Cảnh báo các dịch bệnh mới nổi lây truyền từ động vật sang người
Điểm "nóng" về dịch bệnh lây từ động vật sang người
Phát biểu tại hội nghị, PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh: Hai thập kỷ vừa qua, trên thế giới cũng như tại Việt Nam đã xảy ra nhiều dịch bệnh nguy hiểm và mới nổi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người cũng như tác động lớn đến kinh tế, xã hội của các quốc gia, đặc biệt các quốc gia đang phát triển.
Phần lớn trong số đó là bệnh lây truyền từ động vật sang người như dịch hạch, SARS, cúm gia cầm A/H5N1, đại dịch cúm A/H1N1, MERS-CoV, Ebola và gần đây nhất là đại dịch COVID-19.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương và Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến chủ trì Hội nghị |
"Ở trong nước, nhiều dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người đã và đang lưu hành và có tác động lớn đến sức khỏe người dân như: Bệnh dại, cúm A/H5N1, bệnh liên cầu lợn ở người, bệnh Than, bệnh Leptospira (bệnh Xoắn khuẩn vàng da)"- PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương nói.
Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương, do nguồn gây bệnh bắt nguồn từ động vật, nên để phòng, chống và kiểm soát các bệnh này không thể chỉ dựa vào nỗ lực đơn lẻ của ngành y tế hoặc ngành thú y mà cần một sự phối hợp liên ngành một cách chủ động, chặt chẽ, thường xuyên và đặc biệt là sự tham gia của các cấp chính quyền.
Năm 2013, sự phối hợp liên ngành Y tế - thú y đã có một bước tiến mới thông qua việc ban hành và thực hiện Thông tư Liên tịch y tế - nông nghiệp số 16/TTLT-BYT-BNNPTNT-2013 về hướng dẫn phòng, chống bệnh lây truyền từ động vật sang người.
Trong những năm qua, nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành Y tế và Nông nghiệp cùng sự tham gia của các cấp chính quyền, các bệnh dịch lây truyền từ động vật sang người đã cơ bản được kiểm soát.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương phát biểu tại Hội nghị |
Tuy nhiên Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương cho biết từ năm 2022 đến nay, một số dịch bệnh đã có sự gia tăng trở lại như: Bệnh cúm gia cầm sau hơn 8 năm không ghi nhận ca mắc cúm gia cầm trên người. Từ năm 2022 đến nay đã ghi nhận 2 ca mắc mới, trong đó có 1 ca tử vong do cúm gia cầm (tháng 3/2024). Dịch cúm gia cầm vẫn được ghi nhận rải rác trên đàn gia cầm ở nhiều địa phương trên cả nước, do đó luôn tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm cúm gia cầm sang người.
Cùng với đó bệnh dại luôn ghi nhận có số tử vong cao (100% số mắc là tử vong), năm 2023 ghi nhận 82 trường hợp tử vong, riêng 3 tháng đầu năm 2024 đã ghi nhận 27 ca tử vong do dại, tăng 16 ca so với cùng kỳ năm ngoái (~170%), thêm vào đó, dịch bệnh xuất hiện và tăng cao đột biến ở những tỉnh trước đây không phải là khu vực trọng điểm về dại, trong đó, miền Trung ghi nhận 10 ca tử vong do dại (cao nhất cả nước).
Cần có sự phối hợp liên ngành
Theo báo cáo từ Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn năm 2023, cả nước có 21 ổ dịch CGC A/H5N1 xảy ra tại 11 tỉnh, buộc tiêu hủy 40.606 con gia cầm, giảm trên 60% so với năm 2022.
Hội nghị kết nối 63 tỉnh, TP tại các điểm cầu trên cả nước |
Trong 3 tháng đầu năm 2024, cả nước có 06 ổ dịch CGC A/H5N1 xảy ra tại 06 tỉnh (bao gồm: Bắc Ninh, Ninh Bình, Khánh Hòa, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An và Tiền Giang), buộc tiêu hủy 8.924 con gia cầm, tăng 25% so với cùng kỳ năm 2023. So sánh cùng kỳ năm 2023: Tăng 1 tỉnh, thành phố có dịch; số gia cầm mắc bệnh tăng 24,9%, số gia cầm chết và tiêu hủy tăng 25,6%.
Hiện nay, cả nước không có ổ dịch CGC A/H5N1 chưa qua 21 ngày.
Năm 2023, cả nước xảy ra 347 ca bệnh Dại trên động vật (tăng 2.6 lần so với cùng kỳ năm 2022) tại 202 xã thuộc 106 huyện của 31 tỉnh, thành phố (tăng hơn 2 lần so với cùng kỳ năm 2022). Số ca bệnh Dại trên động vật được phát hiện nhiều nhất tại tỉnh Phú Thọ (54 ca), Quảng Ninh (38 ca) và Cà Mau (41 ca).
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến phát biểu tại Hội nghị |
Từ ngày 1/1 - 25/3/2024, cả nước ghi nhận 56 ổ dịch tại 25 tỉnh, thành phố; số chó, mèo mắc bệnh 86 con; số chó, mèo chết và tiêu hủy 192 con. Hiện nay, cả nước có 22 xã thuộc 19 huyện của 13 tỉnh chưa qua 21 ngày với số mắc bệnh là 24 con, tổng chết và tiêu hủy là 115 con.
Tuy nhiên, công tác phòng, chống dịch, trong đó có cả các bệnh lây truyền từ động vật sang người là công việc thường xuyên, liên tục, không phải chờ đến khi dịch bệnh xảy ra mới triển khai các biện pháp đáp ứng.
Đồng thời, công tác phòng chống dịch mang tính liên ngành, cần có sự tham gia chặt chẽ của chính quyền địa phương, các ban, ngành, đoàn thể, của người dân.
Để tiếp tục triển khai có hiệu quả công tác phòng, chống dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người, Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh và các đơn vị triển khai thực hiện một số nội dung sau: Triển khai đầy đủ các biện pháp phòng chống dịch theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Các địa phương thường xuyên, liên tục theo dõi, giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh trên địa bàn, phát hiện sớm trường hợp nghi ngờ mắc bệnh trong cộng đồng, tại các cơ sở y tế; tăng cường giám sát dịch tễ tại những vùng có ổ dịch cũ và những vùng có nguy cơ xảy ra dịch trên địa bàn toàn tỉnh, xử lý kịp thời các ổ dịch phát sinh.
Ngành Y tế phối hợp chặt chẽ với ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn trong việc chia sẻ thông tin, nâng cao năng lực giám sát, phát hiện, đáp ứng và trong xử lý các ổ dịch, không để dịch bùng phát.
Các đơn vị trong ngành Y tế thực hiện rà soát đảm bảo hậu cần, kinh phí, thuốc, vắc xin, sinh phẩm, vật tư, hóa chất, trang thiết bị, nhân lực... phục vụ cho các hoạt động phòng, chống dịch theo phương châm 4 tại chỗ.