Thấy rõ nguy cơ cháy nổ nhưng vẫn phớt lờ quyết định đình chỉ

Phát hiện sai phạm không kiên quyết xử lý

Mới đây Viện Kiểm sát Nhân dân thành phố Hà Nội đã hoàn tất cáo trạng truy tố bị can Nghiêm Quang Minh (SN 1979, trú tại phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội) về tội “Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy”. Bị can Minh là chủ tòa chung cư mini cao 9 tầng trên phố Khương Hạ (phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội), bị cháy vào đêm 12/9/2023, khiến 56 người tử vong.

Bị can Nghiêm Quang Minh - chủ sở hữu chung cư mini ở phố Khương Hạ (phường Khương Đình, quận Thanh Xuân)

Liên quan vụ án, còn có 6 người cùng bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, gồm: Phạm Tần Anh (nguyên Phó Chủ tịch UBND phường, giai đoạn từ năm 2018 đến khi bị khởi tố); Chu Xuân Sơn (nguyên Phó Chủ tịch UBND phường, giai đoạn 2015-2020; thời điểm bị khởi tố là Chủ tịch UBND phường Thanh Xuân Nam); Nguyễn Thị Kim Trang (nguyên cán bộ địa chính - xây dựng phường, giai đoạn 2010-2018; thời điểm bị khởi tố là cán bộ địa chính xây dựng phường Thanh Xuân Bắc); Nguyễn Tuấn Anh (nguyên Phó trưởng Công an phường Khương Đình); Nguyễn Đình Quân (nguyên tổ trưởng Tổ Thanh tra Xây dựng phường, giai đoạn 2014-2016; thời điểm bị khởi tố là tổ trưởng tổ Thanh tra xây dựng phường Nhân Chính); Trần Trọng Khang (nguyên Đội trưởng đội Thanh tra xây dựng quận Thanh Xuân, giai đoạn 2013-2016).

Cáo trạng truy tố cho thấy, Nghiêm Quang Minh là chủ sở hữu thửa đất có diện tích 240m2 ở số 37, ngách 29/70, phố Khương Hạ. Ngày 11/3/2015, Minh được UBND quận Thanh Xuân cấp Giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ trên thửa đất trên, gồm 6 tầng, tầng lửng và tum thang. Từ ngày 14/5/2015 đến cuối tháng 12/2015, Nghiêm Quang Minh thuê xây dựng và tự ý thay đổi thiết kế công trình, xây dựng thành 9 tầng và 1 tum; vượt 3 tầng so với Giấy phép xây dựng…

Ngày 28/7/2015, khi công trình đang xây dựng đến tầng 7 thì tổ Thanh tra xây dựng phường Khương Đình phát hiện vi phạm và lập biên bản vi phạm hành chính, yêu cầu Minh dừng thi công, đồng thời, báo cáo UBND phường và Đội Thanh tra xây dựng quận Thanh Xuân.

Trên cơ sở tham mưu và báo cáo của tổ Thanh tra xây dựng, ngày 29/7/2015, UBND phường Khương Đình đã ra Quyết định đình chỉ thi công công trình. Ngày 3/8/2015, UBND quận Thanh Xuân ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Minh, với mức tiền 15 triệu đồng; buộc phá dỡ phần xây dựng sai phép. Ngày 26/8/2015, UBND quận Thanh Xuân ra Quyết định cưỡng chế thi hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

Cơ quan tố tụng xác định, sau khi nhận được Quyết định cưỡng chế Quyết định xử phạt vi phạm hành chính nêu trên, trong chức trách, nhiệm vụ được giao, Chu Xuân Sơn - Phó Chủ tịch UBND phường Khương Đình không biết Nguyễn Đình Quân, Nguyễn Thị Kim Trang, Phạm Thanh Tùng, đã lập biên bản và ký xác nhận việc Minh tự tháo dỡ phần công trình xây dựng sai phép tại tầng 7. Phần xây dựng sai mật độ so với giấy phép xây dựng thì Quân, Trang, Tùng không yêu cầu Minh phải phá dỡ.

Sau khi lập biên bản Minh tự phá dỡ, Quân, Trang, Tùng đã không báo cáo về đường lối tiếp tục xử lý công trình xây dựng sai phép của Minh. Chu Xuân Sơn không kiểm tra, giám sát, đôn đốc Quân, Trang và Tùng phải tham mưu thực hiện quyết định cưỡng chế của UBND quận Thanh Xuân.

Đối với Trần Trọng Khang - Đội trưởng Đội Thanh tra xây dựng quận Thanh Xuân, biết việc Quân, Trang, Tùng lập biên bản xác nhận Minh mới chỉ tự tháo dỡ phần công trình xây dựng sai phép tại tầng 7, chưa phá dỡ phần xây dựng sai mật độ xây dựng so với Giấy phép, nhưng không tiếp tục yêu cầu Tổ thanh tra xây dựng và UBND phường Khương Đình phải thực hiện Quyết định cưỡng chế. Chính vì vậy, công trình tiếp tục được xây dựng từ tầng 7 lên đến tầng 9.

