Xét xử đại án Hà Văn Thắm và đồng phạm: Phiên tòa dự kiến kéo dài 20 ngày

47 bị cáo, hơn 700 người liên quan…

Đúng 8 giờ ngày 28/8 phiên tòa bắt đầu làm việc, Chủ tọa cho biết, về phía HĐXX sơ thẩm gồm 5 người, trong đó có 2 thẩm phán và 3 hội thẩm nhân dân và do Thẩm phán Trần Nam Hà làm chủ tọa phiên xử. Do tính chất quan trọng của phiên tòa, TAND TP Hà Nội bố trí thêm 1 thẩm phán dự khuyết và 2 hội thẩm nhân dân dự khuyết. Ngoài 2 kiểm sát viên của VKSND TP Hà Nội giữ quyền công tố tại Tòa, còn có 1 kiểm sát viên dự khuyết.

Tham gia phiên tòa có hơn 50 luật sư bào chữa cho các bị cáo. Riêng bị cáo Hà Văn Thắm có 2 luật sư và bị cáo Nguyễn Xuân Sơn (SN 1962) - nguyên Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), nguyên TGĐ Oceanbank có 4 luật sư bào chữa. Cùng với Thắm và Sơn, các bị cáo khác phải hầu tòa cũng từng là lãnh đạo, cán bộ, giám đốc, phó giám đốc của Oceanbank và các chi nhánh, phòng giao dịch của hệ thống Ngân hàng này.

Có 3 bị cáo vắng mặt trong phiên xử lần này là: Hứa Thị Phấn (SN 1947 – nguyên chủ tịch HĐQT Cty CP Đầu tư và Phát triển Phú Mỹ), bị truy tố về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tín dụng theo quy định tại khoản 3 Điều 179 BLHS. Bị cáo Phán đã có đơn xin được xét xử vắng mặt vì lý do sức khỏe; bị cáo Vũ Thị Thùy Dương (SN 1980, trú tại Nguyễn Lương Bằng, Đống Đa, Hà Nội – nguyên Giám đốc khối kế toán và Giao dịch trong nước của Oceanbank) cũng có đơn xin xét xử vắng mặt vì vừa mới sinh con; bị cáo Nguyễn Viết Hiền - cựu Giám đốc Oceanbank - Phòng giao dịch Âu Cơ cũng có đơn xin xét xử vắng mặt vì đang bị bệnh hiểm nghèo.

Thẩm phán Trần Nam Hà cho biết, trong phiên xử lần này tòa triệu tập tổng cộng 747 người liên quan nhưng trong sáng 28/8 tòa ghi nhận vắng nhiều. Theo thẩm phán, với những người vắng mặt, trong quá trình xét hỏi thấy cần thiết, tòa sẽ triệu tập. Nếu những người này cố tình không đến, tòa sẽ đề nghị cơ quan công an áp giải theo quy định.

Sau nửa ngày tiến hành kiểm tra căn cước các bị cáo cùng hàng trăm người liên quan, chiều ngày 28/8, phiên xử sơ thẩm vụ án Hà Văn Thắm cùng đồng phạm bước sang phần công bố cáo trạng truy tố 51 bị cáo trong "đại án".

Trong bản cáo trạng mới, ngoài 47 bị can cũ, còn có thêm 4 người khác là: Phạm Công Danh (cựu chủ tịch Ngân hàng Thương mại CP Xây dựng Việt Nam), Hứa Thị Phấn (đại diện nhóm cổ đông Ngân hàng Đại Tín - TrustBank), Trần Văn Bình (cựu Tổng giám đốc Công ty Trung Dung) cùng bị truy tố tội Vi phạm quy định cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng; Hoàng Thị Hồng Tứ (cựu Chủ tịch Công ty BSC - công ty sân sau của Hà Văn Thắm) bị truy tố tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản.

Dùng “sân sau” thu lợi bất chính

Hành vi phạm tội đầu tiên của Hà Văn Thắm (SN 1972) – cựu Chủ tịch Ngân hàng TMCP Đại Dương (Oceanbank) cùng đồng phạm được Bản cáo trạng số 35/CTr-VKSTC-V3, ngày 19/7/2017 của VKSND Tối cao đề cập là lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản gắn với Công ty CP BSC Việt Nam (Công ty BSC).

Theo đó, thời điểm xảy ra vụ án Oceanbank có trụ sở chính tại TP Hải Dương, tỉnh Hải Dương. Hệ thống ngân hàng này bao gồm Hội sở, 16 khối/phòng nghiệp vụ trực thuộc, 21 chi nhánh, 74 phòng giao dịch và 6 quỹ tiết kiệm trên toàn quốc.

Tính đến cuối tháng 3/2014, vốn điều lệ của Oceanbank là 4.000 tỷ đồng, gồm 1.137 cổ đông, trong đó có 4 cổ đông sở hữu trên 5% vốn điều lệ. Đặc biệt, trong số các cổ đông chiến lược, Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) chiếm 20%. Đứng đầu ngân hàng này là Hà Văn Thắm với chức danh Chủ tịch HĐQT và là người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.

