Bài 13: Cẩn thận khi “trao sự nghiệp” cho Uber và Grab

>> Cách mạng công nghiệp 4.0: Cơ hội và thách thức với người trẻ
Bài 12: Cần có chiến lược phát triển hợp lý

Hạnh phúc không đơn giản

Thời gian gần đây, rất nhiều bạn trẻ đăng ký chạy UberBike và GrabBike. Họ chủ yếu là sinh viên hoặc mới tốt nghiệp ra trường chưa có việc làm ổn định.

Bạn N.V.Trường, sinh viên trường ĐH Tài nguyên và Môi trường chia sẻ: “Ngoài giờ đi học, hầu hết sinh viên đều đi làm thêm. Thời gian trước không có dịch vụ Uberbike và Grabbike, chúng em làm gia sư, tiếp thị, phục vụ quán cà phê, phát tờ rơi… Từ ngày UberBike và GrabBike ra đời, sinh viên Hà Nội bắt đầu rộ lên phong trào chạy xe ôm thông qua ứng dụng Uber hay Grab, có thể kiếm tiền triệu mỗi tháng mà thời gian linh hoạt, tiện lợi”.

Theo tìm hiểu của phóng viên báo Tuổi trẻ Thủ đô, muốn trở thành tài xế xe ôm GrabBike, các ứng viên cần có xe máy, smartphone tích hợp 3G và GPS. Ngoài ra, ứng viên còn phải chuẩn bị các loại giấy tờ tùy thân như: Chứng minh nhân dân, bản sao hộ khẩu có công chứng, bản sao bằng lái xe, giấy đăng ký xe máy. Sau khi trở thành nhân viên chính thức của hãng “xe ôm công nghệ”, công ty sẽ hỗ trợ thêm mũ bảo hiểm, áo mưa, áo đồng phục và dịch vụ 3G.

“Mọi thao tác đều trên điện thoại, hồ sơ đăng kí đơn giản, chỉ cần có xe máy hoặc ô tô, sức khỏe tốt và sự nhiệt tình… thì có thể trở thành nhân viên chính thức của Grab, Uber”, Nguyễn Thành Nam, sinh viên Viện ĐH Mở Hà Nội khẳng định.

Thực tế, môi trường làm việc cho Uber hay Grab rất giống kiểu freelancer. Các bạn có thể chạy vào lúc nào cũng được, hôm nào mệt có thể nghỉ, buổi nào có việc cũng có thể tắt ứng dụng. Thậm chí, tối khuya có thể tụ tập bạn bè trong hội uống vài chai bia, dăm ly rượu và nói chuyện về cuộc mưu sinh. Để rồi đến một lúc các bạn đã quá quen thuộc với môi trường tự do tự tại như thế. Có thể đi làm thâu đêm suốt sáng nhưng cũng có thể ngủ vùi ngày đêm và dần dần cuộc mưu sinh ấy khiến cho những kiến thức chuyên ngành rơi rụng dần…

Vỡ mộng với nghề công nghệ

Không chỉ sinh viên hay những bạn mới ra trường chưa có việc làm chọn Uber hoặc Grab làm nghề mưu sinh mà cả những người không muốn gắn bó với công việc 8 tiếng mỗi ngày nơi công sở cũng coi Uber, Grab là phao cứu sinh giữa thành phố cạnh tranh khốc liệt… Anh Phùng Thế Hiển (sinh năm 1992, quê Vĩnh Phúc), sau khi ra trường được bố mẹ trang bị cho chiếc xe ô tô gần một tỷ đồng để đi làm kinh doanh. Sau thời gian đi làm, anh Hiển cảm thấy gò bó nên bỏ nghề. Anh đã sử dụng chiếc ô tô của mình thử chạy Uber. Thời gian đầu, có tháng doanh thu của anh được gần 30 triệu đồng, sau khi trừ hết các chi phí thì thu nhập cũng trên dưới 20 triệu. Gần đây, lượng khách đặt Uber ít đi, thu nhập của anh Hiển cũng vì vậy mà giảm sút rất nhiều.

Anh Hiển cho biết: “Thời gian này, nếu chạy cố thu nhập của tôi cũng chỉ khoảng 10 triệu - 13 triệu đồng/tháng, có những tháng chăm chỉ cũng được 2/3 so với trước đây. Trong khi đó, Uber đưa ra lời quảng cáo thu nhập hấp dẫn với 35 triệu đồng/tháng. Ai chạy rồi thì biết chẳng được như hãng quảng cáo đâu. Tôi rất muốn bỏ Uber để tìm một công việc khác phù hợp ngành mình đã học nhưng lâu ngày không sử dụng kiến thức quên hết, đành chấp nhận nghề lái xe công nghệ”.

Không còn “dễ ăn” như những năm đầu, nhiều tài xế chạy xe Uber, Grab đang cảm thấy “vỡ mộng” khi việc cạnh tranh ngày một gay gắt trong khi các chính sách hỗ trợ bị cắt dần.

Bạn Đặng Văn Hoàn, tốt nghiệp ngành truyền thông trường ĐH Hòa Bình. Sau khi ra trường, anh làm nhân viên cho Công ty truyền thông Lửa Việt tại Hà Nội, thu nhập hơn 8 triệu đồng/tháng. Do biết lái xe nên cuối năm 2014, anh xin nghỉ và thuê xe chạy Grab vì nghe công ty quảng cáo thu nhập 30 đến 35 triệu/tháng. Làm tài xế đúng 4 năm, anh nghỉ và phải bán luôn chiếc xe máy với giá hơn 6 triệu mới đủ bù tiền trả cho chủ xe.

“Sau khi nghỉ Garb, tôi quay về tìm việc lại từ đầu nhưng kiến thức mai một, lại quen kiểu thích thì làm nên rất khó khăn. Giờ cứ mỗi nhìn những gương mặt trẻ đầy nhiệt huyết khoác lên mình chiếc áo xanh màu đọt chuối của Grab hay màu xanh dương của Uber, tôi tự hỏi: “Sẽ có bao nhiêu người trẻ đó đủ dũng cảm để vứt bỏ sự tạm bợ của cái nghề mưu sinh hàng ngày kia, quay lại với công việc đúng ngành nghề mà mình đã học, để có thể thấy lại chính mình trong ước mơ từng có hoặc là sẽ không bao giờ”, anh Hoàn chia sẻ.

Những người trẻ với ước mơ và hoài bão trở thành những chuyên gia đầu ngành, những nhà kinh doanh, kỹ sư… chỉ sau vài năm bỗng chốc trở thành những tài xế lái xe công nghệ. Những năm tháng học đại học không có giá trị với công việc mà họ đang làm. Niềm hy vọng của người thân về một tương lai tươi sáng khi nhìn thấy con em mình vác ba lô lên thành phố đi học giờ đã trở thành một điều gì đó qua xa vời. Chưa kể, đến một thời điểm nào đó, xã hội sẽ phải đón nhận những người từng là tri thức trẻ, đầy nhiệt huyết, giờ lại là công nhân lao động thủ công.

Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang dần thay đổi cách thức làm việc. Những người trẻ tuổi cần phải được trang bị đầy đủ tri thức, kĩ năng làm việc mới đặc biệt phải có bản lĩnh vững vàng trước những tác động, biến đổi. Nếu không biết cách vượt lên chính mình, chắc chắn họ sẽ bị bỏ lại phía sau.

(Còn nữa)

Phương Uyên