Đề thi tốt nghiệp THPT 2025: Kích thích sáng tạo, hạn chế học lệch

Đó là thông tin được chia sẻ tại Hội thảo Công tác chuẩn bị đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025 theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tổ chức chiều 11/3.

Hội thảo có sự tham gia của lãnh đạo các sở giáo dục và đào tạo, các cơ sở giáo dục đại học và giáo viên. Nội dung bàn thảo tập trung vào việc xây dựng đề thi nhằm đáp ứng mục tiêu của chương trình mới là phát triển tư duy, năng lực sáng tạo và hạn chế việc học tủ, học lệch.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng phát biểu tại hội thảo

Ngân hàng đề thi có tính mở

Thông tin tại hội nghị, ông Huỳnh Văn Chương - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD&ĐT cho biết, Bộ đang khẩn trương, chủ động chuẩn bị công tác tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025 - kỳ thi tốt nghiệp đầu tiên của học sinh học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Kỳ thi từ năm 2025 bảo đảm ba mục tiêu: Xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông; đánh giá chất lượng dạy, học ở các nhà trường; cung cấp dữ liệu đủ độ tin cậy cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp sử dụng trong tuyển sinh theo tinh thần tự chủ.

Điểm mới của kỳ thi này so với hiện nay là thí sinh chỉ thi 4 môn, gồm 2 môn bắt buộc (toán, ngữ văn) và 2 môn lựa chọn trong số các môn còn lại ở lớp 12. Trong số này chỉ có Ngữ văn thi theo hình thức tự luận, các môn còn lại thi theo hình thức trắc nghiệm. Phương thức xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông là kết hợp giữa kết quả đánh giá quá trình và kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông.

Bên cạnh đó, cấu trúc mới vẫn giữ nguyên 40 lệnh hỏi (hầu hết các môn) nhưng giảm được số tờ giấy thi so với các đề hiện nay. Các môn chỉ tối đa 4 trang giấy A4 nên đề thi trình bày đủ trên 1 tờ giấy A3; từ đó giảm bớt được khối lượng công việc, giảm bớt rủi ro in sao, ghép tờ đề thi bảo đảm thuận lợi. Như vậy sẽ giảm bớt khối lượng và sai sót công việc trong tổ chức thi.

Đáng chú ý, ngân hàng đề sẽ được xây dựng có tính mở, các câu hỏi thi được lựa chọn từ đề khảo sát, đề kiểm tra học kỳ… của các sở giáo dục và đào tạo, các nhà trường.

Đặc biệt đề thi tốt nghiệp THPT 2025 trở đi sẽ bổ sung thêm các dạng trắc nghiệm mới, hạn chế một số nhược điểm của dạng trách nghiệm nhiều lựa chọn. Từ đó, xác suất có điểm cho thí sinh khoanh ngẫu nhiên giảm từ 2,5 điểm xuống 1,975 điểm (môn Toán), 2,35 điểm (Lý, Hóa, Sinh,…).

Toàn cảnh hội thảo

Dạng câu trắc nghiệm Đúng/Sai, mỗi câu hỏi có 4 ý, tại mỗi ý thí sinh lựa chọn đúng hoặc sai. Về chấm điểm, thí sinh đúng 1/4 ý được 0,1 điểm, đúng 2 ý được 0,25 điểm, đúng 3 ý được 0,5 điểm và đúng tất cả 4 ý sẽ được 1 điểm. Dạng câu hỏi này giúp kiểm tra được đồng thời 4 biểu hiện năng lực trong cùng một câu hỏi.

Với dạng trả lời ngắn, xác suất có điểm ngẫu nhiên bằng 0, tư duy làm bài gần như bài tự luận.

Về công tác tổ chức kỳ thi, ông Huỳnh Văn Chương cho biết, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm toàn diện về kỳ thi tại địa phương. Bộ GD&ĐT ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, kế hoạch tổ chức kỳ thi; hướng dẫn, tổ chức thanh tra, kiểm tra, giám sát kỳ thi.

Khuyến khích xét tuyển đại học bằng kết quả thi tốt nghiệp THPT

Kỳ thi năm 2025 có hai môn mới lần đầu tiên có trong danh sách môn thi tốt nghiệp (Tin học và Công nghệ), thí sinh cần lưu ý gì, phạm vi học ra sao? Khi thí sinh chỉ thi 4 môn, tổ hợp nhóm môn xét tuyển đại học từ năm 2025 của các cơ sở giáo dục đại học sẽ được xây dựng theo hướng nào, bao giờ công bố để học sinh có định hướng học tập, ôn luyện?... Đây là những vấn đề được đề cập tại hội thảo.

Chia sẻ tại hội thảo, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT TP Hồ Chí Minh Lê Hoài Nam nhận định, việc tổ chức thi theo phương án mới sẽ rút ngắn thời gian thi, tiết kiệm chi phí cho địa phương và giảm áp lực thi cử cho học sinh nhưng vẫn bảo đảm mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, ông Nam cũng đề cập đến một số khó khăn như môn Tin học và Công nghệ lần đầu tiên trở thành môn thi tốt nghiệp, vì vậy cần làm rõ việc chọn định hướng trong đề thi, xác định rõ thời điểm chọn định hướng trước khi dự thi hay tuỳ thời điểm học sinh sẽ được chọn.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT khen thưởng các đơn vị có thành tích xuất sắc trong công tác xây dựng phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025.

Cũng theo ông Lê Hoài Nam, các trường đại học hiện vẫn còn thận trọng trong thực hiện các thay đổi trong xây dựng nhóm xét tuyển cho các mã ngành, học sinh cần được biết sớm để có định hướng trong học tập và lựa chọn nguyện vọng.

Hội thảo còn ghi nhận một số ý kiến của các cơ sở giáo dục đại học, trong đó khẳng định những năm qua, các trường đều tin tưởng, lấy kết quả kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông làm phương thức tuyển sinh cơ bản. Vì vậy, những điều chỉnh trong phương án tổ chức kỳ thi, đặc biệt là trong việc xây dựng đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025 nhận được sự ủng hộ.

Theo Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng, công tác xây dựng đề thi rất quan trọng, nhạy cảm và phức tạp. Với Chương trình giáo dục phổ thông 2018, học sinh học theo nhiều bộ sách giáo khoa, việc xây dựng ngân hàng đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông cần bảo đảm ngữ liệu không theo bộ nào, học sinh học bộ sách nào cũng có thể đáp ứng được yêu cầu của đề thi.

Bộ đề nghị Cục Quản lý chất lượng tổng hợp ý kiến của các đơn vị, nhà trường để phục vụ quá trình xây dựng ngân hàng đề thi. Căn cứ cấu trúc định dạng đề thi đã được ban hành, các sở giáo dục và đào tạo cần chủ động vận dụng, đưa vào đề kiểm tra đánh giá thường xuyên, định kỳ để học sinh được tập dượt. Các trường đại học cần sớm nghiên cứu, thông tin về các nhóm tổ hợp xét tuyển sẽ được sử dụng từ năm 2025. Bộ GD&ĐT khuyến khích các trường sử dụng kết quả kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông để làm căn cứ xét tuyển.