Cách nhận biết những chỉ số quan trọng của dầu nhớt

Dầu nhớt, còn gọi là dầu nhờn hay dầu máy, là một loại chất lỏng có tác dụng chính là bôi trơn các chi tiết trong động cơ, tạo lớp màng ngăn chặn sự mài mòn giữa các chi tiết để động cơ hoạt động hiệu quả, bền bỉ. Hai tác dụng khác cũng không kém phần quan trọng của dầu nhớt là góp phần làm mát động cơ và làm kín buồng đốt để quá trình đốt cháy nhiên liệu tối ưu nhất. Nói một cách văn hoa thì dầu nhớt chẳng khác nào dòng máu đang chảy trong cơ thể chúng ta.

Trên mỗi chai dầu nhớt đều có rất nhiều thông số kỹ thuật và các ký tự viết tắt. Hiện nay trên các diễn đàn đang có rất nhiều luồng thông tin khác nhau khiến người tiêu dùng khó phân biệt đâu là tiêu chuẩn toàn cầu, đâu là thuật ngữ marketing. Dù vậy, khi nhìn vào bất cứ chai dầu nào, sẽ có những “từ khóa” cung cấp các thông tin quan trọng mà bạn cần nắm được trước khi chọn mua.

PHÂN BIỆT 3 LOẠI DẦU CHÍNH

Điều đầu tiên bạn cần phân biệt thế nào là dầu gốc khoáng (Mineral hoặc Multigrade), dầu công nghệ tổng hợp (Synthetic) và dầu công nghệ tổng hợp toàn phần (Full Synthetic). Tóm gọn lại, dầu công nghệ tổng hợp toàn phần sẽ có chất lượng cao nhất, tiếp theo là dầu tổng hợp và cuối cùng là dầu gốc khoáng. Tương ứng, giá tiền của 3 loại dầu này cũng giảm dần theo chất lượng.

Hai yếu tố quan trọng nhất để phân loại dầu nhớt vào 3 nhóm này là tỷ lệ lưu huỳnh trong dầu và độ bão hòa của dầu. Lưu huỳnh thì ai cũng biết là có hại như thế nào rồi, còn độ bão hòa thì là độ trơ của dầu trước những tác nhân hóa học có hại. Những cặn bẩn trong xăng hay không khí thường mang các hợp chất có hại, sẽ phá hỏng cấu trúc phân tử của dầu nhớt. Nói đơn giản thì một loại dầu có độ bão hòa tuyệt đối (100%) thì cũng giống như chúng ta đã ăn đầy bụng rồi thì ta sẽ không bị dụ dỗ bởi những đồ ăn gây béo phì ví dụ như gà rán hay phô mai que.

Nói một cách ngắn gọn thì:

Nếu tỷ lệ lưu huỳnh quá cao và độ bão hòa quá thấp, dưới 90% thì đó là loại dầu có phẩm cấp thấp nhất.

Nếu tỷ lệ lưu huỳnh ở mức trung bình và độ bão hòa của dầu cũng trung bình thì nó là dầu tổng hợp – chất lượng tương đối tốt, giá bán trung bình.

Nếu tỷ lệ lưu huỳnh cực thấp và độ bão hòa gần đạt mức tối đa 100% thì đó là dầu tổng hợp toàn phần, cao cấp nhất và giá bán cũng tương ứng.

XÁC ĐỊNH ĐỘ NHỚT PHÙ HỢP

Những từ viết tắt 0W-30 hay 5W-40 cũng có ý nghĩa rất quan trọng. Đây là thông số cho thấy độ nhớt của dầu và dải nhiệt độ khởi động cùng tính năng bảo vệ khi khởi động của dầu.

Cụ thể hơn, con số đứng trước ký tự W liên quan đến khả năng khởi động lạnh (hay còn gọi là khởi động ở nhiệt độ thấp) và tính bôi trơn liên tục, bảo vệ động cơ ngay từ khi khởi động. Con số này càng nhỏ thì dầu duy trì được dòng chảy hoặc độ loãng ở nhiệt độ lạnh càng tốt, từ đó dễ dàng bơm đến các chi tiết máy và bảo vệ tốt hơn ngay khi khởi động. Ngoài ra, về giá cả, loại dầu nào có số đứng trước W càng nhỏ thì sẽ có giá thành càng cao (0 – 5 – 10 – 15,...) vì nó liên quan đến chất lượng dầu gốc sử dụng. Để tạo ra các loại dầu đó, nhà sản xuất phải sử dụng dầu gốc tổng hợp hoặc thêm vào các phụ gia tăng tính chất của dầu.

