến trung tâm các xã chưa có đường ô tô.

Lý do điều chỉnh là do dự án đường giao thông ngã ba Điền Lư - Lương Ngoại - Lương Trung - Lương Nội - Cẩm Qúy đã thi công cơ bản hoàn thành. Tuy nhiên, việc đi lại của nhân dân trong khu vực và các phương tiện tham gia giao thông còn rất hạn chế do cầu Bến Kẹm chưa được thi công, các phương tiện phải qua sông Mã bằng phà Bến Kẹm nên không phát huy hiệu quả đầu tư của tuyến đường. Tổng mức đầu tư sau điều chỉnh là hơn 108 tỷ đồng.

Ngày 19/11/2010, UBND tỉnh Thanh Hóa đã có Quyết định số 4142/QĐ – UBND về việc phê duyệt kế hoạch đấu thầu hạng mục cầu Bến Kẹm. Trong đó, phần đã thực hiện là hơn 610 triệu đồng; phần công việc không áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu là hơn 9,8 tỷ đồng. Tổng giá trị công việc lập kế hoạch đấu thầu là hơn 64,6 tỷ đồng. Mục đích được nêu ra là nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư của tuyến đường, góp phần phát triển kinh tế - xã hội khu vực; tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý dự án.

Do công trình chậm tiến độ, ngày 2/10/2012 UBND tỉnh Thanh Hóa đã có văn bản yêu cầu Sở Giao thông Vận tải nghiêm khắc kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm tập thể, cá nhân liên quan đến việc quản lý dự án để chậm tiến độ thi công cầu bến Kẹm; ảnh hưởng đến hồ chứa nước của nhà máy Thủy điện Bá Thước 2 và đời sống của người dân của các xã thuộc huyện Bá Thước.

Để làm sáng tỏ này điều, ngày 5/6/2017 phóng viên đã đến “mục sở thị” tại khu vực dự án cầu bến Kẹm thuộc địa phận xã Lương Ngoại và Điền Lư, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa. Theo quan sát của PV, cây cầu bến Kẹm nằm trong lòng đập thủy điện Bá Thước 2 về phía thượng nguồn con sông Mã. Tuy là mùa khô, mực nước của đập đã sắp nuốt chửng 5 trụ cầu lòi sắt đứng trơ chọi dưới lòng sông.

Trên bờ sông, 7 dầm cầu đúc bê tông lòi sắt hoen gỉ. Những khuôn sắt hàng chục tấn xếp thành đống, máy xúc, máy công trình nằm chỏng chơ với cỏ dại mọc phủ kín. Nhà điều hành tan hoang không còn lấy một viên ngói...

Trao đổi với các PV, ông Trương Mai Chưng - Chủ tịch UBND xã Lương Ngoại (huyện Bá Thước) cho biết: Trước khi có dự án xây cầu, tại đây là bến đò thô sơ thuyền chèo bằng tay chở người và phương tiện qua song. Mỗi khi mùa nước lũ, người dân đi qua cây cầu phao cũ kỹ nên có nhiều trường hợp đáng tiếc xảy ra do người dân bất cẩn trượt chân rơi xuống sông. Dự án dừng lại, dân phải đi nhờ trên mặt đập thủy điện Bá Thước 2, về lâu về dài doanh nghiệp không biết có cho dân đi nhờ không.

“Có cây cầu là người dân ở đây sẻ có tất cả, chính quyền và người dân địa phương rất mong dự án này sẽ tiếp tục được thực hiện. Chúng tôi đã làm nhiều văn bản bày tỏ mong muốn dự án sẽ được tái khởi động. Tuy nhiên, đến nay dự án vẫn dậm chân tại chỗ"- Ông Chưng bày tỏ.

Điều dư luận đang cảm thấy xót xa là tại một huyện nghèo miền núi như Bá Thước lại để công trình đầu tư nhiều tỷ đồng, nhiều hạng mục phơi sương, phơi nắng xuống cấp trầm trọng ảnh hưởng đến đời sống, phát triển kinh tế, xã hội, đe dọa tới đập thủy điện Bá Thước 2 có nên chăng?.

Báo Tuổi trẻ Thủ đô sẽ tiếp tục thông tin về vấn đề này tới bạn đọc!

Trọng Việt