Bài 3: Hơn 30 loại bệnh không lây nhiễm sinh ra từ rượu bia

Việt Nam trở thành quốc gia tiêu thụ rượu bia thuộc nhóm “vô địch” khu vực ASEAN, châu Á và thế giới

Bài liên quan

Bệnh không lây nhiễm - sát thủ giấu mặt

79.000 ca tử vong mỗi năm liên quan đến bia rượu

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng rượu, bia ở Việt Nam gia tăng nhanh, ở mức báo động, đặc biệt là nam giới và thanh thiếu niên.

Theo thống kê năm 2016, một người trưởng thành ở Việt Nam tiêu thụ 8,3 lít cồn trong khi đó bình quân tiêu thụ dùng rượu bia ở Tây Thái Bình Dương chỉ là 1,3 lít/năm. Việt Nam trở thành nước tiêu thụ rượu bia thuộc nhóm “vô địch” khu vực ASEAN, châu Á và thế giới. Mỗi năm tiêu thụ trên 3 tỷ lít bia, gần tương đương với tiền xuất khẩu gạo hàng năm.

Uống bia rượu như là một thói quen của người Việt

Không những nhiều người uống mà tỷ lệ người Việt uống nhiều, uống bia rượu ở mức nguy hại cũng rất cao. Điều tra của Bộ Y tế cho thấy, 77,3% nam giới uống rượu, bia và gần một nửa (45%) uống ở mức nguy hại (trên 6 lon bia/ngày). Con số này với nữ là 1,2%.

Tại Việt Nam, mỗi năm có tới 79.000 ca tử vong liên quan đến bia rượu.

Việc sử dụng rượu, bia không phù hợp gây ảnh hưởng đến sức khỏe và xã hội cho cá nhân người uống cũng như những người xung quanh và cộng đồng. Rượu bia tại Việt Nam còn gây ra gánh nặng lớn về bệnh tật và thiệt hại kinh tế.

Sử dụng rượu, bia là nguyên nhân trực tiếp của hơn 30 loại bệnh không lây nhiễm, là nguyên nhân của gần 200 loại bệnh và chấn thương theo phân loại bệnh tật quốc tế ICD10, trong đó 30 bệnh ngay trong tên gọi đã có từ rượu như “loạn thần do rượu”. Đây được xếp vào hàng thứ ba trong số các nguyên nhân dẫn đến tử vong sớm và tàn tật trên thế giới.

Sử dụng rượu bia là tác nhân nguy cơ gây mắc bệnh tim do tăng huyết áp, thiếu máu cơ tim, đột quỵ, đái tháo đường và rối loạn tâm thần, gây hậu quả xã hội như tai nạn thương tích, bạo lực, giảm khả năng làm việc… Ngoài ra, theo TS Trương Đình Bắc, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), trước đây nhiều người dân chỉ hiểu rằng, uống nhiều rượu, bia sẽ bị viêm gan, xơ gan dẫn đến ung thư gan. Tuy nhiên, hiện nay nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng: Rượu bia còn là nguyên nhân trực tiếp gây ra khoảng 7 loại ung thư như: Khoang miệng, họng, thanh quản, thực quản, đại trực tràng, gan và ung thư vú ở phụ nữ.

Tổ chức Y tế thế giới đánh giá, với lượng tiêu thụ rượu bia như trên, rượu bia chịu trách nhiệm cho khoảng 79.000 trường hợp tử vong tại Việt Nam năm 2016. Ngoài ra, còn hàng trăm nghìn người khác phải điều trị những bệnh do sử dụng rượu bia gây nên. WHO ước tính hậu quả về mặt xã hội do sử dụng rượu bia gây ra tại Việt Nam là khoảng 1,3% đến 3,3% tổng thu nhập trong nước.

ThS Phạm Hoàng Anh, nguyên Giám đốc Health Bridge Canada tại Việt Nam thông tin, tổng chi phí trực tiếp của sáu bệnh ung thư (do rượu bia là yếu tố cấu thành chính) là gần 26.000 tỷ đồng, chiếm 0,22% tổng GDP (năm 2012). Chi phí y tế trực tiếp chưa kể đến chi phí nuôi dưỡng và chăm sóc bệnh nhân mắc rối loạn tâm thần do rượu là 500.000 - 1 triệu đồng/ngày, gây gánh nặng kinh tế rất lớn cho gia đình và xã hội.

Việt Nam đặt mục tiêu giảm 10% tỷ lệ người sử dụng rượu bia ở mức nguy hại

Tình trạng uống rượu, bia ảnh hưởng lớn đối với sức khỏe, kinh tế - xã hội đang ngày càng gia tăng và là thách thức trong việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) mà Việt Nam đã cam kết. Bộ Y tế cho biết ưu tiên hiện nay của Việt Nam là giảm tác hại của rượu bia với nam giới trưởng thành.

Trong Chương trình nghị sự phát triển bền vững đến năm 2030 đã được lãnh đạo của 154 quốc gia thành viên (trong đó có Việt Nam) thông qua trong Kỳ họp lần thứ 70 của Đại Hội đồng Liên Hợp quốc, Việt Nam cam kết đặt mục tiêu giảm 20-25% tỷ lệ tử vong trước 70 tuổi do các bệnh không lây nhiễm thông qua dự phòng và điều trị, nâng cao sức khỏe tinh thần và thể chất đến năm 2030; Mục tiêu giảm 10% tỷ lệ sử dụng rượu, bia ở mức nguy hại vào năm 2030.

Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1092/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình sức khỏe Việt Nam nhằm kết nối và thực hiện đồng bộ các đề án, chương trình về bảo vệ, nâng cao sức khỏe và tầm vóc người Việt Nam, gắn với phát triển y tế cơ sở, phòng chống các yếu tố nguy cơ và dự phòng bệnh không lây nhiễm. Trong đó, phòng chống tác hại của rượu, bia là một trong 11 nội dung ưu tiên giai đoạn 2018-2030. Chương trình đặt mục tiêu giảm tỷ lệ uống rượu, bia ở mức nguy hại ở nam giới trưởng thành từ 39% (năm 2025) xuống 35% (năm 2030).

Các chuyên gia cho rằng, để đạt được các mục tiêu này, Việt Nam cần có hành lang pháp lý đủ mạnh để can thiệp nhằm phòng, chống tác hại của rượu, bia. Tháng 6/2019, Quốc hội đã thông qua Luật Phòng chống tác hại của rượu bia, sẽ có hiệu lực từ tháng 1/2020.

Hiện nay Bộ Y tế đang tích cực chuẩn bị xây dựng các hướng dẫn triển khai, sớm đưa Luật vào cuộc sống.

Để phòng chống tác hại của rượu bia, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) khuyến cáo người dân không nên lạm dụng rượu, bia và các đồ uống có cồn khác, đặc biệt trẻ dưới 18 tuổi không uống rượu, bia.

Với người trưởng thành, nếu uống rượu bia chỉ nên uống dưới 2 đơn vị cồn/ngày với nam giới, dưới 1 đơn vị cồn/ngày đối với nữ giới. Trong đó, một đơn vị cồn tương đương với 3/4 chai (hoặc) lon bia 330ml (5%); 1 cốc bia hơi 330ml; 1 ly rượu vang 100ml (13,5%) hoặc 1 chén rượu mạnh 30ml (40%).