“Chỉ cần đảm bảo không thất nghiệp thì ngành sư phạm sẽ hấp dẫn”

Kỳ thi THPT quốc gia và xét tuyển đã được đổi mới cơ bản thành công. Tự chủ đại học đã được đẩy mạnh hơn với 23 trường tự chủ. Quản lý của Bộ, các Sở GD-ĐT đã có nhiều tiến bộ, giảm bớt bệnh thành tích, bỏ bớt những cuộc thi, những thủ tục hành chính không cần thiết. Đặc biệt, thành tích thi quốc tế của học sinh, các công bố quốc tế của giáo dục đại học... đều ấn tượng hơn.

Tuy nhiên theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, ngành giáo dục vẫn còn những bất cập cần sửa đổi.

Thứ nhất, quản lý nhà nước, quản trị đại học, quản trị trong các trường phổ thông còn nhiều quy định cứng nhắc, cầm tay chỉ việc. Triển khai dự án quá, đặc biệt chậm tinh thần đổi mới chương trình, sách giáo khoa chậm thấm xuống bên dưới.

Thứ hai, trong chương trình giáo dục chưa chú ý tới toàn diện dạy người. Mấy năm gần đây có ra nhiều hoạt động: Thể dục, vệ sinh trường lớp nhưng nhiều nơi cỏ mọc đầy, bạo lực học đường gia tăng...

Thứ ba, câu chuyện thừa thiếu giáo viên cục bộ nhiều nơi đặc biệt giáo viên mầm non. Thiếu hơn 20 nghìn giáo viên mầm non trong khi giáo viên thừa thì ta ngại đụng đến, không bồi dưỡng để chuyển đổi, dẫn đến tình trạng thừa thì cứ thừa, thiếu cứ thiếu. Cái này trách nhiệm của cả bộ, cả các tỉnh, địa phương.

Thứ tư, giáo dục cho người lớn hầu như không để ý, chủ yếu tập trung mầm non, bậc đại học gần như ta chưa dành thời gian chỉ đạo. Điều này từng năm mộtm ngành giáo dục cần phải cố.

Từ đó Phó Thủ tướng đề nghị ngành giáo dục cần tập trung chỉ đạo một sô vấn đề sau:

Ngành giáo dục cần phải chú ý dạy người, nhất là bậc tiểu học, dạy cho con người nhân văn, trẻ con gặp người lớn là phải khoanh tay chào, phải biết làm vệ sinh trường lớp; Bác hồ nói 5 điều trong đó có: vệ sinh, thể dục, thể thao, không rèn cho trẻ em dọn vệ sinh trong lớp, ngoài lớp thì không yêu lao động, không trân trọng người lao động. Vì vậy, dạy học sinh phải dạy toàn diện, kiến thức trí tuệ khai mở cho các cháu, một mặt thì nghiêm túc với các cháu một mặt thì phải khơi gợi, giáo dục toàn diện: Yêu bố mẹ, yêu làng xóm, rồi mới có ý thức toàn cầu.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng yêu cầu ngành giáo dục cần phải bãi bỏ quy tắc cứng nhắc, tiêu chuẩn, hình thức, câu nệ, bệnh thành tích. Tăng cường tính tự chủ của cơ sở giáo dục. Đại học tự chủ theo đúng nghĩa. Không chỉ tự chủ trường với bộ chủ quản mà xuống từng bộ môn. Trước hết bãi bỏ quy định cứng nhắc, cách thông tin bên dưới…“Bộ GD-ĐT làm đúng vai trò của mình: Về quản lý nhà nước thì bỏ những quy định cứng nhắc; còn về bỏ chủ quản đối với những trường đại học thì bộ gương mẫu trước đi đối với mấy chục trường của bộ”, Phó Thủ tướng nhắc.

Về Chương trình GDPT mới, Phó Thủ tướng cho rằng, Nghị quyết Quốc hội đã ban hành, phải thực hiện. Tuy nhiên, trước mắt các địa phương rà soát cơ sở vật chất, đội ngũ để khẩn trương chuẩn bị triển khai. Chính phủ đồng ý quan điểm với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội là đổi mới phải hiệu quả, vì thế phải chuẩn bị kỹ, nếu cần thiết thì lùi thời gian để thêm thời gian chuẩn bị.

“Vấn đề quan trọng là ngành giáo dục, từ nơi thuận lợi đến khó khăn phải quán triệt tinh thần đổi mới GDPT, các giáo viên phải được chuẩn bị. Trong đó bao gồm cả vấn đề đào tạo giáo viên, phải đào tạo để mấy năm nữa cho ra một thế hệ giáo viên đủ tiêu chuẩn triển khai chương trình GDPT mới. Thừa - thiếu giáo viên là trách nhiệm của ngành giáo dục. Không một ngành nào dễ thống kê nhu cầu như sư phạm. Tại sao Bộ GD-ĐT chưa thống kê? Tại sao không bồi dưỡng lại số giao viên dư thừa để chuyển đổi sang dạy chỗ còn thiếu? Bộ hoàn toàn có thể làm được”, Phó Thủ tướng nói.

Cũng theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, ngành sư phạm hiện ra trường thất nghiệp rất nhiều, chạy việc rất khó, các cháu phải “mai phục” để xin việc, phải chấp nhận dạy hợp đồng, nằm chờ để xin vào biên chế. Trong khi đó, chúng ta hoàn toàn thống kê được nhu cầu giáo viên. Giáo dục các địa phương phải rà soát, thống kê lại để báo cáo cấp có thẩm quyền để giải quyết. Ngành giáo dục cần làm đến nơi đến chốn việc này. Chỉ cần bảo đảm không thất nghiệp là sư phạm sẽ hấp dẫn, cùng với đó tăng thêm chế độ cho giáo viên nữa thì càng hấp dẫn hơn.

Về việc thi cử, tuyển sinh, Phó Thủ tướng cho rằng, Bộ GD-ĐT cần hoàn thiện Kỳ thi THPT quốc gia để bảo đảm cung cấp kết quả đáng tin cậy cho các trường tuyển sinh. Còn tuyển sinh phải là tự chủ của các trường đại học. Có cần thiết phải chia nhỏ các môn trong bài thi khoa học tự nhiên, khoa học xã hội để đáp ứng xét tuyển của các trường hay không? Bộ GD-ĐT cần làm việc với các trường để bàn cách tuyển sinh phù hợp nhất.

Phó Thủ tướng cũng nêu ý kiến, tuyển sinh là tự chủ của các trường, các trường không nên cứ gặp khó khăn là kêu ca. Các trường phải chung sức chung lòng với Bộ GD-ĐT để có phương án xét tuyển phù hợp nhất…