Xử lý triệt để nợ xấu để thông vốn kinh tế

Trong buổi thảo luận tại tổ về Nghị quyết xử lý nợ xấu, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, đại biểu tỉnh Cần Thơ cho biết “Nếu như đã hoạt động tín dụng rồi thì nợ xấu là điều không thể tránh khỏi ở bất cứ quốc gia nào. Nhưng nợ xấu thấp dưới mức tổng nợ cho vay thì là nợ xấu bình thường. Nhưng nếu tổng nợ xấu là 10,08% là không bình thường nữa”.

Bà Ngân nhấn mạnh nghị quyết xử lý nợ xấu ban hành không phải để hợp pháp hóa các hoạt động trái pháp luật mà nhằm giải quyết khó khăn của các tổ chức tín dụng. Việc chốt xử lý nợ xấu đến 31/12/2016 là có cơ sở. Hơn nữa việc phát sinh nợ xấu không phải có từ năm ngoái đến năm nay, do đó nên có một cái chốt lại từ năm 2016 trở về trước.

Nói về quyền thu giữ tài sản đảm bảo trong xử lý nợ xấu, Chủ tịch Quốc hội nhận định “Hiện nay có ý kiến sợ điều này sẽ uy hiếp đến quyền cơ bản của công dân nhưng sẽ khó ở chỗ nếu tài sản có tranh chấp, có liên quan đến một vụ án khác thì không thể thu giữ được. Do đó, tôi đề nghị loại 2 phương án có tranh chấp và có liên quan đến một vụ án khác khỏi quy định thu giữ tài sản đảm bảo”. Về việc bán nợ xấu, Chủ tịch Quốc hội lưu ý phải theo nguyên tắc thị trường.

Phiên thảo luận tổ của đoàn Hà Nội sôi nổi với sự tham dự, lắng nghe của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đánh giá cao Chính phủ trình ra Quốc hội dự thảo Nghị quyết về xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, đại biểu đoàn TP Hà Nội- ông Hoàng Văn Cường nhận định: Đây là việc làm cần thiết, bởi nếu không giải quyết được tồn đọng tài chính sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế.

Phiên thảo luận tổ của đoàn Hà Nội sôi nổi với sự tham dự, lắng nghe của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng

Chia sẻ dưới góc độ là một người trong ngành, đại biểu đoàn Tp Hà Nội- Chỉ tịch HĐQT Ngân hàng Công thương Việt Nam (VietinBank)- ông Nguyễn Văn Thắng cho rằng, do nợ xấu là một loại hàng hóa nên cần phải có thị trường, có người bán, người mua. Hiện tại, Việt Nam có thị trường nhưng hàng hóa lại nghèo nàn, chủ yếu trước tới nay đang bán những khoản nợ gắn với động sản, còn cái mà người mua quan tâm (gắn với bất động sản, đất đai) thì lại không xử lý được.

Hơn nữa, người mua trên thị trường này gần như chỉ có DATC là cơ quan của Bộ Tài chính, VAMC lại chưa có nguồn lực và cơ chế để mua theo giá thị trường. Do vậy, nợ xấu rất khó bán, khó đàm phán, chủ yếu các ngân hàng vẫn phải tự xử lý. Con đường đòi nợ phổ biến là khởi kiện ra tòa.

Ngoài ra, ông Thắng cũng chia sẻ, việc cho phép giao dịch nợ xấu với giá thị trường tuy là nội dung rất nhỏ nhưng lại có ý nghĩa lớn, mang tính quyết định. Vừa qua, do không quy định về bán nợ xấu theo giá thị trường, nên với những ngân hàng TMCP “anh em khi làm rất ngại”. Chủ tịch VietinBank cho hay, tới 90% các khoản nếu bán theo thị trường thì sẽ dưới giá trị sổ sách, nên chắc chắn sẽ có phần thất thoát tài sản. Chính vì vậy, khi xử lý, cán bộ ngân hàng lo ngại phải chịu trách nhiệm nên an toàn nhất vẫn là bán cho DATC vì đây là một đơn vị của Nhà nước.

Ngoài ra, ông Thắng cũng đề cập đến một khó khăn trong xử lý tài sản đảm bảo đó là tâm lý cố tình chây ì của khách hàng vay nợ. Trong khi quá trình khởi kiện phức tạp, lâu dài nên một số doanh nghiệp đã tự tạo ra các tranh chấp nội bộ để kéo dài thời gian và trong thời gian đó vẫn tiếp tục khai thác những lợi thế gắn với tài sản đảm bảo. Do đó, quy định cho phép thu hồi tài sản đảm bảo sẽ tạo điều kiện cho ngân hàng có thêm áp lực với người vay nợ.

Đánh giá cao những phát biểu thảo luận tại tổ của đoàn đại biểu Tp Hà Nội, Chủ tịch HĐND TP Hà Nội - Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội- Bà Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết sẽ tổng hợp các ý kiến đóng góp trên và trình lên Quốc hội xem xét.

