Siết chặt chế tài đối với hành vi giao xe cho người chưa đủ điều kiện không chỉ là trách nhiệm của lực lượng chức năng mà còn cần sự chung tay của nhà trường và gia đình. Nếu chỉ trông chờ vào biện pháp xử phạt mà không có thay đổi từ nhận thức thì sẽ rất khó cải thiện tình trạng vi phạm của học sinh hiện nay.

Thay đổi nhận thức của phụ huynh

Theo đại diện Phòng Cảnh sát giao thông Công an thành phố Hà Nội, tình trạng học sinh chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện diễn ra phổ biến, đặc biệt là tại các khu vực gần trường học. Trong quá trình tuần tra, chúng tôi phát hiện nhiều trường hợp vi phạm nhưng các em vẫn có tâm lý chủ quan, coi đây là hành vi bình thường. Một số phụ huynh khi được nhắc nhở còn phản ứng tiêu cực, cho rằng con mình đi quãng đường ngắn thì không sao. Điều này gây khó khăn cho công tác xử lý và cho thấy nhận thức về an toàn giao thông vẫn chưa được đề cao đúng mức.

Khi làm việc với CSGT, một số phụ huynh tự nhận là người điều khiển phương tiện đến gửi ở trường và lấy xe ra về nhưng lực lượng làm nhiệm vụ đã "lật tẩy" việc bao che cho con của vị phụ huynh này bằng việc đưa ra hình ảnh học sinh đi xe đến trường. Không thể biện minh, vị phụ huynh này mới thừa nhận và ký vào biên bản.

Cảnh sát giao thông xử lý trường hợp vi phạm

Tuy nhiên, theo đại diện Phòng Cảnh sát giao thông Công an thành phố Hà Nội nếu chỉ dựa vào xử phạt thì rất khó giải quyết triệt để. Điều quan trọng là phụ huynh cần thay đổi nhận thức, không dễ dãi giao phương tiện cho con khi chưa đủ điều kiện. Vì thế, bên cạnh tăng mức xử phạt, có thể áp dụng biện pháp giáo dục bắt buộc đối với phụ huynh tái phạm, chẳng hạn như yêu cầu tham gia các lớp học về an toàn giao thông để nâng cao ý thức trách nhiệm.

Đẩy mạnh tuyên truyền

Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam cho rằng: Tình trạng phụ huynh học sinh giao xe đạp điện, xe mô tô cho con điều khiển khi chưa đủ tuổi là hành vi rất nguy hiểm, có thể dẫn đến mất trật tự an toàn giao thông, nguy cơ đe dọa đến tính mạng của con và những người tham gia giao thông. Nếu không may vụ tai nạn xảy ra thì người giao phương tiện cho trẻ em, cho học sinh có thể phải chịu trách nhiệm hình sự.

Pháp luật Việt Nam quy định người từ 16 tuổi trở lên là đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự với các hành vi phạm tội thông thường. Bởi vậy nếu người từ 16 tuổi trở lên không có giấy phép lái xe phù hợp mà điều khiển xe mô tô gây tai nạn giao thông gây hậu quả nghiêm trọng thì có thể bị xử lý hình sự theo điều 260 Bộ Luật hình sự với khung hình phạt là phạt tù từ 3 năm đến 10 năm

Các cán bộ, chiến sĩ Cảnh sát giao thông tuyên truyền an toàn giao thông cho các em học sinh trong nhà trường

Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường

Dù có nhận thức như thế nào chăng nữa thì hành vi giao phương tiện cho con điều khiển khi chưa đủ tuổi hoặc biết là con sử dụng nhưng vẫn không ngăn cản thì đều là hành vi vi phạm pháp luật, tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro cho bản thân học sinh và người khác khi tham gia giao thông.

“Ngoài việc tăng cường công tác quản lý tại các cơ sở giáo dục và đào tạo, khu vực xung quanh trường học, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm thì cũng cần tích cực tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật. Từ đó, nâng cao trình độ nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của phụ huynh cũng như học sinh để tránh những vụ việc đáng tiếc có thể xảy ra”, Luật sư Đặng Văn Cường chia sẻ.

Siết chặt quản lý từ nhà trường

Nhà giáo Nguyễn Công Sở, Hiệu trưởng Trường THPT Lê Văn Thiêm (Long Biên, Hà Nội) từ đầu năm học nhà trường làm rất triệt để công tác tuyên truyền giáo dục học sinh. Nhà trường vận động học sinh gần trường trong khoảng 5km nên đi xe đạp truyền thống, vừa rèn luyện sức khoẻ, vừa giảm thiếu ách tắc giao thông.

Lực lượng chức năng thực hiện nhiệm vụ về an toàn giao thông

Ban Giám hiệu nhà trường yêu cầu phụ huynh học sinh ký cam kết không cho con em sử dụng xe trên 50cc đến trường. Các trường hợp học sinh vi phạm được lực lượng công an giao thông báo về nhà trường xử lý rất nghiêm khắc như: Cảnh cáo trước toàn trường và hạ 1 bậc hạnh kiểm rèn luyện cuối kỳ. Những học sinh tái phạm lần 2, 3 tùy theo tính chất mức độ trường có thể buộc đình chỉ học và chuyển trường.

“Bên cạnh việc xử nghiêm các vi phạm, nhà trường luôn làm tốt công tác giáo dục, tuyên truyền. Trước khi bắt đầu năm học, nhà trường yêu cầu học sinh ký cam kết thực hiện nghiêm túc luật an toàn giao thông. Các cuộc thi an toàn giao thông, tìm hiểu kiến thức pháp luật được tổ chức thường xuyên và phong phú góp phần nâng cao ý thức của học sinh trong việc thực hiện luật an toàn giao thông đường bộ”, nhà giáo Nguyễn Công Sở cho biết.

Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ

Tiến sĩ Đỗ Ngọc Văn, chuyên gia pháp lý, Viện trưởng Viện Nghiên cứu các vấn đề xã hội cho rằng cần tận dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả giám sát và xử lý vi phạm. Ông đề xuất, bên cạnh việc tăng mức xử phạt, có thể áp dụng hình thức xử phạt nguội thông qua hệ thống camera giám sát giao thông. Điều này giúp phát hiện và xử lý các trường hợp học sinh vi phạm mà không cần lực lượng chức năng tuần tra liên tục. Ngoài ra, có thể xem xét biện pháp tịch thu phương tiện đối với các trường hợp tái phạm nhiều lần, nhằm tăng tính răn đe.

Nhiều chuyên gia khác cho rằng, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phát hiện các hành vi vi phạm đang là xu hướng cần thiết để nâng cao ý thức người tham gia giao thông. Trong đó, hệ thống giao thông thông minh (ITS) kết nối các phương tiện, tín hiệu giao thông, trạm thu phí và cơ sở hạ tầng khác.

Hệ thống sử dụng kết nối thông tin giữa hệ thống giao thông, phương tiện đang di chuyển và con người nhằm hình thành một mạng lưới, qua đó tối ưu việc vận hành và tham gia vào quá trình điều tiết giao thông. Hệ thống sẽ sử dụng công nghệ để giải quyết các vấn đề của giao thông đường bộ, gồm việc xử lý tai nạn và ùn tắc giao thông, giúp giảm tắc nghẽn, ngăn ngừa tai nạn, giảm khí thải và giúp ngành Giao thông vận tải hoạt động hiệu quả hơn.