Cần duy trì và phát triển mạnh mẽ hơn nữa công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Tham dự có: Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh; đại diện lãnh đạo Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, các bộ, ngành, cơ quan liên quan; đông đảo chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo

Nâng cao giá trị dinh dưỡng từ bữa ăn học đường

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Lê Tấn Dũng, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết: Công tác đảm bảo dinh dưỡng hợp lý kết hợp với hoạt động thể lực để nâng cao sức khỏe, dự phòng bệnh tật là vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống của mỗi con người và sự phát triển giống nòi của mỗi dân tộc; ảnh hưởng đến sự phát triển thể lực, tầm vóc, trí tuệ con người và sự phát triển nguồn nhân lực của đất nước.

Đối với trẻ em, học sinh, sinh viên, việc bảo đảm dinh dưỡng hợp lý kết hợp với tăng cường hoạt động thể lực, phát triển giáo dục thể chất phù hợp với từng giai đoạn phát triển cơ thể sẽ giúp các em phát triển tốt nhất cả về thể chất, trí tuệ và tinh thần.

Trong những năm qua, công tác dinh dưỡng cho trẻ em và dinh dưỡng học đường đã được quan tâm chỉ đạo. Cùng với đó, nhiều chương trình, đề án cụ thể về dinh dưỡng và phát triển thể lực đã được ban hành với mục tiêu trọng tâm là cải thiện dinh dưỡng và thể lực của trẻ em, đã giúp Việt Nam đạt được nhiều thành tựu như: Tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em đã giảm đáng kể, bữa ăn của học sinh được bảo đảm hơn về số lượng và chất lượng. Việt Nam đã thực hiện thành công mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ về giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng cân nặng theo tuổi ở trẻ em sớm hơn dự định.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta cũng đang phải đối mặt với gánh nặng kép về dinh dưỡng ở tuổi tiền tiểu học và tiểu học, ở cả vùng nông thôn và thành thị, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi (chiều cao theo tuổi) ở trẻ em, học sinh vẫn còn ở mức cao.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Trong khi ở các vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, bữa ăn trẻ em, học sinh còn thiếu về số lượng, mất cân đối về chất lượng thì tại các vùng đô thị, tình trạng ăn uống bất hợp lý đang trở thành phổ biến, ăn thừa năng lượng, tiêu thụ nhiều chất béo, đường, muối và các loại thực phẩm chế biến sẵn có đậm độ năng lượng cao, nhiều acid béo, chỉ số đường huyết cao, nghèo vi chất dinh dưỡng và chất xơ, ít ăn rau và trái cây, thiếu vận động thể lực.

Bên cạnh đó, sức khỏe và thể chất trẻ em, học sinh hiện nay còn nhiều hạn chế, chưa bảo đảm được đủ thời gian hoạt động thể lực hàng ngày dẫn đến tầm vóc của người Việt Nam chậm cải thiện và thấp hơn so với trung bình của nhiều nước trong khu vực. Vì vậy, cần phải đảm bảo sự phát triển toàn diện về thể lực và trí tuệ, làm cơ sở để tiếp nhận và phát triển khoa học kỹ thuật, cho trẻ em trong giai đoạn này.

Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định bảo đảm dinh dưỡng học đường và tăng cường các hoạt động thể lực là nhiệm vụ quan trọng, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, gia đình, nhà trường và xã hội để góp phần vào sự phát triển thể lực, tầm vóc, trí tuệ con người và nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe cho trẻ em, học sinh.

Đồng chí Lê Tấn Dũng, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phát biểu tại Hội thảo

“Học sinh được hưởng thụ bữa ăn học đường với các thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cân đối, phù hợp trong trường học không những giúp các em nâng cao sức khỏe, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý rối loạn dinh dưỡng như thiếu vi chất dinh dưỡng, suy dinh dưỡng, thừa cân béo phì và các bệnh không lây nhiễm mà còn xây dựng thói quen dinh dưỡng lành mạnh. Bên cạnh đó các em được kết hợp vui chơi, vận động phù hợp với nhu cầu sở thích và lứa tuổi qua các hoạt động giáo dục thể chất, giáo dục ngoài giờ, các trò chơi trải nghiệm sẽ tạo môi trường gắn kết, giúp các em phát triển hài hòa thể chất, tinh thần”, đồng chí Lê Tấn Dũng, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh.

“Giai đoạn vàng” để can thiệp về dinh dưỡng

Nhấn mạnh về tầm quan trọng của dinh dưỡng cho người Việt trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức cho biết: Nhìn lại chặng đường đã qua, chúng ta có quyền tự hào Việt Nam được cộng đồng quốc tế ghi nhận là một điểm sáng về cải thiện dinh dưỡng. Chiều cao của thanh niên Việt Nam trong thập kỷ qua (từ 2010 - 2020) có sự cải thiện rõ rệt, nam và nữ thanh niên 18 tuổi tăng lần lượt là 3,7 cm và 2,6 cm.

Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi đã giảm một cách ngoạn mục, từ trên 30% cách đây một thập kỷ, nay xuống còn dưới 19,6% (năm 2020), tốc độ giảm này nhanh hơn mức trung bình của khu vực Đông Nam Á. Những con số biết nói đó là minh chứng cho nỗ lực không ngừng nghỉ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức chia sẻ về tầm quan trọng của dinh dưỡng cho người Việt trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đáng khích lệ, chúng ta phải thẳng thắn đối diện với một thực tại đầy thách thức. Kỷ nguyên mới đặt ra những yêu cầu mới và công tác dinh dưỡng đang đứng trước những rào cản mang tính sống còn đối với tương lai dân tộc. Cụ thể là “vùng lõm” về suy dinh dưỡng và khoảng trống về công bằng. Tỷ lệ trẻ em thấp còi ở vùng dân tộc thiểu số vẫn còn trên 30%, gần gấp đôi mức trung bình toàn quốc. Con số này không chỉ thể hiện sự bất bình đẳng về cơ hội phát triển, mà còn là một "vết sẹo" trên bức tranh phát triển chung của đất nước, kìm hãm tiềm năng của một bộ phận thế hệ trẻ.

Cùng với đó, sự tấn công của “kẻ thù thầm lặng” mang tên thừa cân, béo phì tại các thành phố lớn đã tăng gần gấp đôi trong thập kỷ qua, vượt ngưỡng 20% chính là quả bom nổ chậm cho gánh nặng của các bệnh không lây nhiễm trong tương lai, bào mòn sức khỏe và năng suất lao động của quốc gia.

Để giải quyết tận gốc những thách thức trên, để hiện thực hóa mục tiêu của Nghị quyết số 20-NQ/TW về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe Nhân dân trong tình hình mới, Việt Nam cần một cú hích chiến lược. Và mặt trận đột phá đó chính là Trường học, bởi lứa tuổi học đường là “giai đoạn vàng cuối cùng” để can thiệp toàn diện về dinh dưỡng và vận động, tạo ra tác động thay đổi trọn đời.

Chia sẻ về thành công từ Luật Bữa trưa học đường của Nhật Bản, GS Nakamura Teiji, Chủ tịch Hiệp hội Dinh dưỡng Nhật Bản cho biết: Năm 2006, chính phủ Nhật Bản ban hành Luật Shokuiku (Giáo dục về dinh dưỡng và thực phẩm). Luật giáo dục về dinh dưỡng và thực phẩm là “nền tảng của cuộc sống, giúp hình thành những cá nhân có khả năng duy trì chế độ ăn lành mạnh thông qua việc tiếp thu kiến thức đúng đắn về thực phẩm và kỹ năng lựa chọn thực phẩm, dựa trên những trải nghiệm phong phú và đa dạng”.

GS Nakamura Teiji, Chủ tịch Hiệp hội Dinh dưỡng Nhật Bản chia sẻ về thành công từ Luật Bữa trưa học đường của Nhật Bản tại Hội thảo

Năm 2008, “Luật Bữa trưa Học đường” được sửa đổi toàn diện dưới tác động của Shokuiku, đưa giáo dục về thực phẩm trong trường học trở thành mục tiêu trọng tâm. Những nội dung mới được bổ sung gồm: “Tăng cường hiểu biết và ý thức trân trọng đối với những giá trị tốt đẹp của ẩm thực truyền thống” và “nuôi dưỡng ý thức trân trọng sự sống, thiên nhiên và trách nhiệm bảo vệ môi trường”. Từ đó, vai trò của bữa ăn học đường được mở rộng, không chỉ nhằm đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần cho trẻ em, mà còn giúp các em trải nghiệm và tìm hiểu về văn hóa ẩm thực cũng như bối cảnh môi trường liên quan đến thực phẩm.

“Hiện tại, Quốc hội Nhật Bản đang thảo luận về việc miễn hoàn toàn học phí bữa trưa học đường. Tất cả các đảng chính trị đều ủng hộ dự luật này. Điều đó cho thấy đã có sự đồng thuận trên phạm vi toàn quốc rằng bữa trưa học đường nên được duy trì bằng ngân sách nhà nước, giống như giáo dục phổ thông. Đây là một tín hiệu đáng mừng, nhưng cũng cần nhớ rằng để đạt được bước tiến này, nhiều bên liên quan đã phải nỗ lực liên tục trong suốt gần 100 năm qua”, GS Nakamura Teiji nhấn mạnh.

