Béo phì, tiểu đường... rình rập người trẻ mê đồ uống ngọt

Sáng 16/5, Trung ương Đoàn phối hợp với Tổ chức Y tế Cộng đồng toàn cầu Vital Strategies tổ chức tọa đàm “Tìm hiểu về tác hại của đồ uống có đường đối với thanh thiếu nhi hiện nay”. Tọa đàm nhằm nâng cao nhận thức cho thanh thiếu nhi và cộng đồng về tác hại của đồ uống có đường đối với sức khỏe thể chất, tinh thần đối với giới trẻ.

Mỗi lon nước ngọt chứa 30 - 40 gam đường

Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đoàn Cù Đức Quân cho biết, trong những năm gần đây, với sự phát triển mạnh mẽ của thị trường, các sản phẩm có đường, đặc biệt là đồ uống có đường đang trở thành một phần phổ biến trong khẩu phần ăn hằng ngày của không ít bạn trẻ. Trên thực tế, từ nước ngọt có ga, trà sữa, nước trái cây đóng chai cho đến các loại nước tăng lực, đồ uống đóng hộp… hầu hết đều có lượng đường cao và nhiều loại vượt khuyến nghị.

Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đoàn Cù Đức Quân phát biểu tại chương trình

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ quá nhiều đường, đặc biệt từ đồ uống, đang là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như: Béo phì, tiểu đường, các bệnh lý về tim mạch... và ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển về thể chất, tinh thần của thanh thiếu nhi.

“Trước thực trạng đó, vai trò của nhà trường, gia đình và xã hội ngày càng trở nên quan trọng hơn, trong đó có tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Nhận thức được điều này, trong những năm qua, Trung ương Đoàn luôn chú trọng đẩy mạnh công tác giáo dục, định hướng lối sống lành mạnh cho thế hệ trẻ; tích cực triển khai, tổ chức các chương trình, hoạt động, tạo môi trường trong chăm lo, đồng hành nâng cao sức khỏe, phát triển thể chất cho thanh thiếu nhi…”, anh Cù Đức Quân chia sẻ.

Đồ uống có đường được định nghĩa là: "Tất cả các loại đồ uống có chứa đường tự do bao gồm nước ngọt có ga hoặc không có ga, nước ép hoa quả dạng lỏng, cô đặc và bột, nước hương vị, nước tăng lực và thể thao, trà đóng hộp, cà phê uống sẵn và sữa có thêm đường".

PGS.TS Vũ Thị Thu Hiền, Trưởng khoa Hoá sinh và chuyển hoá dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng chia sẻ tại diễn đàn

Theo PGS.TS Vũ Thị Thu Hiền, Trưởng khoa Hoá sinh và chuyển hoá dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng, uống nước ngọt mỗi ngày dù chỉ một lon có thể khiến bạn nạp vào cơ thể 30 - 40g đường tự do, vượt mức khuyến nghị hằng ngày của WHO. Về tác hại trước mắt, việc tiêu thụ nước ngọt có thể kích thích cảm giác thèm ăn, giảm ngưỡng no, tăng tiêu thụ những thực phẩm kém lành mạnh khác, đồng nghĩa với làm giảm cơ hội tiêu thụ những thực phẩm khác lành mạnh hơn. Nó có thể dẫn đến thay đổi hành vi ăn uống của giới trẻ theo hướng kém tích cực.

Về lâu dài, điều này làm tăng nguy cơ béo phì, đái tháo đường tuýp 2, sâu răng, bệnh tim mạch và rối loạn chuyển hóa. Đáng lo ngại hơn, kết hợp với việc tiêu thụ nước ngọt thường xuyên, nhiều bạn trẻ đang có lối sống tĩnh tại, ít vận động gây ra những tác động càng nặng nề hơn đối với sức khoẻ.

PGS.TS Vũ Thị Thu Hiền cho biết, từ các nghiên cứu cũng cho thấy uống nước ngọt thường xuyên có liên quan đến hành vi hung hăng hơn tại mỗi thời điểm và các triệu chứng trầm cảm ở lứa tuổi 11 và 13.

