Biến đổi khí hậu - hiểm họa khôn lường

Mưa đá xuất hiện tại khu vực Tây Bắc bộ trong những ngày đầu năm mới

Bài liên quan

Hãy hành động để đẩy lùi biến đổi khí hậu

Bảo vệ môi trường - giáo dục học sinh từ những việc làm nhỏ nhất

Chủ động phòng chống thiên tai theo “Phương châm bốn tại chỗ”

Năm 2014, dịch sởi bùng phát ở nước ta, đó cũng là con số ngày mưa nhiều bất thường trong ba tháng (từ tháng 2 - tháng 4). Năm 2017, dịch sốt xuất huyết bùng phát mạnh sau El Nino kỷ lục trong hai năm 2015 - 2016. Hiện nay, Covid-19 đang bùng phát trong bối cảnh thời tiết có nhiều bất thường. Tuy các cơ quan chức năng chưa tìm ra mối liên hệ giữa thời tiết và dịch bệnh nhưng thời tiết mưa ẩm, nhiệt độ thấp có thể là môi trường tốt để virus phát tán.

TS Kidong Park, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cho hay: “Khoảng thời gian mà virus sống được trong môi trường còn tùy thuộc vào loại hình và bề mặt virus tồn tại, độ ẩm và nhiệt độ”.

Những viên mưa đá cỡ lớn đã gây ra nhiều thiệt hại đáng kể cho người dân

Bác Thúy Quỳnh (75 tuổi, ở phố Cửa Nam, Hà Nội) bày tỏ: “Từ lúc cha sinh, mẹ đẻ đến giờ tôi chưa bao giờ gặp cảnh đêm ba mươi Tết mà mưa rào ầm ầm gây ngập ở nhiều tuyến phố. Đấy là chưa kể có mưa đá ở một số huyện ngoại thành và vài tỉnh thành”.

Hầu như ai cũng chung một cảm nhận bất ngờ và lạ lẫm khi nhắc tới những trận mưa dông kèm theo sấm sét suốt từ đêm ba mươi Tết cho đến hết sáng mùng một Tết, đặc biệt là mưa đá. Mưa đá diễn ra tại nhiều tỉnh thành, có thể kể đến như Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Giang, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Bắc Kạn, Hòa Bình… Rất nhiều hình ảnh, clip đã được người dân ghi lại. Ngoài các hoạt động đón Tết bị ảnh hưởng thì hàng nghìn ngôi nhà bị vỡ, tốc mái, nhiều diện tích hoa màu bị hư hại…

Nguyên nhân đợt mưa dông bất thường lần này là do có các xáo trộn trên bầu khí quyển khi cùng lúc xuất hiện khối không khí lạnh từ hướng Đông Bắc tràn xuống, lại vừa có rãnh gió Tây ở trên cao hoạt động rất mạnh. Nhiệt độ ở các tầng khí quyển trên cao giảm thấp khiến nước đóng băng thành những viên đá, rơi xuống tạo thành mưa đá và kèm theo giông gió mạnh. Dù có thể biết trước được các hình thế thời tiết nhưng với chính các chuyên gia khí tượng, mưa đá xuất hiện trong tháng 1 âm lịch cũng là một hiện tượng bất thường và khó dự báo sớm.

Ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng phòng Dự báo khí hậu (Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia) cho biết: “Hiện tượng mưa đá xảy ra trong tháng 1, chúng tôi chưa từng ghi nhận được. Hiện tượng này xảy ra trên diện rộng, hầu khắp các tỉnh Bắc bộ và Bắc Trung bộ, trong lịch sử khí tượng thủy văn chưa từng xảy ra”.

Không thể không nhắc đến, nửa đầu tháng 1/2020 là chuỗi ngày ấm nóng dị thường, trái ngược với quy luật thời tiết mùa đông. Đặc biệt là Thủ đô Hà Nội chưa từng thấy trong vòng 50 năm qua, nền nhiệt trung bình tháng 1 cao hơn mọi năm đến 4 độ C. Người dân cảm nhận như những ngày mùa hè trong giai đoạn chính đông khi vẫn liên tiếp có những ngày nhiệt độ cao 27, 28 độ C.

Ông Nguyễn Văn Hưởng nhận định: “Theo dự báo năm của chúng tôi, năm nay có khả năng nắng nóng sẽ xuất hiện sớm ở khu vực Tây Bắc bộ và các tỉnh vùng núi Trung bộ. Mùa mưa đến muộn nhưng sẽ dồn dập vào cuối năm”.