Trong quá trình hoạt động, Hà Văn Thắm cùng đồng phạm đã có nhiều vi phạm pháp luật đặc biệt nghiêm trọng trong việc cho vay vốn, huy động tiền gửi, chi lãi suất vượt trần, chi lãi suất ngoài hợp đồng. Hành vi của Thắm cùng các bị cáo liên quan đã gây ra thiệt hại nặng nề đối với các cổ đông, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến chính sách tiền tệ của Nhà nước.

Trước đó, cuối năm 2008, Nguyễn Xuân Sơn (SN 1962) – cựu TGĐ Ngân hàng TMCP Đại Dương được Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) cử sang Oceanbank giữ chức TGĐ kể từ ngày 1-1-2009. Ngay khi tiếp nhận chức vụ thứ hai tại ngân hàng, Sơn bàn với Thắm để huy động được nguồn vốn lớn từ khách hàng thuộc PVN thì cần phải chi tiền “chăm sóc khách hàng”, thực chất là chi lãi ngoài hợp đồng tiền gửi.

Thống nhất chủ trương trên, Thắm giao Nguyễn Minh Thu (SN 1973) và Nguyễn Văn Hoàn (SN 1977) – khi đó đều là Phó TGĐ Oceanbank thực hiện. Cùng với đó, Thắm dùng Công ty BSC do Hoàng Thị Hồng Tứ làm Chủ tịch HĐQT và Phạm Hoàng Giang giữ chức TGĐ tìm nguồn tiền để Oceanbank “chăm sóc khách hàng”.

Để có nguồn tiền chi lãi ngoài, mỗi khi khách hàng lớn có nhu cầu vay tiền của Ngân hàng TMCP Đại Dương hoặc mua ngoại tệ thì đều được hướng dẫn sang Công ty BCS ký hợp đồng dịch vụ. Tại đây, Tứ và Giang sẽ ký hợp đồng dịch vụ với khách hàng để thu một khoản phí nhất định hoặc thu tiền chênh lệch tỷ giá ngoại tệ.

Mặc dù ký hợp đồng dịch vụ với khách hàng, song thực tế Công ty BSC không làm bất cứ việc gì, ngoài việc hợp thức hóa việc thu tiền bằng các chứng từ như thật. Bằng “mánh lới” này, Thắm đã chỉ đạo thuộc cấp thực hiện ở 3 khối nghiệp vụ và 14 chi nhánh của Oceanbank.

Với cách thức đó, từ 2009 đến cuối năm 2010, Công ty BSC đã thu được tổng cộng gần 70 tỷ đồng, tương ứng với hàng trăm hợp đồng dịch vụ đối với khách hàng của Oceanbank. Tất cả số tiền này, sau đó đều được chuyển cho kế toán, nhân viên của Ngân hàng TMCP Đại Dương.

Kế đến, mỗi khi Nguyễn Xuân Sơn có nhu cầu thì Thắm lại chỉ đạo thuộc cấp mang tiền “chăm sóc khách hàng” cho đồng phạm. Và phần lớn số tiền “kiếm được” thông qua công ty “sân sau” của Thắm, Sơn đều nhờ Nguyễn Thị Minh Phương – cựu Giám đốc Oceanbank Thăng Long (được tạm đình chỉ bị can do sức khỏe yếu) cất giữ hộ.

Trong số tiền gần 70 tỷ đồng lạm dụng chức vụ, quyền hạn có được, cựu TGĐ Oceanbank đưa cho người thân phần nhỏ để “đặt cọc” mua 2 căn hộ tại dự án StarCity của Tập đoàn OGC. Phần lớn số tiền còn lại, Sơn nhờ Phương đứng tên gửi tiết kiệm hộ.

Quá trình bị điều tra, cựu TGĐ Oceanbank không thừa nhận đã nhận số tiền gần 70 tỷ đồng, không thừa nhận việc bàn bạc với Thắm chi trả lãi suất ngoài hợp đồng và cũng không thừa nhận chỉ đạo Nguyễn Minh Thu, Nguyễn Văn Hoàn thu tiền chênh lệch tỷ giá ngoại tệ.

Tuy nhiên, căn cứ vào lời khai của Hà Văn Thắm cùng các bị cáo liên quan và đặc biệt là căn cứ vào “đường đi” của dòng tiền xuất phát từ Công ty BSC, CQĐT vẫn có đủ cơ sở xác định Nguyễn Xuân Sơn đã chiếm đoạt gần 70 tỷ đồng từ việc lạm dụng chức vụ, quyền hạn.

Như vậy, trong phiên tòa sơ thẩm xét xử lần 2 này, các bị cáo bị truy tố về 4 tội danh: Cố ý làm trái quy định nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng; Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, Tham ô tài sản, Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tàn sản. Trong đó, Hà Văn Thắm bị truy tố cả 4 tội danh, Nguyễn Xuân Sơn bị truy tố 3 tội danh với mức án cao nhất có thể là tử hình.