TP Cẩm Phả: Đầu tư mở rộng Di tích quốc gia đặc biệt Đền Cửa Ông

Ngày 25/12/2017, di tích đền Cửa Ông, phường Cửa Ông, TP. Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh được Thủ tướng Chính phủ quyết định về việc xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt theo QĐ số 2082/QĐ-TTg. Đền Cửa Ông thờ thần chủ là Đức ông Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng - một vị tướng tài ba của nhà Trần, người con thứ ba của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã có công đánh đuổi quân xâm lược Nguyên Mông thế kỷ XIII.

Với lợi thế nằm trên đồi cao, cửa đền nhìn thẳng ra Vịnh Bái Tử Long, gồm có Đền Hạ, đền Trung, đền Thượng. Hệ thống tượng thờ trong đền là một kho tàng di sản vô giá. Di tích lịch sử Đền Cửa Ông đã được Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch cấp bằng công nhận là di tích lịch sử quốc gia, theo Quyết định số 100 VH/QĐ, ngày 21/1/1989.

Đặc biệt giá trị lịch sử của ngôi Đền còn được tăng lên bởi tại đây còn thờ cả gia thất Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và các nhân thần là những dũng tướng tài ba thao lược thời nhà Trần như Yết Kiêu, Dã Tượng, Trần Khánh Dư, Đỗ Khắc Trung, Phạm Ngũ Lão, Lê Phụ Trần... Hiện nay, ở Đền Cửa Ông còn lưu giữ 34 pho tượng quý, có giá trị nghệ thuật cao, được chạm khắc công phu.

Nhằm bảo tồn, tôn tạo và phát huy những giá trị lịch sử, cảnh quan thiên nhiên vùng quy hoạch của khu di tích thời Trần tại Quảng Ninh; thực hiện chủ trương của tỉnh, TP Cẩm Phả đã quyết định đầu tư, mở rộng di tích đền Cửa Ông, di dời tượng Đức Ông lên phía đồi cao 50m so với mặt nước biển và nhìn thẳng ra Vịnh Bái Tử Long.

Dự án mở rộng di tích đền Cửa Ông được thực hiện trên quy mô 180.000m2, với tổng mức đầu tư gần 800 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách cho công tác giải phóng mặt bằng và xã hội hoá xây dựng các hạng mục. Dự án được phân khu thành hai không gian, trong đó không gian bảo tồn, tôn tạo, tu bổ di tích sẽ có khu vực đền Hạ, đền Trung và đền Thượng được mở rộng, phân bố ở ba vị trí khác nhau theo chiều lên cao dần tại vị trí hiện có.

Đây là điểm nhấn của khu di tích được liên kết bằng các tuyến đường đi bộ, thiết kế bậc thang, khu vực sân lễ hội. Không gian thứ hai sẽ là không gian phát huy giá trị di tích. Tại đây, sẽ có khu đón tiếp, dịch vụ, khu công viên cảnh quan… Đây là dự án không chỉ nhằm bảo tồn, tôn tạo và phát huy những giá trị lịch sử, cảnh quan thiên nhiên mà còn phục vụ nghiên cứu, giáo dục và quảng bá văn hoá, tạo điều kiện cho người dân, du khách đến tham quan, tìm hiểu ý nghĩa, giá trị của khu di tích, nền văn hiến của dân tộc và là một mắt xích kết nối các điểm du lịch tâm linh trong toàn tỉnh.

Theo quyết định số 2173/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Ninh ngày 6/6/2017 về việc đồng ý di dời tượng Đức Ông từ đồi Yên Ngựa của dải núi phía Bắc lên vị trí cột sóng viba đặt tại khu đất cũ của Đồn biên phòng cảng cửa khẩu Cẩm Phả tại dải núi phía Nam (cách đền Thượng khoảng 150m); cao khoảng 50m so với mực nước biển, nhìn ra vịnh Bái Tử Long và đã được UBND TP. Cẩm Phả lựa chọn Công ty TNHH Xử lý lún, nghiêng Việt Nam là công ty có kĩ thuật, trang thiết bị và đội ngũ cán bộ kinh nghiệm chính thức thực hiện việc di dời.

Đơn vị đã huy động các thiết bị máy móc hiện đại, gồm 5 xe cẩu chuyên dụng từ 50 đến 250 tấn, các loại xe chuyên dụng cùng trên 50 cán bộ, công nhân tham gia thực hiện di dời bức tượng Đức Ông từ vị trí sân đền chính lên độ cao 38m với việc dùng tời kéo lần lượt các thiết bị nâng chuyển bằng đường cầu dẫn thép hình. Tại vị trí mặt bằng cao 38m, đơn vị thi công sử dụng cẩu bánh xích 250 tấn để di chuyển Tượng Đức Ông trên mặt bằng cốt +38m và nâng đặt tượng lên vị trí đỉnh đồi cao 50m cùng quãng đường di chuyển tượng có chiều dài trên 93m với độ dốc kỷ lục. Những nỗ lực di dời đã giúp cho trong suốt quá trình di chuyển đều đảm bảo an toàn tuyệt đối về người và phương tiện.

Lễ rước tượng Đức Ông lên vị trí đồi cao nhìn ra Biển Đông

Theo ông Vũ Quyết Tiến, Chủ tịch UBND TP. Cẩm Phả:" việc di dời tượng Đức Ông lên vị trí đồi cao nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa của di tích; góp phần hoàn thiện các hạng mục công trình, hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ thuộc di tích lịch sử - văn hóa quốc gia đặc biệt Đền Cửa Ông. Đây cũng là tâm nguyện của nhân dân thành phố Cẩm Phả muốn Đức Ông thượng sơn mắt nhìn thẳng ra Biển Đông, nhằm giáo dục truyền thống, cổ vũ, nhắc nhở các thế hệ người dân và con cháu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc".

Đền Cửa Ông là di tích quốc gia đặc biệt. Do vậy, việc đẩy nhanh tiến độ dự án sẽ đóng góp phần quan trọng trong việc gìn giữ, tôn tạo di tích; đồng thời, tạo điểm đến cho nhân dân trong và ngoài tỉnh đến tham quan, chiêm bái…

UBND TP. Cẩm Phả phấn đấu hoàn thành các hạng mục liên quan của dự án và cần chú ý đến các hạng mục phụ trợ như hệ thống cây xanh, tường, kè… để tạo sự thống nhất trong quần thể đền Cửa Ông trước Tết Nguyên đán để phục vụ đón nhân dân, du khách thập phương trong mùa lễ hội 2018.