Làng cổ Đường Lâm: Lắng sâu những trầm tích văn hóa

Làng cổ Đường Lâm

Nằm cách trung tâm Hà Nội tầm 70km về phía Tây, đường về với Đường Lâm là con đường đến với “xứ Đoài mây trắng”, đường ngược từ quá trình đô thị hóa, hiện đại hóa về với làng mạc dân dã, cổ kính. Những ngột ngạt phố phường lùi xa, khách sẽ vỡ òa ngỡ ngàng khi nhìn thấy cổng làng. Đây là chiếc cổng tương đối còn nguyên vẹn theo năm tháng, trở thành một biểu tượng của làng quê Bắc bộ. Đường vào cổng, vào làng rất thoáng, một bên là cây đa cổ thụ, đồng lúa xanh mát, soi bóng xuống bên kia là hồ nước trong veo.

Lăng Ngô Quyền Đường Lâm - Sơn Tây - Hà Nội

Là sự quy tụ của năm thôn Mông Phụ, Cam Thịnh, Đông Sàng, Đoài Giáp và Cam Lâm nên Đường Lâm như là một bức tranh tiêu biểu của làng cổ xưa xứ Bắc. Thả bộ trên đường làng, lần tay vào từng viên gạch trên những bức tường đá ong sứt sẹo dấu ấn mưa nắng, du khách có thể cảm nhận được thời gian như đọng lại nơi đây. Nếu rất nhiều ngôi nhà cổ trong làng còn đậm nét kiến trúc cổ kính thì những di tích lịch sử văn hóa, kiến trúc nghệ thuật của các địa danh tâm linh như Đình Mông Phụ, Chùa Mía, nhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh, đình Cam Thịnh, lăng Phùng Hưng, Ngô Quyền, giếng cổ, nhà thờ họ, xích hậu… còn khiến ta như lạc vào vùng không gian của vài trăm năm, thậm chí cả nghìn năm trước đó.

Đặc biệt, khi đến với lăng Phùng Hưng- Ngô Quyền, nơi thờ hai vị vua nổi tiếng sinh thành nơi đây để Đường Lâm được mệnh danh là “đất hai vua”, dưới bóng cây rợm rạp, du khách sẽ cảm nhận được những làn gió mát rượi thổi về từ huyền thoại.

Ghé Đường Lâm, ngoài những chiếc giếng đá ong rải rác khắp làng, du khách đừng quên chiêm ngưỡng tận mắt “giếng sữa” Cam Lâm. Nguồn nước ngầm mát lạnh trong lành này tương truyền đã trở thành chất “kích sữa” cho các bà mẹ sau sinh để giờ đây không chỉ người trong vùng mà khắp nơi người ta đổ về để xin nước từ bầu “sữa mẹ”.

Tiếp nối truyền thống địa linh nhân kiệt, xưa kia Đường Lâm tương truyền là quê hương của các danh nhân nổi tiếng như vua Ngô Quyền, Bố Cái Đại vương Phùng Hưng, Giang Văn Minh, bà Man Thiện (mẹ của hai Bà Trưng), bà chúa Mía (người xây chùa Mía, vương phi của chúa Trịnh Tráng), Phan Kế Toại, Hà Kế Tấn, Kiều Mậu Hãn, Phan Kế An..., ngày nay, Đường Lâm cũng sản sinh ra những tài năng cho đất nước như nhà văn Đỗ Doãn Quát, Hà Nguyên Huyến, nhà báo Đỗ Doãn Hoàng, nhà thơ Đỗ Doãn Phương… Ngoài những món ăn dân dã đậm chất quê kiểng, bánh tẻ Đường Lâm hay tương Đường Lâm cũng là đặc sản ngon khó cưỡng.


Mỗi bước chân là một bước lần trở về lịch sử, là mỗi bước khám phá những nét đẹp hiển thị hay còn tiềm ẩn sau mỗi nếp nhà, góc khuất của con đường, rặng cây trên quần thể Di tích kiến trúc nghệ thuật Quốc gia. Đường Lâm hôm nay là “điểm hẹn” lí thú cho nhân dân Thủ đô, trong nước và cả nước ngoài.

Duyên Linh