Năm nay nhuận hai tháng tư âm lịch. Theo quy luật dân gian, những năm nhuận, thời tiết thường có sự thay đổi so với quy luật hằng năm. Người dân sẽ phải chuẩn bị tâm lý để đón nhận những hiện tượng thời tiết cực đoan.

Đáng nói là những biến động của thời tiết lại diễn ra ở giai đoạn Đông Xuân, là giai đoạn dễ bùng phát dịch bệnh, nhất là bệnh cúm. Cúm là bệnh đường hô hấp có tính truyền nhiễm cao. Hằng năm, bệnh cúm gây ra những hậu quả nghiêm trọng với nguyên nhân là loài virus khó nắm bắt nhất. Virus cúm được ví như cơn ác mộng lặp đi lặp lại, là thủ phạm của vài đại dịch chết chóc nhất trong lịch sử. Giống như các loài virus khác, virus cúm là một loại kí sinh.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ, từ năm 2010 đến nay, mỗi năm trên thế giới có khoảng 9 - 45 triệu trường hợp mắc cúm với trên 61.000 trường hợp tử vong do biến chứng viêm phổi. Bệnh cúm thông thường diễn biến nhẹ và hồi phục trong vòng từ 2 - 7 ngày nhưng đối với trẻ em, người già thì sức đề kháng kém, đặc biệt là những người có bệnh mạn tính về tim, phổi, thận, bệnh chuyển hóa, thiếu máu, suy giảm miễn dịch… bệnh cúm có thể diễn biến nặng hơn.

Thời tiết đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bùng phát dịch bệnh. TS Kidong Park, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cho biết: “Một vài bệnh do virus gây ra có mô hình theo mùa. Ở các quốc gia có khí hậu ôn đới như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, mùa cúm thường là mùa đông và hằng năm chúng ta vẫn thấy điều này. Lý do là virus có thể sống lâu hơn trong thời tiết lạnh hoặc khô và các yếu tố khác có tầm quan trọng không kém, đó là mùa lạnh chúng ta hay ở trong nhà hơn, tiết xúc gần hơn với nhau, dẫn đến dễ lây lan. Ở các nước nhiệt đới như Việt Nam, cúm có thể xảy ra bất cứ thời điểm nào trong năm và mang yếu tố bất thường chứ không định đoán theo mùa vụ được”.

Ông Kidong Park khuyến nghị: “Các bạn nên giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, rửa tay thường xuyên, khi ho phải dùng giấy hoặc che bằng khuỷu tay, vứt giấy vào thùng rác và rửa tay ngay sau đó. Nếu cảm thấy không được khỏe, nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn. Các cơ sở y tế cần có hệ thống giám sát để ngăn chặn được sự bùng phát của virus. Đối với cúm thì nên tiêm vắc-xin phòng ngừa”.

Theo dự báo, từ nay đến hết tháng 3 sẽ có khoảng 2 - 3 đợt không khí lạnh nữa và sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe, không chỉ mỗi bệnh cúm.

Số liệu của Viện Lão khoa Trung ương cho thấy, hằng năm khi trời trở lạnh, số bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ lại tăng lên so với ngày thường khoảng 25 - 30%. “Tỷ lệ bệnh nhân bị đột quỵ cao nhất vào lúc chuyển mùa. Lý do thời điểm đó, dao động huyết áp rất nhiều. Thay đổi huyết áp là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây nên đột quỵ”, TS Trần Viết Lực, Trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Lão khoa Trung ương cho biết.

“Biến đổi khí hậu có thể làm thêm 250.000 ca tử vong mỗi năm”.

Cơ thể chúng ta đã quen với những điều kiện thời tiết nhất định và khi những thứ đó thay đổi đột ngột thì chúng ta lại phải cố gắng để thích nghi. Thật không may, đôi khi chúng ta gặp khó khăn trong việc điều chỉnh và có thể bị nhiễm bệnh.

Biến đổi khí hậu đã, đang và sẽ còn tiếp diễn. Theo đó thì các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm và các hình thế thời tiết cực đoan cũng sẽ có nhiều thay đổi. Để thích ứng với những thay đổi đó mà vẫn đảm bảo được sức khỏe thì cần phải có những sự chuẩn bị ngay từ bây giờ.