Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành công xưởng sản xuất

Theo nhận định của các chuyên gia, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành công xưởng sản xuất thứ 2 của thế giới sau Trung Quốc.

Bài liên quan

VinCommerce - “Bà đỡ” cho nhà sản xuất Việt tìm lại vị thế trên thị trường

Sở Y tế TPHCM không cấp giấy phép cho Công ty TNHH Ayofa

Không có việc Công ty bia Quốc tế Sài Gòn Hà Nội xây dựng trên đất nông nghiệp

Điều tra độc quyền - Bài 2: Công ty MHA thừa nhận nhập hàng Trung Quốc

Việt Nam – điểm đến lý tưởng cho các nhà đầu tư

Với cơ cấu dân số đang ở tỷ lệ “vàng”, Việt Nam phù hợp với việc phát triển các ngành công nghiệp sản xuất.

Với cơ cấu dân số đang ở tỷ lệ “vàng”, Việt Nam phù hợp với việc phát triển các ngành công nghiệp sản xuất. Đồng thời, với việc xuất hiện của nhiều tập đoàn, công ty sản xuất lớn và sự quan tâm đầu tư dành cho các cơ sở dạy nghề, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có nguồn lao động sản xuất (kỹ sư, công nhân) tốt nhất trong khối các nước đang phát triển.

Không những thế, Chính phủ Việt Nam rất tích cực tham gia vào các hiệp định thương mại tự do (FTA). Đặc biệt căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã như một chất xúc tác khiến làn sóng chuyển dịch của chuỗi cung ứng thế giới được đẩy lên cao trào. Việt Nam đương nhiên được coi là một trong những điểm đến lý tưởng của các nhà đầu tư.

Đúng ra đây chính là thời điểm các doanh nghiệp sản xuất Việt Nam tỏa sáng và phát triển bùng nổ. Tuy nhiên trên thực tế các ngành sản xuất tăng trưởng tốt như: May mặc, giầy dép, gỗ và các sản phẩm từ gỗ, sản xuất sản phẩm điện tử… đều do các công ty đa quốc gia (MNC) làm chủ chuỗi giá trị gia tăng. Các công đoạn sản xuất trong nước không nhiều, tỷ lệ nội địa hóa thấp. Ví dụ như, công ty Canon, có mặt ở Việt Nam từ năm 2012, đến nay vẫn chỉ có 20 trên 175 nhà cung cấp là công ty nội địa - chủ yếu làm các chi tiết nhựa và đóng gói bảo quản. Phần lớn các chi tiết, linh kiện quan trọng phải nhập khẩu hoặc mua từ công ty vệ tinh khác.

Nguyên nhân là do các rào cản kỹ thuật cao, nguyên vật liệu và các chuyên gia trong nước không có sẵn... Đặc biệt là quy trình bán hàng và phê duyệt nhà cung cấp mới thường rất lâu và phức tạp, các quy định về quản lý chất lượng rất khắt khe. Trung binh mất 6-9 tháng từ báo giá, chế tạo mẫu đến sản xuất hàng loạt, có thể lên đến 2-3 năm đối với ngành oto.

Vì vậy, không phải doanh nghiệp sản xuất nào ở Việt Nam cũng sẵn sàng để đón nhận cơ hội mang đến từ làn sóng chuyển dịch chuỗi cung ứng.

Ông Chris Mooney, giám đốc của công ty Chinaoutsourcing.com - doanh nghiệp Anh Quốc (UK) chuyên gia công sản xuất và xuất khẩu các mặt hàng cơ khí tại Trung Quốc cho rằng: “Các lợi thế lớn nhất của Việt Nam đều không phải tuyệt đối. Làn sóng chuyển dịch và sự mọc lên như nấm của các công ty FDI vô tình khiến nhu cầu lao động kỹ thuật tăng đột biến, mức lương thực tế (không phải mức lương tối thiểu) tăng nhanh. Các hiệp định FTA có tác dụng 2 chiều, bên cạnh thuận lợi cũng là thách thức rất lớn đối với doanh nghiệp trong nước”.

Như vậy, nếu không có giải pháp để đón nhận chuyển dịch một phần chuỗi cung ứng, Việt Nam sẽ mất cơ hội trở thành “công xưởng” sản xuất thứ 2 của thế giới.