Từ tháng 10/2015 đến tháng 4/2016, Minh đã bán xong 45 căn hộ. Đến cuối năm 2016, toàn bộ 45 căn hộ đều có người ở. Trước khi xảy ra vụ cháy, có 147 cư dân đang sinh sống tại chung cư mini của Minh. Những sai phạm của Minh khi xây dựng chung cư mini đã được phát hiện từ sớm nhưng không được xử lý quyết liệt, triệt để dẫn đến tòa nhà được hoàn thành.

Lực lượng chức năng nỗ lực cứu chữa các nạn nhân trong vụ cháy chung cư mini ở Khương Hạ, quận Thanh Xuân

Lơ Quyết định đình chỉ dẫn tới hậu quả đau lòng

Quá trình sinh sống tại chung cư mini, các cư dân để toàn bộ xe máy, xe máy điện, xe đạp điện ở dưới tầng 1 của tòa nhà. Trung bình có khoảng từ 70 - 80 xe máy, xe điện các loại. Qua công tác kiểm tra an toàn về phòng cháy chữa cháy, Công an quận Thanh Xuân đã phát hiện nhiều vi phạm, nếu không được ngăn chặn kịp thời thì có thể dẫn đến nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy nổ, có thể gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Ngày 24/6/2020, Công an quận đã tham mưu UBND quận Thanh Xuân ban hành Quyết định đình chỉ hoạt động đối với tầng 1 của tòa nhà, bắt đầu từ 8h ngày 24/6/2020, giao cho Nghiêm Quang Minh và các hộ dân sinh sống, quản lý tại tòa nhà có trách nhiệm thi hành, thực hiện các yêu cầu về đảm bảo an toàn PCCC; giao cho UBND phường Khương Đình và Công an phường phối hợp, giám sát đôn đốc thực hiện.

Quyết định đình chỉ của UBND quận Thanh Xuân là vậy nhưng Minh và các cư dân không thực hiện nên ngày 29/6/2020, Công an quận Thanh Xuân có công văn gửi Minh và các cư dân yêu cầu thực hiện. Đồng thời, Công an quận cũng gửi UBND phường Khương Đình và Công an phường để đôn đốc, giám sát việc thực hiện Quyết định đình chỉ. Tuy nhiên, Minh và các cư dân vẫn không chấp hành.

Chung cư mini cao 9 tầng ở Khương Hạ, quận Thanh Xuân, nơi xảy ra hoả hoạn đặc biệt nghiêm trọng

Về trách nhiệm của các cán bộ phường Khương Đình, cáo trạng cũng chỉ rõ, bị can Phạm Tần Anh (cựu Phó Chủ tịch UBND phường) được giao phụ trách lĩnh vực quản lý nhà nước về công tác PCCC và CNCH. Bị can Nguyễn Tuấn Anh (cựu Phó trưởng Công an phường) được phân công phụ trách quản lý và thực hiện PCCC và CNCH. Cả hai bị can Tần Anh và Tuấn Anh đều biết việc cảnh sát khu vực đã thường xuyên tuyên truyền vận động các cư dân thực hiện quyết định đình chỉ hoạt động tại tầng 1 nhưng không có hiệu quả.

Dù vậy, bị can Tần Anh đã không đôn đốc bị can Tuấn Anh đưa ra các giải pháp để cư dân thực hiện quyết định đình chỉ hoạt động tại tầng 1 và không có báo cáo tham mưu với Trưởng Công an phường, Chủ tịch UBND phường Khương Đình để đề xuất các giải pháp tháo dỡ; không báo cáo khó khăn vướng mắc gửi UBND quận Thanh Xuân và Công an quận Thanh Xuân để tìm phương án thực hiện.

Bên cạnh đó, cơ quan tố tụng cũng xác định trách nhiệm của những cựu cán bộ phường, quận - là bị can trong vụ án này, đã không đưa ra các giải pháp để cư dân thực hiện Quyết định đình chỉ; đồng thời, không báo cáo, tham mưu, đề xuất các giải pháp tháo gỡ.

Cáo trạng xác định, khoảng 23h20 ngày 12/9/2023, do đường dây dẫn điện bị chập mạch tại khu vực bình ắc quy xe máy để ở tầng 1 tòa nhà gây ra cháy. Từ đó, ngọn lửa cháy lan vào các dây cáp điện, hộp công tơ điện... Mặc dù được được bảo vệ phát hiện nhưng bình bọt chữa cháy tại tầng 1 không đủ để dập đám cháy, từ đó ngọn lửa bùng phát lên các tầng trên. Đến khoảng 0h15 ngày 13/9/2023, đám cháy cơ bản được dập tắt. Hậu quả 56 người đã tử vong, 44 người bị thương, tổng thiệt hại về tài sản khoảng hơn 3,2 tỷ đồng.

Cũng theo cáo trạng truy tố, về trách nhiệm dân sự, đại diện hợp pháp của 56 nạn nhân yêu cầu bồi thường tổng số tiền hơn 19 tỷ đồng. Đối với 44 người bị thương, toàn bộ chi phí khám chữa bệnh do Nhà nước chi trả và những người này yêu cầu bồi thường hơn 2,7 tỷ đồng. Đối với thiệt hại tài sản, các cư dân yêu cầu bồi thường tổng cộng hơn 56 tỷ đồng, bao gồm toàn bộ giá trị căn nhà, toàn bộ số tài sản có trong căn hộ, tiền, vàng…