Chuyện nghề shipper tại Hàn Quốc

Do ảnh hưởng của văn hóa “sống vội” ở Hàn Quốc, các shipper thường bị khách hàng phàn nàn nếu thức ăn bị nguội khi tới nơi. Ảnh: Shutterstock

Bùng nổ ứng dụng giao đồ ăn

Nhu cầu về shipper tăng mạnh khi người dân xứ sở kim chi ngày càng chuộng sự tiện lợi của các ứng dụng tìm kiếm, đặt hàng và thanh toán đồ ăn trên nền tảng công nghệ. Hơn nữa, sự gia tăng các ứng dụng giao hàng và nhiều người Hàn Quốc chọn cuộc sống độc thân càng thúc đẩy sự phát triển của ngành này.

Baedal Minjok là ứng dụng giao đồ ăn lớn nhất tại Hàn Quốc. Chỉ trong vòng tám tháng qua, ứng dụng này đã thực hiện được 36 triệu lượt giao hàng, trung bình 1,2 triệu lượt mỗi ngày.

Ứng dụng Baedal Minjok ra mắt thị trường năm 2011 và có liên kết với hơn 80.000 nhà hàng trên khắp Hàn Quốc. Theo thống kê, năm 2018, ứng dụng này thu về 227,3 triệu USD lợi nhuận khiến công ty điều hành Woowa Brothers trở thành một start-up kỳ lân với thị giá lên tới 2,6 tỷ USD.

Trên ứng dụng Baedal Minjok, gà rán là món được gọi nhiều nhất. Bên cạnh đó, pizza, đồ ăn Trung Hoa và các món thịt lợn hấp cũng được rất người tiêu dùng ưa thích. Thậm chí, thực khách có thể đặt một set bữa tối đầy đủ của Hàn Quốc bao gồm súp, thịt, cơm và banchan (món ăn phụ).

Yogiyo là ứng dụng giao hàng lớn thứ hai tại xứ sở kim chi, với khoảng 60.000 nhà hàng kết nối. Được thành lập vào năm 2012, Yogiyo dự kiến phát triển mạng lưới lên 100.000 nhà hàng vào cuối năm nay.

Nghề shipper mang lại thu nhập hấp dẫn nhưng không ít rủi ro. Ảnh: SCMP

Hai siêu ứng dụng này chiếm thị phần lớn tới mức đại gia UberEats đã buộc phải rút lui khỏi Hàn Quốc vào đầu tháng này sau hai năm hoạt động.

Giao hàng cũng là công việc hái ra tiền của nhiều lao động, kể cả làm part-time. Anh Shin Sung-sub (27 tuổi) hiện là công nhân xây dựng ở thủ đô Seoul, nhớ lại quãng thời gian đi làm thêm khi còn học cấp 3. Shin và những người bạn cùng lớp đi giao đồ ăn cho nhiều nhà hàng tại ngoại ô thành phố Guri. Anh được trả khoảng 200 USD mỗi tuần dù chỉ phải đi làm sau thời gian học.

Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển nhanh chóng đó là những mối nguy hiểm thường trực mà các shipper phải đối mặt. Theo thống kê của cơ quan phúc lợi và bồi thường lao động Hàn Quốc, kể từ năm 2010 đến nay đã có 86 thanh niên đã thiệt mạng và 4.500 người bị thương khi đang trên đường đi giao hàng.

Khắc nghiệt nghề shipper

Khi các ứng dụng như Baedal Minjok hay Yogiyo càng lớn mạnh, các shipper cũng được quan tâm hơn. Họ được trang bị xe máy mới mang màu sắc và logo của công ty, được yêu cầu đội mũ bảo hiểm trên đường.

Tuy nhiên, đối với nhiều nhà hàng không liên kết với hai ứng dụng này, các shipper vẫn phải sử dụng xe máy cũ để giao thức ăn và cũng không có những quy định nghiêm ngặt để bảo đảm an toàn. Thậm chí, các tài xế còn lái xe rất liều lĩnh bởi hầu hết họ còn rất trẻ tuổi, nhiều người trong số đó mới chỉ là thiếu niên.

Các shipper thường xuyên phải di chuyển trong tình trạng giao thông đông đúc. Ảnh: Didier Ruef Photography

Anh Choi Tae-il (30 tuổi) đang tìm việc tại Paju, phía Bắc Seoul cho biết: “Chạy xe quá tốc độ hay tạo ra tiếng ồn lớn thường là những tài xế trẻ tuổi”.