Cần dành phần chủ động về mình

Cũng chính làn sóng chuyển dịch chuỗi cung ứng được thúc đẩy bởi cuộc chiến thương mại khiến cán cân cung - cầu tại Việt Nam bị mất cân đối quá nhanh. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam lầm tưởng cơ hội này sẽ kéo dài mãi và không cảm thấy mặn mà với việc cung cấp hàng chất lượng tốt với chi phí thấp hơn những gì họ vẫn làm. Họ không nghĩ rằng, đối với các ngành sản xuất có rào cản kỹ thuật cao và quy trình quản lý phức tạp, việc tham gia được vào chuỗi cung ứng mới của khách hàng quan trọng, về lâu dài sẽ mang lại lợi ích lớn hơn nhiều so với 1 - 2 đơn hàng giá cao.

Một nguyên nhân chủ quan nữa khiến giá báo của các nhà máy sản xuất cơ khí, công nghiệp phụ trợ tại Việt Nam thường có giá cao “bất ngờ” là tư duy bán hàng theo kiểu “quan hệ”. Việc này rất khó để có được những thống kê khoa học chính xác mà chủ yếu dựa vào cảm nhận cá nhân qua các buổi tiếp xúc trực tiếp.

Ông Daniel Pham, giám đốc VNoutsourcing.com phân tích: “Trong database của tôi có khoảng 2000 công ty sản xuất tại Việt Nam. Cá nhân tôi có điều kiện gặp gỡ trực tiếp khoảng gần 300 nhà máy. Doanh nghiệp nhà nước, thường có những mặt hàng truyền thống. Điều này khiến cho các đơn hàng thương mại không có ý nghĩa sống còn. Họ không có áp lực phải cung cấp sản phẩm với chất lượng tốt và chi phí tối ưu nhất. Họ không quan tâm đến việc nghiên cứu bản vẽ, báo giá và chế tạo mẫu”.

Nghe có vẻ khó tin nhưng kiểu tư duy như vậy vẫn phổ biến ở nhiều doanh nghiệp tư nhân có đơn hàng truyền thống với những FDI lớn. Những doanh nghiệp như vậy thường có kết quả kinh doanh tốt, năng lực sản xuất mạnh và lợi nhuận của họ thường rất hấp dẫn nhờ thông tin kịp thời từ lợi thế “quan hệ tốt”.

Trên quan điểm kinh doanh, với những doanh nghiệp đã phát triển mạnh và có nguồn hàng ổn định, làm như vậy cũng không hẳn là sai. Họ hoàn toàn có quyền quyết định mình sẽ phân bổ nguồn lực và thời gian của mình vào đâu. Tuy nhiên, rất nhiều doanh nghiệp tư nhân nhỏ hơn, khi phát triển thị trường thường cố gắng dập khuôn doanh nghiệp lớn hơn hoặc đi trước. Mặc dù thị trường cung cấp cho các FDI trong nước rất lớn và là sân chơi tuyệt vời cho các công ty trong nước phát triển. Tuy nhiên, nếu nghĩ đó là sân chơi duy nhất, những doanh nghiệp như vậy sẽ không sẵn sàng để đón nhận các cơ hội được đưa đến từ làn sóng chuyển dịch chuỗi cung ứng.

Vậy làm thế nào để có thể vượt qua những khó khăn, sẵn sàng hơn để đón nhận những cơ hội mới. Theo các chuyên gia, nhà sản xuất Việt Nam nên học hỏi ngay từ khách hàng của mình.

Những yêu cầu khắt khe về mặt kỹ thuật và hồ sơ chất lượng của khách hàng, chính là những bài toán, nếu giải được sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh cho các nhà máy trong nước rất nhiều.

Ông Chris Mooney cho biết: “Các nhà máy Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi người láng giềng của mình (Trung Quốc) về cách tổ chức sản xuất, dần áp dụng tự động hóa và các quy trình quản lý tiên tiến để tối ưu quy trình. Đặc biệt là học hỏi về tính cạnh tranh trong việc báo giá, chế tạo mẫu để có thể chen chân vào chuỗi cung ứng toàn cầu”.

Câu chuyện con gà quả trứng bao giờ cũng nan giải nhưng năng lực tốt (giá thành, chất lượng tốt, giao hàng đúng) sẽ tạo ra nhiều đơn hàng và thị trường lớn. Vấn đề là cần năng lực tốt trước hay thị trường lớn trước?. Theo các chuyên gia, công ty sản xuất Việt Nam cần giành phần chủ động về mình, đảm bảo năng lực để tham gia vào chuỗi cung ứng thế giới và không ngừng cải tiến. Qua đó dần nâng cao mặt bằng kỹ thuật và năng lực sản xuất tại Việt Nam.

Diễm Quỳnh