Vì sao hãng xe Nhật hợp tác với Trung Quốc phát triển xe điện?

Thay vì tự mình phát triển từ đầu, nhiều tên tuổi lớn như Toyota, Nissan hay Mazda đã chọn một hướng đi ít ai ngờ: bắt tay với các đối tác Trung Quốc để tạo ra những mẫu xe điện, trước khi đưa chúng đến các thị trường khác ngoài Trung Quốc. Đằng sau sự hợp tác này là cả một chiến lược sâu xa về công nghệ, chi phí và tốc độ tiếp cận thị trường.

Trung Quốc: Nơi hội tụ của công nghệ và chuỗi cung ứng xe điện

Không phải ngẫu nhiên mà các hãng xe Nhật lại tìm đến Trung Quốc để phát triển xe điện. Trung Quốc hiện là trung tâm sản xuất xe điện lớn nhất thế giới, với chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, từ pin, mô-tơ điện cho đến nền tảng phần mềm và cơ sở hạ tầng sạc.

Các công ty Trung Quốc như BYD, CATL, Huawei, Geely hay Changan đã xây dựng được hệ sinh thái công nghệ EV vượt trội, có thể triển khai một mẫu xe điện hoàn chỉnh chỉ trong vòng 18 - 24 tháng, điều mà nhiều hãng Nhật mất gấp đôi thời gian nếu tự làm từ đầu.

Toyota bZ5 – mẫu sedan điện của Toyota dành cho thị trường Trung Quốc là minh chứng tiêu biểu. Dù mang logo Toyota, nhưng chiếc xe này sử dụng pin và động cơ điện của BYD, được sản xuất bởi liên doanh FAW Toyota, nhắm tới người tiêu dùng trẻ với chi phí hợp lý và phạm vi hoạt động trên 600 km.

Cái giá của sự chậm trễ và áp lực bắt kịp thời đại

Ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản từng dẫn đầu thế giới về công nghệ hybrid và động cơ đốt trong. Tuy nhiên, trong kỷ nguyên xe điện, họ đang bị bỏ lại phía sau bởi các đối thủ như Tesla, BYD hay Hyundai/Kia, những cái tên đã tung ra hàng loạt mẫu EV hiện đại, giá cạnh tranh và tích hợp nhiều công nghệ phần mềm.

Một phần nguyên nhân đến từ sự bảo thủ trong chiến lược sản phẩm với niềm tin lâu dài vào công nghệ hybrid và hydrogen. Nhưng khi thị trường toàn cầu chuyển nhanh sang EV, các hãng xe Nhật buộc phải thích nghi.

Việc hợp tác với Trung Quốc chính là "con đường tắt" để bắt kịp cuộc chơi. Thay vì mất hàng tỷ USD và nhiều năm phát triển nền tảng mới, các hãng Nhật chọn cách tận dụng công nghệ sẵn có tại Trung Quốc để đưa sản phẩm ra thị trường nhanh hơn, đặc biệt tại các thị trường đang phát triển.

Chiến lược sản xuất tại Trung Quốc, xuất khẩu ra thế giới

Một điểm đáng chú ý là nhiều mẫu xe Nhật sản xuất tại Trung Quốc không chỉ dành riêng cho thị trường nội địa, mà còn được định hướng xuất khẩu sang Đông Nam Á, Trung Đông, Nam Mỹ và thậm chí châu Âu.

Ví dụ, mẫu Mazda EZ-6 vừa ra mắt tại triển lãm Bắc Kinh 2024 là sản phẩm hợp tác giữa Mazda và Changan, sử dụng nền tảng điện của Trung Quốc. Mẫu xe này không chỉ nhắm đến khách hàng Trung Quốc mà còn được chuẩn bị xuất khẩu, nhắm tới các thị trường mà Mazda muốn tăng trưởng nhưng không thể xây dựng nhà máy EV nội địa.

Tương tự, Nissan Sylphy EV được sản xuất bởi liên doanh với Dongfeng cũng được kỳ vọng mở rộng sang các thị trường có nhu cầu EV giá rẻ. Trung Quốc với chi phí sản xuất thấp, năng lực sản xuất quy mô lớn đang trở thành “công xưởng EV toàn cầu” không chỉ cho các thương hiệu nội địa mà còn cho cả các ông lớn quốc tế.

Vừa học hỏi, vừa giữ chỗ trong cuộc đua dài hạn

Sự hợp tác không chỉ giúp các hãng xe Nhật có sản phẩm một cách nhanh chóng, mà còn là cách để học hỏi và thích nghi với hệ sinh thái công nghệ mới, điều họ đang thiếu hụt nghiêm trọng so với các đối thủ.

Ngoài ra, hợp tác với các tập đoàn như BYD, Geely hay Changan cũng là cách để các hãng Nhật giữ vị thế tại thị trường Trung Quốc, vốn từng là thị trường lớn nhất của họ, nhưng đang dần bị xâm chiếm bởi các thương hiệu nội địa.

Cái “bắt tay” cần thiết trong kỷ nguyên điện hóa

Sự hợp tác giữa các hãng xe Nhật và đối tác Trung Quốc không phải là biểu hiện của sự yếu kém, mà là lựa chọn chiến lược trong bối cảnh toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng. Đó là cách để giảm chi phí, rút ngắn thời gian ra mắt sản phẩm, duy trì thị phần và học hỏi công nghệ mới, trong khi vẫn giữ vững bản sắc thương hiệu.

Dù có thể đánh đổi một phần tính độc lập, nhưng trong kỷ nguyên xe điện, nơi tốc độ, dữ liệu và phần mềm ngày càng quan trọng các hãng xe Nhật hiểu rằng họ không thể đứng ngoài cuộc cách mạng. Và Trung Quốc, dù là đối thủ hay đối tác, hiện vẫn là nơi tốt nhất để bắt đầu lại cuộc chơi.