Làm mới thể cách hát nói của nghệ thuật ca trù

Theo Ban Tổ chức, cuộc thi được phát động từ giữa tháng 9/2023 đến ngày 15/12/2023.

Đối tượng dự thi là các tổ chức, cá nhân là người Việt Nam đang sinh sống, làm việc trên địa bàn thành phố Hà Nội có nguyện vọng và năng lực phù hợp với thể lệ cuộc thi.

Ban Tổ chức tặng hoa tri ân hội đồng thẩm định các tác phẩm dự thi

Nội dung dự thi là sáng tác lời mới cho các thể cách hát nói trong ca trù: Hát nói đủ khổ; hát nói thiếu khổ; hát nói dôi khổ; hát nói có mưỡu tiền (mưỡu đơn, mưỡu kép); hát nói có miễu hậu; hát nói có câu gối hạc (dôi phách Bắc, dôi phách Nam).

Sau khi ban hành thể lệ cuộc thi, thông tin tới đông đảo các tổ chức, cá nhân trên địa bàn thành phố, Ban Tổ chức đã thu được 135 tác phẩm dự thi (được gửi qua đường bưu điện, gửi trực tiếp hoặc qua thư điện tử). Hội đồng thẩm định đã tiến hành chấm chọn từng bài.

Ban Tổ chức chúc mừng các tác giả dự thi

Trong cuộc thi lần này, có tác giả chỉ gửi 1 tác phẩm duy nhất nhưng cũng có tác giả gửi đến 15 tác phẩm. Các tác giả có tác phẩm dự thi thuộc nhiều lứa tuổi khác nhau, người trẻ nhất sinh năm 1995 (28 tuổi), cao niên nhất là 2 tác giả sinh năm 1928 (95 tuổi).

Cuộc thi thu hút sự tham gia của các tác giả thuộc 4 câu lạc bộ ca trù trên địa bàn thành phố. Đó là: CLB Ca trù Chanh Thôn (huyện Phú Xuyên, 4 tác giả dự thi), CLB Ca trù Lỗ Khê (huyện Đông Anh, 3 tác giả dự thi), CLB Ca trù Trung tâm phát triển nghệ thuật âm nhạc Việt Nam (quận Thanh Xuân, 3 tác giả dự thi), CLB Ca trù Xuân Đỉnh (quận Bắc Từ Liêm, 3 tác giả dự thi).

Tác giả Phạm Văn Ánh (bút danh Trường Phong) đoạt giải Nhất cuộc thi với tác phẩm "Quang âm thấm thoắt"

Đặc biệt, cuộc thi nhận được sự tham gia của tác giả ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau như: Ngân hàng, công nghệ thông tin, kinh doanh, công tác nghiên cứu, biểu diễn nghệ thuật… Có thể thấy, nhiều tác giả không hoạt động trong các lĩnh vực văn hóa nghệ thuật song lại dành sự quan tâm đặc biệt cho hát nói.

Theo Hội đồng chấm giải, ca trù là bộ môn nghệ thuật có truyền thống lâu đời, với nhiều thể thức khác nhau. Hát nói là một kiểu thức của ca trù. Về phương diện hình thức, thơ hát nói đủ khổ, thiếu khổ, dôi khổ, có câu gối hạc dôi phách Bắc, dôi phách Nam, có kiểu thức gieo vần, đặt câu riêng, có mưỡu đơn, mưỡu kép, mưỡu tiền, mưỡu hậu…

Các nghệ sĩ biểu diễn ca trù tại lễ tổng kết

Sáng tác hát nói tương đối khó, vì nó đòi hỏi người làm phải nắm rõ thể thức, cách luật, có tu dưỡng về văn từ, có hiểu biết về thơ ca cùng một số thủ pháp nghệ thuật của thơ ca truyền thống, biết dụng điển - dụng sự, có vốn cổ học nhất định. Ngoài văn chương người sáng tác cũng cần có hiểu biết nhất định về âm nhạc… như vậy mới có thể tạo tác được những tác phẩm hoàn chỉnh, trọn vẹn về hình thức, có giá trị về nội dung, nghệ thuật và còn đảm bảo yêu cầu diễn xướng.

Sau quá trình chấm chọn khách quan, công tâm, Ban Tổ chức đã trao 1 giải Nhất, 2 giải Nhì, 3 giải Ba, 10 giải Khuyến khích cho các tác giả có tác phẩm đạt giải.

Bên cạnh đó, Ban Tổ chức cũng khen thưởng 2 tác giả lớn tuổi nhất tham gia cuộc thi, 1 tác giả có tới 8 tác phẩm đạt chất lượng tốt, 6 tác giả tích cực tham gia hưởng ứng cuộc thi.

Tác giả Phạm Văn Ánh (bút danh Trường Phong) đoạt giải Nhất cuộc thi với tác phẩm "Quang âm thấm thoắt".

Ngọc Minh