Vào năm ngoái, cái chết của một shipper tuổi teen trên đường đi giao hàng đã khiến mọi người có một cái nhìn khác về nghề này. Dưới áp lực phải giao hàng khi thức ăn còn nóng hổi, các shipper phải lái xe nhanh nhất có thể, thậm chí bỏ qua việc tuân thủ luật lệ giao thông.

Năm 2018, Kim Eun-bum đã qua đời khi gặp tai nạn trên đường giao đồ ăn bằng xe máy cho một nhà hàng trên đảo Jeju. Lúc đó Kim mới 17 tuổi và chưa có bằng lái xe. Chủ nhà hàng sau đó bị phạt 300.000 won (249 USD) vì thuê người chưa đủ tuổi lái xe nhưng không phải nhận cáo buộc nào liên quan tới cái chết của Kim.

Anh Shin Sung-sub cũng cho biết tuy nghề giao đồ ăn kiếm được tiền thù lao khá nhưng anh từng có vài lần suýt chết trên đường và đã bị tai nạn. May mắn thay, anh không bị thương nặng.

“Có những ca làm việc tôi nhận được hơn chục đơn giao hàng cùng lúc. Việc phải giao hàng nhanh buộc tôi phải bỏ qua tín hiệu đèn giao thông, len lỏi giữa xe ô tô và phải phóng nhanh đầy nguy hiểm trong những ngõ hẻm”, anh Shin chia sẻ.

Anh Shin cũng cho biết thêm, nhiều nhà hàng cung cấp xe mới và thường xuyên kiểm tra sự an toàn của xe nhưng cũng có một lần khi đi làm việc anh được cung cấp một chiếc xe bị hỏng phanh sau. Khi hỏi đến, ông chủ nhà hàng cũng chỉ dặn dò anh đi cẩn thận chứ không hề có ý định sẽ mang chiếc xe đi sửa.

Tai nạn vẫn luôn là vấn đề nhức nhối của ngành giao hàng. Bộ Lao động và Việc làm Hàn Quốc cho biết, các công ty giao hàng đã báo cáo hơn 650 vụ tai nạn trong giai đoạn từ năm 2016 - 2019. Baedal Riders, công ty anh em của Baedal Minjok, có 104 trường hợp, trong khi Yogiyo Plus, công ty con của Yogiyo, có 56 vụ tai nạn.

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam dự đoán tăng trưởng 25%/năm kéo theo số lượng các đơn hàng tăng mạnh. Vì thế, nhu cầu về shipper cũng ngày càng phát triển. Chỉ cần trang bị một chiếc xe máy và smartphone là đủ để bất cứ ai cũng có thể làm nghề này. Nếu chăm chỉ khéo léo kết hợp các lộ trình giao hàng, các shipper có thể kiếm được khoản thu nhập rất khá. Tuy nhiên, bên cạnh đó thì những người làm nghề này phải chịu những vất vả và nguy hiểm nhất định rình rập xung quanh.

Đa phần các shipper là những bạn trẻ tìm kiếm công việc thời vụ hoặc làm thêm. Vì thấy lợi nhuận trước mắt mà sơ hở, cả tin nên họ hay bị kẻ gian lừa đảo. Để nhận giao một đơn hàng, shipper phải ứng ra một khoản tiền từ vài trăm đến vài triệu. Có nhiều trường hợp, shipper bị lừa khi kẻ xấu bỏ hàng giả vào khiến cho họ bị mất tiền oan. Shipper cũng có thể bị quỵt tiền vận chuyển hoặc có những đơn hàng được gửi đến địa chỉ không rõ ràng.

Không những rủi ro do bị lừa, shipper còn phải bươn chải cả ngày trên đường, gánh trên xe bao nhiêu hàng hóa cùng với áp lực giao hàng đúng giờ. Có nhiều lúc tắc đường, shipper không thể đi nhanh được. Đến đoạn đường thông thoáng hơn thì họ lại đi nhanh và đôi khi đi ẩu, vượt đèn đỏ nên rất dễ gây ra tai nạn giao thông.

Bài liên quan

Hàn Quốc cấm người có tiền án bạo lực gia đình cưới vợ nước ngoài

Hàn Quốc cấm lưu thông các loại xe ô tô cũ chạy bằng dầu diesel

Hàn Quốc loại Nhật Bản khỏi danh sách đối tác thương mại đáng tin cậy

Phụ nữ Hàn Quốc muốn thoát khỏi vẻ đẹp hoàn hảo