Thơ Ngọc Lê Ninh - Tiếng nói của tri âm

Trăn trở với nghệ thuật ngôn từ

Tôi quen Ngọc Lê Ninh từ nhiều năm nay. Anh tên thật là Lê Ngọc Ninh sinh năm 1969 ở một làng quê gần biển thuộc xã Hải Nhân, huyện Tĩnh Gia (tỉnh Thanh Hóa). Thời đi học phổ thông ở trường chuyên Tĩnh Gia 1, anh đã là học sinh giỏi nhiều môn, các cô giáo rất muốn anh thi vào chuyên ngành Văn nhưng anh lại thích các môn khoa học tự nhiên và thi đậu vào Trường Đại học Mỏ - Địa chất và gắn bó với nghề dạy mỏ - địa chất, tiếp đến là quản lý môi trường hơn 30 năm nay.

Những năm tháng sinh viên anh may mắn được theo các nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm, Nguyễn Việt Chiến đi đọc thơ tại các trường đại học trên địa bàn Hà Nội. Đó là một trong những động lực hun đúc niềm đam mê thơ để anh đẻ ra những tứ thơ mới, những bài thơ chan chứa tình yêu cuộc sống, yêu con người. Thơ anh thể hiện những quan sát, cảm nhận và trải nghiệm nhiều sắc thái cuộc đời. Anh trăn trở với nghệ thuật ngôn từ, lao động sắp chữ không mệt mỏi, không bao giờ cho phép dễ dãi khi cho tác phẩm chào đời, góp phần nâng cao giá trị của thơ ca.

Thi sĩ Ngọc Lê Ninh

Năm 2017, anh được tham gia lớp học phê bình, lý luận văn học ngắn hạn ở trường Viết văn Nguyễn Du (nay là Khoa đào tạo Viết văn – Báo chí của trường Đại học Văn hóa). Lớp học đó là một trải nghiệm bổ ích, tại đây anh được bổ sung nhiều kinh nghiệm và kiến thức quý báu, được giao lưu với nhiều nhà văn, nhà thơ trẻ, bồi bổ thêm tâm hồn và năng khiếu thơ vốn có.

Hơn 30 năm miệt mài trong cương vị của một nhà khoa học, trở thành chuyên gia về khoan nổ mìn - khai thác mỏ, nhà quản lý môi trường, Ngọc Lê Ninh từng nhận nhiều giải thưởng khoa học về công nghệ nổ mìn thân thiện với môi trường, về công trình nghiên cứu xử lý nước thải sinh hoạt, rác thải làm sạch môi trường. Cho dù anh rất bận rộn công việc của một nhà khoa học, nhà quản lý, Ngọc Lê Ninh vẫn luôn chung thủy, mê đắm với thơ: “Đêm nay từng con chữ/ Bò trên giấy nghẹn ngào…”.

Anh đã triển khai thành công đề tài công nghệ nổ mìn hiện đại nhằm nâng cao hiệu quả phá vỡ đất đá giảm thiểu chấn động và bụi cho các mỏ hoặc công trình cần phá nổ nằm gần khu dân cư. Anh luôn xông xáo trong công tác nghiên cứu, công tác thực tế đưa những tiến bộ của khoa học công nghệ đóng góp cho lĩnh vực bảo vệ môi trường. Đằng sau những tận tâm cống hiến cho khoa học, Ngọc Lê Ninh vẫn luôn chan chứa một tâm hồn thơ nhạc, miệt mài lao động, cống hiến cho nghệ thuật thi ca.

Từ những sáng tác đầu tay chưa có dấu ấn gì, có thể coi Ngọc Lê Ninh là một hiện tượng mới, khi đến gần đây, liên tục các bài thơ của Ngọc Lê Ninh đã được một dịch giả ở Mỹ chuyển ngữ sang tiếng Anh, như: Đêm thứ ba, Dấu lặng yêu, Nóng ran mùa thay lá, Gió và núi... đã đăng báo nước ngoài. Thơ của anh cũng được dịch sang tiếng Anh, Nga, Bồ Đào Nha”, được Bỉ trao giải thưởng quốc tế.

Đề tài trong thơ của Ngọc Lê Ninh thường có 3 mảng chính, thơ thế sự, thơ tình yêu và thơ về môi trường. Thơ tình yêu của anh luôn thấm đậm tình yêu đôi lứa, là tình yêu quê hương, gia đình và những người thân, là tình yêu cuộc sống, rất nhân văn, tinh tế mang nhiều cảm súc mới mẻ, lạ, thể hiện sự trăn trở, tìm tòi, khám phá nhiều đề tài mới, tiếng thơ mới.

