Xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh- Bài 62: Nếp nhà, nết người

>> Xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh:
* Bài 60: Phố phường thắm sắc hương xuân
* Bài 61: Độc đáo tò he
* Bài 62: Hồn nhiên “tra tấn” nhau bằng âm thanh

...Thời đại nào cũng có sản phẩm tinh thần phù hợp. Quan trọng là, chúng ta vừa kế thừa nét đẹp truyền thống, vừa phải thích nghi với cái mới, phù hợp thời đại.

Người phụ nữ Hà Nội xưa e dè, khép nép, tuy chưa hẳn đã là khuôn mẫu nhưng có những nét đẹp đến bây giờ vẫn vẹn nguyên giá trị. Người Hà Nội không nói to, không thanh niên nào bặm trợn. Người hàng phố gặp nhau chào hỏi xã giao, lịch lãm. Có người cho đó là sự khách sáo, là nhiêu khê nhưng đa số chúng ta đều tôn trọng nếp sống ấy.

Những phẩm chất ấy có được là do sự giáo dục chặt chẽ trong gia đình, một nền giáo dục cần phát huy trong nếp sống mới hôm nay. Ý thức sâu sắc về danh dự và lòng tự trọng luôn nhắc nhở mọi người sống tử tế, đứng đắn, không làm điều xấu ảnh hưởng đến gia phong. Câu cảm ơn, xin lỗi được cho là khuôn phép, chuẩn mực trong cách cư xử, trong từng lời ăn tiếng nói.

Thời hiện đại, nền kinh tế thị trường, nhiều gia đình giàu có lên, khi đồng tiền lên ngôi, lối sống người Hà Nội cũng hình như phức tạp hơn, nhiều giá trị văn hóa, giá trị đạo đức đảo lộn, thậm chí xuống cấp. Điều đó đã làm cho những người hoài cổ bi quan lo lắng, nhiều người lại ao ước muốn quay về lối sống, với nếp sống xưa.

Gần đây, thành phố có chương trình xây dựng văn hóa người Hà Nội văn minh thanh lịch. Cuộc sống người Thủ đô, bên cạnh kinh tế phát triển, là đời sống tinh thần phong phú, là gia phong trong mỗi gia đình được giữ vững. Mỗi người luôn hướng đến cách sống nhân hậu, bao dung, tử tế và mến khách…

Len lỏi trong các phố cổ hay những làng, xóm của Hà Nội (nay đã trở thành phường, thành tổ dân phố…) vẫn còn nhiều gia đình rất đỗi bình thường của Hà Nội vẫn giữ được nếp nhà xưa. Ví dụ như gia đình cụ Ngô Thế Chiện (phố Phùng Hưng), gia đình ông Phạm Giao (số 115 Hàng Bạc), gia đình ông Hoàng Văn Nghị và bà Dương Thị Son (tổ 11, phường Thạch Bàn, quận Long Biên)...

Theo ông Ngô Thế Phổ (con trai trưởng của cụ Ngô Thế Chiện), bố ông đã 93 tuổi. Những khi rảnh rỗi, lúc trà dư tửu hậu, ông thường đàm đạo với bố về dòng họ, về quê hương và về ông nội… Ông quan niệm, cây có gốc, có rễ chắc chắn, cành và ngọn mới phát triển xum xuê. Gia đình là tế bào của xã hội, nếp nhà trong mỗi gia đình mà giữ được sẽ làm cho xã hội trật tự và đi đúng hướng hơn, tình cảm giữa con người với nhau sẽ đằm thắm hơn. “Tôi vẫn hay cho các cháu nội, ngoại xem ảnh của các cụ thời còn trẻ. Trẻ con nhìn vào ảnh đen trắng thời xưa thì thích thú lắm. Chúng chủ động hỏi, nhiều khi chỉ những câu “đây là ai hả ông?” và tôi kể chuyện, kể về truyền thống rồi thành tựu và quay sang nhắc nhở con cháu. Tôi coi đó là một hình thức giáo dục, răn dạy con cháu hiểu hơn về nếp nhà xưa” - ông Phổ cho biết.

Gia đình ông Nguyễn Xuân Dục (SN 1946) ở tổ dân phố số 9, phường Phúc La được nhiều người dân sở tại biết và cảm phục, ngợi khen ông là một đảng viên tích cực, tận tâm với công việc, một trong những tấm gương điển hình về việc thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Không những vậy, gia đình ông còn là một Gia đình Văn hóa tiêu biểu nhiều năm của phường Phúc La và của quận Hà Đông.

Năm 1965, nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, người thanh niên trẻ Nguyễn Xuân Dục tham gia chiến đấu ở lực lượng phòng không thuộc Quân chủng Phòng không Không quân. Năm 1984, ông được điều chuyển về công tác tại ban Tuyên huấn, phòng chính trị - Học viện Quân y. Trong suốt 21 năm công tác ông đã tham gia nhiều hoạt động, có nhiều công trình nghiên cứu khoa học lịch sử được Bộ trưởng Bộ quốc phòng, Tổng cục chính trị tặng bằng khen về các công trình nghiên cứu khoa học lịch sử và tổng kết chiến tranh.

Cuối năm 2005, ông về nghỉ hưu với quân hàm Đại tá, ở tại khu tập thể Học viện Quân y, phường Phúc La. Hai vợ chồng ông Dục đều là đảng viên, cán bộ quân đội nghỉ hưu. Ông có một con gái và một con trai, các con đều hiếu thảo, học hành thành đạt và có việc làm ổn định. Sau khi nghỉ hưu, ông Dục tích cực tham gia các hoạt động xã hội với các cương vị như: Bí thư chi bộ Tổ dân phố, chi hội trưởng Hội Khuyến học của Tổ dân phố số 9, Đại biểu HĐND của phường Phúc La, cộng tác viên Dư luận xã hội của quận Hà Đông và của thành phố Hà Nội. Ở cương vị nào ông cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Đối với ông Dục, việc giữ gìn nếp nhà và phát huy các giá trị truyền thống trong gia đình là việc làm cần thiết. Ông luôn tâm niệm phải thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng bản thân và giáo dục con cháu phải không ngừng học tập, tu dưỡng đạo đức, lối sống, duy trì sự thống nhất trong gia đình, chấp hành tốt mọi chủ trương, đường lối chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước. Các thành viên trong gia đình cần phải quan tâm và giúp đỡ nhau cùng hoàn thành công việc. Nhờ có sự hòa thuận, đồng cảm và sẻ chia giữa các thành viên trong gia đình nên không khí trong gia đình ông luôn vui vẻ và đầy ắp tiếng cười.

Có lẽ, trong sự phát triển của nền kinh tế thị trường, nhiều gia đình giàu có lên, nhiều giá trị văn hóa, giá trị đạo đức đảo lộn, thậm chí xuống cấp, đã làm cho những người hoài cổ bi quan lo lắng, nhiều người lại ao ước muốn quay về lối sống, với nếp sống xưa. Thực ra, thời đại nào cũng có sản phẩm tinh thần phù hợp. Quan trọng là, chúng ta vừa kế thừa nét đẹp truyền thống, vừa phải thích nghi với cái mới, phù hợp thời đại.

(còn nữa)