Hành động để giảm sử dụng đồ uống có đường

Toàn cảnh tọa đàm

Theo WHO, thanh thiếu niên nên hạn chế tối đa tiêu thụ đường và nếu có dùng thì không nên tiêu thụ quá 25 gam đường tự do mỗi ngày (tương đương 6 thìa cà phê). Con số này bao gồm các loại đường tự do (đường đơn, đường đôi) đến từ chế độ ăn của chúng ta như đường có sẵn trong mật ong, xi rô, nước ép trái cây và nước trái cây cô đặc…, các thực phẩm, đồ uống có chứa đường bổ sung thêm vào trong quá trình sản xuất và đường được thêm vào trong chế biến các món ăn hằng ngày.

“Việc hạn chế tiêu thụ đường giúp kiểm soát cân nặng, phòng bệnh không lây nhiễm và hỗ trợ phát triển thể chất, tinh thần khỏe mạnh. Thay vì trà sữa hay các loại nước ngot bạn trẻ nên sử dụng nước lọc, nước đóng chai, trà không đường...”, PGS.TS Vũ Thị Thu Hiền chia sẻ.

PGS.TS Vũ Thị Thu Hiền đề xuất tổ chức nhiều hoạt động truyền thông để giảm sử dụng đồ uống có đường; khuyến cáo cộng đồng nên đọc nhãn dĩnh dưỡng; không cho thêm đường vào trà, cà phê hay bất kỳ đồ uống nào khác. Đặc biệt, các gia đình không nên cho đường vào khẩu phần ăn của trẻ nhỏ.

Thạc sỹ, bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia phòng chống các yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm, Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam chia sẻ tại tọa đàm

Theo thạc sỹ, bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia phòng chống các yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm, Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam, bên cạnh việc đẩy mạnh truyền thông cần có những biện pháp mạnh mẽ hơn. Trong đó, Nhà nước cần áp thuế đối với đồ uống có đường.

Bác sỹ Tuấn Lâm dẫn chứng, ở Mexico, 2 năm sau khi áp dụng thuế trên đồ uống có đường ở mức 10% giá bán lẻ, đã giảm khoảng 10% tiêu thụ. Các hộ gia đình thu nhập thấp đã giảm 11,7% mua đồ uống có đường, so với 7,6% ở dân số chung; tiêu thụ nước suối tăng 6%. Ở Mexico, 2 năm sau khi áp dụng thuế tăng thu ngân sách thêm 2,6 tỷ đô la Mỹ trong giai đoạn 2014-2015.

“Giáo dục về sức khỏe nên bắt đầu càng sớm càng tốt – lý tưởng là từ lứa tuổi tiểu học. Đây là giai đoạn hình thành thói quen lâu dài. Khi trẻ được trang bị kiến thức đúng từ nhỏ, các em sẽ dễ dàng hình thành lối sống lành mạnh, giảm dần sự lệ thuộc vào các sản phẩm có đường”, bác sỹ Tuấn Lâm chia sẻ.

Bạn trẻ tham dự tọa đàm

Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đoàn Cù Đức Quân cho biết thêm, để đồng hành, giúp thanh thiếu nhi giảm thiểu sử dụng đồ uống có đường, Trung ương Đoàn tiếp tục tăng cường các sân chơi lành mạnh; tổ chức các hoạt động khám chữa bệnh miễn phí; tổ chức tọa đàm, cung cấp kiến thức cho người dân và bạn trẻ. Bên cạnh đó, Trung ương Đoàn có biện pháp truyền thông hiện đại; hỗ trợ các mô hình khởi nghiệp của thanh niên khi tận dụng nguồn thảo dược, trái cây tại địa phương để tạo ra đồ uống lành mạnh; tham gia phản biện xã hội, xây dựng chính sách để góp phần giảm thiểu việc sử dụng đồ uống có đường.

Nguyễn Dũng