Còn về con số đứng sau W, đây chính là yếu tố thể hiện khả năng duy trì độ nhớt của dầu ở nhiệt độ cao. Khi nhiệt độ tăng lên, dầu bị loãng ra; do đó, một loại dầu tốt là loại dầu phải duy trì được độ nhớt để đảm bảo được tính bôi trơn cho động cơ. Con số này càng lớn thì khi ở môi trường nhiệt độ cao, loại dầu đó sẽ duy trì được độ nhớt càng tốt. Ví dụ, nếu so sánh giữa 2 loại 5W-30 và 10W-40, khi nhiệt độ tăng cao thì dầu 10W-40 sẽ vẫn đặc hơn dầu 5W-30 và vẫn duy trì được độ nhớt ở mức cao hơn, hoặc có thể nói là dầu 10W-40 duy trì được màng dầu dày hơn ở nhiệt độ cao.

Nhìn chung thì dầu lỏng (ví dụ như 0W-20 hoặc 30) sẽ dễ dàng len lỏi vào mọi ngõ ngách trong động cơ hơn, sẽ đi từ máng dầu lên các chi tiết máy ở trên cao nhanh hơn. Đây là đặc điểm ưu việt giúp bảo vệ động cơ tốt hơn khi khởi động xe, thời điểm mà sự mài mòn xảy ra nhiều nhất, có hại nhất. Tuy nhiên, dầu lỏng thì sẽ dần mất đi khả năng bôi trơn ở nhiệt độ cao.

Dầu đậm đặc (ví dụ như 5W-40 hay 10W-50) giữ được khả năng bôi trơn ở nhiệt độ cao tốt hơn dầu lỏng, đổi lại thì lực cản cũng nhiều hơn dầu lỏng dẫn tới hao công suất hơn, khi bạn lái thì sẽ có cảm giác máy bị ì ạch, không bốc. Tất nhiên những tính chất trên không phải là tuyệt đối vì chìa khóa ở đây là các phụ gia, thành phần không thể thiếu của dầu cao cấp. Những loại phụ gia khác nhau thậm chí có thể khắc phục hoàn toàn nhược điểm của dầu lỏng hay dầu đặc.

HIỂU THÊM VỀ THÔNG SỐ API

Thông số API cũng rất quan trọng trong việc xác định phẩm cấp của dầu nhớt. Thông số API (Mỹ), ACEA (Châu Âu), ILSAC (Mỹ & Nhật) hoặc các “approval - sự chấp thuận” của các nhà sản xuất otô cũng quan trọng không kém. Nó giúp người sử dụng phân biệt được đâu là dầu cho máy xăng và dầu, đâu là loại dầu phù hợp nhất cho xe của mình theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

Vậy tiêu chuẩn API sẽ cho bạn biết những thông tin gì? Sau từ API sẽ là S hoặc C, nếu là S thì đây là dầu nhớt dùng cho động cơ chạy xăng, nếu là C thì sản phẩm sẽ sử dụng được cho các động cơ chạy dầu. Theo sau ký tự S hoặc C sẽ là một ký tự trong bảng chữ cái A B C … ký tự càng nằm cuối bảng chữ cái sẽ thể hiện chất lượng dầu càng tốt. Hiện tại, tiêu chuẩn cao nhất với dầu cho máy xăng là SN, còn cao nhất cho máy dầu là CK.

Hằng ngày đang có hàng chục nghìn kỹ sư làm việc chăm chỉ để tạo ra những ký tự đơn giản, dễ hiểu in trên các sản phẩm tiêu dùng. Chúng ta không việc gì phải tin tưởng vào những “kinh nghiệm dân gian” cả, chỉ cần đọc kỹ sách hướng dẫn sử dụng đi kèm mẫu xe bạn mới mua để biết được thông số chính xác nhất dành cho xe của chính bạn.

Với di sản hơn 100 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực bôi trơn, thương hiệu dầu nhớt toàn cầu Castrol cung cấp dãy sản phẩm dầu động cơ ô tô tiên tiến hàng đầu thế giới gồm thương hiệu Castrol EDGE, Castrol MAGNATEC và Castrol GTX, phù hợp với các nhu cầu khác nhau của từng loại xe và điều kiện giao thông tại Việt Nam.