Kinh tế Việt Nam 2017: Nhiều cơ hội bứt phá

Năm doanh nghiệp của Việt Nam

“Cộng đồng doanh nghiệp rất ấn tượng với những giải quyết cụ thể của người đứng đầu Chính phủ, như việc giải quyết rốt ráo vụ quán Cà phê Xin chào trong TP Hồ Chí Minh; hay việc Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đi đến từng tỉnh và tổ chức diễn đàn đầu tư. Đó là hành động thể hiện sự quan tâm cụ thể của Chính phủ, Thủ tướng đối với phát triển kinh tế tại các địa phương” – doanh Nhân Nguyễn Tuấn Hùng chia sẻ.

Thực tế, Chính phủ mới đã để lại dấu ấn với quyết tâm đẩy nhanh công cuộc cải cách, cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư. Cụ thể, hàng loạt các giải pháp đã được Chính phủ thực hiện như trình Quốc hội nhiều luật liên quan đến đầu tư, kinh doanh; trong đó, hàng nghìn điều kiện kinh doanh đã được bãi bỏ, đồng thời, nhiều điều kiện cũng được rà soát lại nghiêm túc, có sửa đổi, thay thế. Đặc biệt, cộng đồng doanh nghiệp rất ấn tượng với những giải quyết cụ thể của người đứng đầu Chính phủ. Chính nhờ nỗ lực của Chính phủ, trong thời gian không dài đã tạo ra những hiệu ứng tích cực, được cụ thể hóa bằng số lượng doanh nghiệp thành lập mới đạt mốc kỉ lục, vượt con số 100.000. Điều này cũng được Ngân hàng Thế giới ghi nhận khi tăng hạng 9 bậc về chỉ số môi trường kinh doanh ở Việt Nam, xếp Việt Nam vào nhóm 5 quốc gia đứng đầu ASEAN.

Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) khẳng định: “Ít có thời điểm nào Chính phủ và các bộ ngành lại dành nhiều thời gian, ưu tiên cho công tác xây dựng thể chế, sửa đổi, ban hành pháp luật như thời gian vừa rồi. Cũng ít có thời điểm nào Chính phủ lại dành nhiều thời gian lắng nghe và đối thoại với doanh nghiệp như những tháng qua”.

Không còn là nước chỉ nhập khẩu

Chứng kiến sự quan tâm của Chính phủ với cộng đồng doanh nghiệp, vị doanh nhân người Hàn, ông Ryu Hang Ha, đồng chủ tịch VBF cho rằng: “Năm 2016 là năm quan trọng với phát triển kinh tế Việt Nam”.

Theo ông, Ryu Hang Ha, trong hoàn cảnh cùng lúc phải đối phó với nhiều đối thủ mạnh, Việt Nam đã tiến hành những hoạt động ngoại giao khôn khéo, đấu tranh bền bỉ cương quyết để ký kết được một số văn hiệp định có tầm quan trọng, như: Hiệp định Trung Đông, Hiệp định FDI… Chính điều này đã làm thay đổi hình ảnh Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế. Cái tên Việt Nam không chỉ được bè bạn quốc tế nhắc đến với những kỳ tích trong chiến tranh giải phóng dân tộc, mà còn được biết đến như một đối tác khá quan trọng về kinh tế thương mại. Việt Nam đã không còn là nước chỉ nhập khẩu và nhận viện trợ mà nền kinh tế Việt Nam đã có vị trí nhất định trong nền kinh tế thế giới.

Thực tế, chưa bao giờ nội dung kinh tế lại được nhấn mạnh như hiện nay trong các chuyến thăm, làm việc song phương cũng như các hoạt động ngoại giao đa phương của các lãnh đạo cấp cao. Trong các chuyến thăm và làm việc tại nước ngoài của các lãnh đạo Việt Nam, kinh tế luôn là nội dung quan trọng, nổi bật tại các cuộc hội đàm, trao đổi. Không chỉ bàn định phương hướng cho lâu dài mà hai bên còn trực tiếp ký kết hàng loạt văn kiện thoả thuận về kinh tế-thương mại và đầu tư, tổ chức nhiều cuộc tiếp xúc, diễn đàn giữa cộng đồng doanh nghiệp hai bên.

Chúng ta có thể dẫn ra ví dụ về hai chuyến thăm mới đây của những người đứng đầu Nhà nước và Chính phủ Việt Nam. Đầu tiên là chuyến thăm lịch sử của Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Mỹ. Trong 4 ngày làm việc Tổng Bí thư đã chứng kiến lễ ký kết 4 Hiệp định hợp tác giữa Việt Nam và Ngân hàng Thế giới, tổng trị giá 507 triệu USD, nhằm hỗ trợ phát triển nông nghiệp, giao thông xanh và giảm nghèo.