Phát biểu tại tổ thảo luận gồm các đoàn Quảng Bình, Lào Cai, Đắc Lắc, đại biểu Quốc hội đoàn tỉnh Quảng Bình- Trưởng ban Kinh tế Trung ương, cựu Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam- ông Nguyễn Văn Bình cho biết “Bộ Chính trị tôn trọng ý kiến Quốc hội nên thống nhất về chủ trương ban hành, còn với những nội dung còn có ý kiến khác nhau thì để Quốc hội thảo luận, chứ không định hướng cụ thể”.

Cựu Thống đốc Ngân hàng cũng nhấn mạnh ban hành nghị quyết là rất cần thiết, nhưng phải xác định quan điểm và cách thức tiếp cận thực sự đúng đắn, thì mới xác định nội dung phù hợp. Theo ông, khoảng 10 năm vừa qua, hoạt động của hệ thống ngân hàng cũng như luật pháp có bước tiến quan trọng, các quy định xử lý nợ xấu đã liên tục hoàn thiện qua các thời kỳ, các nghị định thông tư khá đổi mới và bám sát thực tiễn trong nước cũng như phù hợp tiến trình hội nhập của đất nước. Nhưng mặt bằng pháp lý vẫn chưa thật sự đồng bộ, phù hợp, nên xử lý nợ xấu hết sức khó khăn.

Lý do tiếp theo cần phải ban hành nghị quyết, theo ông Bình, là có những lúc lạm phát xuống rất thấp, nhưng lãi suất không xuống được, chính là do nợ xấu đọng lại nhiều, nên vẫn phải trích lập dự phòng rủi ro, chi phí vẫn cao, nên không có điều kiện đưa mặt bằng lãi suất xuống thấp và ổn định lâu dài. Ông nhấn mạnh: “Ngân sách hết sức khó khăn, để tăng trưởng 6,7% thì cần có nguồn lực, phải trông cậy vào ngân hàng, nên phải khai thông nợ xấu càng sớm càng tốt, ban hành nghị quyết là hết sức đúng đắn”.

Thảo luận tại tổ của đoàn đại biểu Tp HCM

Thảo luận tại tổ Tp Hồ Chí Minh, đại biểu Quốc hội Luật sư Trương Trọng Nghĩa cho biết ông hoàn toàn đồng ý với việc ban hành Nghị quyết giải quyết nợ xấu vì hiện nay nợ xấu có ảnh hưởng tiêu cực với nền kinh tế. Theo ông Nghĩa, cần làm rõ phạm vi đối tượng áp dụng của Nghị quyết, chỉ những khoản nợ xấu nào đáp ứng mục đích nêu trên thì mới đưa vào Nghị quyết này. Do đó trong Nghị quyết phải xác định rõ chủng loại, phạm vi, thời gian phát sinh của nợ xấu mà Nghị quyết này áp dụng, và thời hạn áp dụng.

“Có đủ loại nợ xấu và do nhiều nguyên nhân (có nợ xấu hợp pháp, có nợ xấu không hợp pháp do tiêu cực hay tham nhũng của cán bộ ngân hàng), do đó việc xác định rõ loại nào (ngân hàng nào, khoản nợ nào) thuộc diện áp dụng của Nghị quyết này là hết sức cần thiết. Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước phải trình ra Quốc hội các chi tiết này để đưa vào Nghị quyết. Có nên áp dụng cho các khoản nợ xấu mới phát sinh sau khi đã có chỉ đạo của Chính phủ về tái cơ cấu, ví dụ có nên áp dụng cho những khoản nợ phát sinh cho đến 31/12/2017”, ông Nghĩa cho biết.

Ngoài ra, ông Nghĩa cũng nhấn mạnh một số nguyên tắc chủ yếu cần được nêu rõ trong Nghị quyết. Đây là Nghị quyết xử lý nợ xấu chứ không phải là Nghị quyết xử lý trách nhiệm về nợ xấu, nghĩa là Nghị quyết này cung cấp những giải pháp về pháp lý và kỹ thuật để xử lý nợ xấu, còn trách nhiệm của tổ chức và cá nhân về các khoản nợ đó thì giải quyết và xử lý theo pháp luật hiện hành.

Đặc biết, đồng tình với đa số ý kiến của đại biểu, ông Nghĩa cho biết không sử dụng ngân sách nhà nước, mà dùng nợ và tài sản của các cá nhân, tổ chức có liên quan đến các khoản nợ đó để xử lý nợ xấu. Đặc biệt, các điều khoản của nghị quyết không trái với Hiến pháp và pháp luật hiện hành, được quy định những điểm mà pháp luật không quy định hoặc không cấm. Quốc hội cần có nghị quyết riêng giao cho Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan tiến hành tố tụng tiến hành song song và khẩn cấp về xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật gây ra nợ xấu. Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước cần soạn thảo Đề án chi tiết thực hiện Nghị quyết để các ủy ban của Quốc hội theo dõi, giám sát, và Quốc hội phải quy định về tính giải trình.

Phương Thu