Đây là những câu thơ tình của anh “Khi tình yêu vùng dậy/ Đêm vỡ tan thành ngày/ Gió vùng vằng đôi tay/ Cuống cuồng ngàn lá đổ/ Hì hục con sóng vỗ/ Đứt mình hòn đá trôi…”, “Là cái thời đi lùng bắt con tim/ Anh vấp ngã vào đời em rất lạ/ Bằng hạnh phúc gối vào miền yên ả/ Bằng sợi thương trói gọn chúng mình…”.

Những vần thơ có nhạc tính cao

Điều đặc biệt là với nhạc tính cao trong nhiều tác phẩm, thơ Ngọc Lê Ninh đã được phổ nhạc trở thành các ca khúc hấp dẫn, tiêu biểu là CD "Khúc tráng ca hai chiều Tổ quốc" gồm 12 bài thơ anh viết từ năm 1987 cho tới nay. Đây là những bài được nhạc sĩ Trần Ngọc chọn lọc từ ba tập thơ đã xuất bản và hai bài của tập thứ tư sắp ra đời "Đôi mắt thời @ 4.0. Biển xanh". Các tác phẩm này đều là những bài thơ giàu nhạc tính mang âm hưởng trữ tình, rất hào hùng và sâu lắng

Trong đó tác phẩm "Khúc tráng ca hai chiều Tổ quốc" là một ca khúc rất phù hợp các chương trình kỷ niệm, ngày lễ lớn, chuyển tải được cảm xúc hoành tráng hào hùng mà nhà thơ muốn thể hiện. Ở đây nhạc sĩ Trần Ngọc đã tinh tế tìm thấy ở thơ Ngọc Lê Ninh điều tri âm tri kỉ - như lời giảng viên Nguyễn Phan Chánh tôi đã dẫn ở đầu bài.

Là giảng viên giảng dạy âm nhạc chuyên về dòng nhạc cao cấp, Trần Ngọc hầu như vẫn giữ nguyên lời thơ của Ngọc Lê Ninh, anh chỉ phổ nhạc theo phong cách của riêng mình, nhạc sĩ chỉ dùng giai điệu, tiết tấu âm nhạc chắp cánh cho thơ Ngọc Lê Ninh đi vào lòng người. Vinh dự cho anh là các bài hát trong CD này được hầu hết các ca sĩ nổi tiếng như Xuân Hảo, Lương Hải Yến, Phương Thủy, Thanh Thảo… thể hiện rất thành công cả về âm nhạc và ca từ.

Tập thơ "Đôi mắt thời @" của Ngọc Lê Ninh sẽ sớm trình làng

Ngoài nhạc sỹ Trần Ngọc còn có nhiều nhạc sỹ khác đang phổ thơ anh thành các ca khúc hay như Xuân của GS, nhạc sỹ Đỗ Hồng Quân, Chưa thể đặt tên của NSND Hoàng Anh Tú và Sông ơi có biết của NSƯT Trần Tựa.

Với công việc chuyên môn hiện nay là cán bộ quản lý môi trường nên các chuyến đi khắp các tỉnh thành, vùng miền cả nước cho anh nhiều trải nghiệm, nhiều gợi mở đề tài, tứ thơ. Anh hay làm thơ vào lúc nửa đêm. Điều may mắn là anh luôn được gia đình, vợ con ủng hộ sự nghiệp và niềm đam mê làm thơ của mình. Vợ anh cũng từng tốt nghiệp khoa Văn Đại học Sư phạm Hà Nội 2, rồi trở thành giảng viên Học viện Tài chính nên thường cảm nhận và chia sẻ với đam mê của chồng, hai cô con gái rượu xinh đẹp, thông minh và học giỏi (hiện đang đi du học ở nước ngoài) cũng luôn dành cho bố sự khích lệ và động lực lớn trong sáng tạo nghệ thuật.

Mấy năm trước, Ngọc Lê Ninh sung sướng đón nhận những đứa con tinh thần chào đời: Sau Vỡ cùng hy vọng (2016), Chưa thể đặt tên (năm 2017), tập thơ Hạt mưa thầm (năm 2018). Mùa xuân này Ngọc Lê Ninh bước vào tuổi 54, trong anh vẫn trẻ trung và đầy khát vọng sáng tạo, anh sẽ tiếp tục bổ sung và hoàn thiện cho đứa con tinh thần là tập thơ thứ tư "Đôi mắt thời @" để sớm trình làng.

Chúc anh sớm đạt được những mục tiêu và khát vọng của mình cống hiến cho đời.