Tàu chở 3.048 ô tô Trung Quốc bốc cháy giữa Thái Bình Dương

Vụ cháy tàu chở ô tô một lần nữa làm dấy lên lo ngại về tính an toàn của việc vận chuyển phương tiện chạy pin lithium-ion trên biển.

Morning Midas là tàu hàng dài hơn 180 mét, treo cờ Anh, do công ty hàng hải Zodiac Maritime (trụ sở tại London) vận hành đang trên hải trình từ Trung Quốc đến cảng Lázaro Cárdenas (Mexico), dự kiến cập bến vào ngày 15/6. Trước đó, tàu đã ghé qua các cảng Yên Đài, Quảng Châu và Thượng Hải.

Khi cách đảo Adak (thuộc Alaska, Mỹ) khoảng 480 km về phía nam, thủy thủ đoàn phát hiện khói bốc lên từ khoang chứa ô tô, nơi có các xe điện được xếp dọc theo hành lang giữa thân tàu. Hệ thống chữa cháy tự động bằng CO₂ được kích hoạt ngay sau đó, song không thể dập tắt hoàn toàn ngọn lửa. Khi khí CO₂ cạn kiệt, lửa tiếp tục bùng phát dữ dội trở lại, buộc tàu phải phát tín hiệu cấp cứu. Toàn bộ thủy thủ đoàn được sơ tán an toàn bằng xuồng cứu sinh và được tàu hàng Cosco Hellas gần đó cứu vớt kịp thời.

Được biết, tàu Morning Midas đang chở tổng cộng 3.048 xe ô tô, trong đó có 70 xe điện và 681 xe hybrid. Ngoài ra, tàu còn vận chuyển khoảng 350 tấn khí hóa lỏng và hơn 1.500 tấn dầu nhiên liệu có hàm lượng lưu huỳnh thấp (VLSFO).

Vụ cháy đã nhanh chóng thu hút sự quan tâm của giới chức hàng hải quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh nguy cơ hỏa hoạn từ pin lithium-ion thường được sử dụng trong xe điện ngày càng được cảnh báo rộng rãi. Các chuyên gia cho biết, một khi pin bị cháy do hiện tượng giải phóng nhiệt (thermal runaway), việc dập tắt là cực kỳ khó khăn. Dù đã được dập lửa ban đầu, pin vẫn có thể tự tái phát cháy hoặc kích hoạt cháy dây chuyền sang các khối pin lân cận.

Ông Sean DeCrane, Giám đốc Hiệp hội Lính cứu hỏa quốc tế (IAFF), nhận định vụ cháy trên Morning Midas mang nhiều đặc điểm tương đồng với các đám cháy xe điện trước đây, đặc biệt ở điểm hệ thống CO₂ không thể ngăn chặn hoàn toàn đám cháy.

Chuyên gia an toàn Brian Mayer cho biết, để dập một đám cháy xe điện đơn lẻ trên đất liền có thể cần tới 38.000 lít nước, một con số không thể đáp ứng trên tàu biển. Hơn nữa, sử dụng nước biển trong tình huống này lại tiềm ẩn rủi ro mới, do tính ăn mòn có thể ảnh hưởng đến các hệ thống điện và thiết bị tàu.

Lực lượng Tuần duyên Mỹ đã huy động ba tàu cứu hộ và triển khai hỗ trợ từ trên không, bao gồm một máy bay vận tải C-130J và một trực thăng MH-60T nhằm giám sát và hỗ trợ xử lý tình huống. Một tàu cứu hộ chuyên dụng hiện đang được điều động tới hiện trường nhằm hỗ trợ kiểm soát đám cháy và ngăn ngừa nguy cơ tràn dầu, gây hại cho môi trường biển.

Hiện chưa rõ thương hiệu hay chủng loại các xe trên tàu, và nguyên nhân chính xác dẫn đến hỏa hoạn vẫn đang được điều tra. Tàu Morning Midas được đóng vào năm 2006, có khả năng chở khoảng 6.000 xe và thuộc sở hữu của công ty Hawthorn Navigation Inc.

Vụ cháy Morning Midas gợi nhớ lại sự cố tương tự xảy ra năm 2022 với tàu Felicity Ace - một tàu chở gần 4.000 xe sang từ các thương hiệu như Porsche, Bentley và Audi bị cháy suốt hai tuần ngoài khơi Đại Tây Dương và cuối cùng chìm xuống đáy biển, gây tổn thất hàng trăm triệu USD.

Sự cố cháy tàu chở ô tô đang trở thành mối lo ngày càng hiện hữu đối với ngành vận tải biển và các công ty bảo hiểm. Theo báo cáo "Shipping and Safety Review 2025" của Allianz Commercial, số vụ cháy tàu hàng trong năm 2024 đã đạt mức cao nhất trong 10 năm qua. Nguyên nhân chủ yếu được cho là do sự gia tăng các chuyến hàng chở pin lithium-ion và độ phức tạp trong việc dập tắt cháy trên các tàu có quy mô lớn hiện đại.

Từ năm 2023, hãng tàu biển Havila Kystruten của Na Uy đã ngừng vận chuyển xe điện (bao gồm cả hybrid) trên các chuyến tàu của mình, lý do không phải vì tỷ lệ cháy cao, mà là vì khả năng chữa cháy trên biển hiện tại không đủ để đối phó với các sự cố pin điện. Công ty này hiện chỉ nhận vận chuyển xe sử dụng động cơ đốt trong.

Dù các nghiên cứu cho thấy xe chạy xăng hoặc diesel truyền thống có tỷ lệ cháy cao hơn xe điện tính theo số lượng phương tiện, nhưng với đặc thù môi trường kín và giới hạn phương tiện chữa cháy trên tàu biển, việc vận chuyển xe điện tiếp tục đặt ra những thách thức lớn cần được các nhà quản lý, doanh nghiệp vận tải và nhà sản xuất phương tiện phối hợp giải quyết trong thời gian tới.