Duy trì và phát triển công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Từ góc độ của một doanh nghiệp khởi xướng và đồng hành cùng Chính phủ và các ban bộ ngành triển khai các Chương trình dinh dưỡng học đường quốc gia, Anh hùng Lao động Thái Hương, Nhà sáng lập Tập đoàn TH bày tỏ: “Với những mong ước chân thành từ trái tim của một người mẹ, tôi mong tất cả chúng ta, trên cương vị riêng của mỗi người, hãy ứng xử với con trẻ ngày hôm nay bằng tấm lòng người mẹ, hãy góp phần thúc đẩy để ban tặng cho các con một Bữa ăn học đường, một tấm khiên, môt thành trì che chắn vững chãi, đó là một bộ luật: gọi là Luật Dinh dưỡng Học đường, trong đó có ly sữa mang tên ly sữa học đường quốc gia. Thời cơ đã tới, tầm nhìn chiến lược đã có từ lời hiệu triệu, ý chí của người đứng đầu, hòa chung với khát vọng của nhân dân. Hãy để mỗi bữa ăn học đường, mỗi ly sữa tươi sạch không chỉ nuôi dưỡng thể chất, mà còn thắp lên khát vọng và ý chí vươn mình của dân tộc Việt”. Anh hùng Lao động khẳng định, cùng với các doanh nghiệp chân chính khác, Tập đoàn TH tiếp tục sẵn sàng tham gia gánh vác cùng Đảng và Nhà nước chăm lo sức khỏe cho người dân.

Anh hùng Lao động Thái Hương, Nhà sáng lập Tập đoàn TH phát biểu tại buổi Hội thảo

Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa biểu dương và đánh giá cao sáng kiến tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế về chủ đề Dinh dưỡng học đường năm 2025 “Vì một Việt Nam khỏe mạnh - Vì tầm vóc Việt”.

Đây là hoạt động khoa học có ý nghĩa rất thiết thực nhằm triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và định hướng chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, mọi người dân đều được sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh, sống hạnh phúc; nguồn nhân lực có đủ sức khỏe, thể chất, tinh thần, trí tuệ và đạo đức.

Qua những phát biểu sâu sắc, tâm huyết của các nhà quản lý, cơ quan, tổ chức trong và ngoài nước, các chuyên gia, nhà khoa học, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đánh giá cao nội dung tham luận và ý kiến phát biểu đã tập trung phân tích, khẳng định vai trò thiết yếu của dinh dưỡng cho con người Việt Nam, nhất là dinh dưỡng học đường đối với việc nâng cao sức khỏe, tầm vóc, thể lực, trí tuệ của thế hệ trẻ. Nhiều đề xuất, kiến nghị mở ra những giải pháp rất thiết thực, có cơ sở khoa học, thực tiễn và tính khả thi cao, đặc biệt là tiếp cận dinh dưỡng theo vòng đời con người gắn với bối cảnh văn hóa, xã hội và điều kiện thực tiễn của Việt Nam.

Các đại biểu tham dự Hội thảo khoa học quốc tế về dinh dưỡng học đường năm 2025 với chủ đề “Vì một Việt Nam khỏe mạnh - Vì tầm vóc Việt”

Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đề nghị, sau Hội thảo, các ban, bộ, ngành và cơ quan liên quan, nhất là Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các địa phương tập trung thực hiện 6 nội dung trọng tâm.

Thứ nhất, phải đổi mới tư duy, thống nhất ý chí trong nhận thức và hành động, đồng bộ hơn nữa về các chủ trương, quyết sách chiến lược của Trung ương về phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thứ hai, hoàn thiện đồng bộ thể chế về bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân; thúc đẩy đổi mới sáng tạo và kiến tạo phát triển; cần hướng tới có một hệ thống quy phạm pháp luật cao hơn trong lĩnh vực này bởi con người là vốn quý nhất, là nhân tố quyết định.

Thứ ba, tăng cường thông tin tuyên truyền về ý thức tự giác, thói quen, nếp sống văn hóa, trách nhiệm kỹ năng của mỗi người dân, nhất là thế hệ trẻ trong việc chủ động rèn luyện, bảo vệ và nâng cao sức khỏe của bản thân, gia đình và cộng đồng.

Thứ tư, huy động mọi nguồn lực xã hội, nhất là sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân nhằm hiện thực hóa và triển khai thật hiệu quả các chương trình nâng cao thể lực, trí lực, tầm vóc người Việt Nam.

Thứ năm, chủ động, tích cực hợp tác quốc tế để nghiên cứu, học hỏi kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe cho Nhân dân; vận dụng vào thực tiễn Việt Nam. Đồng thời, đóng góp có trách nhiệm vào các nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong việc bảo đảm an ninh con người, các hoạt động y tế, nhân đạo, cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả và thiên tai, thảm họa và chiến tranh.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo

Kết quả Hội thảo là cơ sở để các ban, bộ, ngành tham mưu, xây dựng và hoàn thiện khung chính sách toàn diện về dinh dưỡng, góp phần thực hiện thắng lợi các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về chăm sóc sức khỏe, phát triển nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng cuộc sống của Nhân dân.

Nhấn mạnh điều này, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương tin tưởng, sau Hội thảo, sự đồng hành, hợp tác giữa các bên sẽ tiếp tục được duy trì và phát triển mạnh mẽ toàn diện hơn nữa vì sự nghiệp chung chăm sóc sức khỏe cộng đồng, nhất là thế hệ trẻ thanh thiếu niên nhi đồng của Việt Nam.

Khắc Nam