Còn trong chuyến thăm Trung Quốc hồi tháng 9/2016 Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã gặp gỡ lãnh đạo các tập đoàn kinh tế, nhà đầu tư hàng đầu của Trung Quốc. Trước các doanh nghiệp và nhà đầu tư, Thủ tướng đã cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư với phương châm “Chính phủ Việt Nam coi thành công của các nhà đầu tư là thành công của mình” và khẳng định “một môi trường tốt đang chờ đón các nhà đầu tư”. Đồng thời, Thủ tướng cũng nhấn mạnh: Trong giai đoạn phát triển mới, Việt Nam rất coi trọng các yêu cầu về công nghệ cao, hiệu quả, thân thiện với môi trường và mong muốn các doanh nghiệp có công nghệ, trình độ phát triển cao của Trung Quốc không chỉ quan tâm bán sản phẩm, mà còn tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư phát triển sản xuất sản phẩm có chất lượng tốt, có hàm lượng công nghệ cao tại Việt Nam.

Ngoài kết quả từ các diễn đàn đa phương, song phương, bằng nỗ lực của các cơ quan ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài, công tác ngoại giao kinh tế còn giúp doanh nghiệp tìm hiểu các đối tác kinh doanh, cung cấp thông tin cảnh báo và kiến nghị những đối sách kịp thời cho doanh nghiệp trong các tranh chấp thương mại. Điều này thực sự hữu ích cho cộng động doanh nghiệp trong bối cảnh thương mại hóa toàn cầu nhiều cơ hội.

Nhiều kênh hội nhập

Bên cạnh những thành quả đạt được, vẫn còn nhiều ý kiến hoang mang về tính khả thi của Hiệp định được Việt Nam kì vọng nhất là TPP.

Tuy nhiên, về vấn đề này, Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực đã có những chia sẻ về tác động của tình hình TPP đối với kinh tế Việt Nam. Ông Lực cho biết, có 3 kịch bản và Chính phủ đang làm theo tính toán này. Cụ thể: Kịch bản thứ nhất là Mỹ rút khỏi TPP, Nhật Bản có thể đảm nhận vai trò thủ lĩnh dẫn dắt TPP.Trường hợp này sẽ ảnh hưởng khá lớn đối với xuất khẩu, thương mại, đầu tư của Việt Nam bởi Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam, chiếm tới 20% và tăng trưởng tích cực trong thời gian vừa qua. Hiện nay, nhập khẩu của Việt Nam từ thị trường Mỹ cũng khá lớn. Bên cạnh đó, Mỹ cũng đáng đứng thứ 8 về đầu tư ngoài nước vào Việt Nam với mức 12 – 13 tỷ USD.

Kịch bản thứ 2 là Mỹ vẫn duy trì trong TPP nhưng có đàm phán thêm, đàm phán lại một số điều khoản của hiệp định. Điều này sẽ làm chậm tiến độ nhưng sáng hơn khi tác động đến đầu tư, thương mại không quá lớn.

Cuối cùng là Mỹ sẽ rút khỏi TPP. Các nước trong TPP giải tán, không đàm phán TPP nữa. Đây là kịch bản xấu nhất, ảnh hưởng tiểu cực đến cả thương mại, đầu tư và các uy tín quốc tế của các nước tham gia trong TPP.

Chuyên gia kinh tế cho rằng, trong trường hợp xấu “TPP giải tán”, nhận diện theo hướng tích cực thì rõ ràng Việt Nam còn nhiều hiệp định thương mại tự do khác. Trong đó, hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) cũng yêu cầu về mặt thể chế không kém và đóng vai trò thúc đẩy cải cách tương tự TPP.

Đồng tình với quan điểm này, bà Phạm Chi Lan cho rằng, hội nhập quốc tế TPP là quan trọng nhất nhưng không phải là kênh hội nhập duy nhất. Ngoài TPP, chúng ta còn có FTA với EU, với liên minh kinh tế Á-Âu, có AEC và ASEAN+6 và một số hiệp định FTA khác đã ký hoặc đang đàm phán. Những hiệp định này bao gồm hầu như tất cả các đối tác kinh tế quan trọng nhất của Việt Nam. Riêng Mỹ, Việt Nam vẫn có BTA và hiệp định BTA+ được ký trước khi Việt Nam tham gia WTO làm nền tảng quan hệ kinh tế giữa hai bên.

Tuy vẫn còn nhiều thách thức, gian nan trên con đường hội nhập và phát triển nhưng có thể nói, những gì đã đạt được chứng tỏ Việt Nam đã tiến một bước dài “ngàn dặm” với rất nhiều hứa hẹn ở phía trước.