Đánh thuế tài sản không minh bạch: Không loại trừ trách nhiệm hình sự

Một trong những điểm đáng chú ý trong dự thảo luật đề xuất hai phương án xử lý tài sản kê khai không trung thực là: Đánh thuế 45% hoặc xử phạt 45% giá trị tài sản bằng tiền.

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái, việc thu thuế tài sản không giải trình được nguồn gốc không có nghĩa là loại trừ trách nhiệm hình sự và tịch thu tài sản, thu nhập đối với người có nghĩa vụ kê khai. “Nếu như các cơ quan tiến hành tố tụng trong quá trình giải quyết một vụ án hình sự khác chứng minh được tài sản, thu nhập kê khai lớn hơn tài sản, thu nhập thực tế, tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc là do phạm tội mà có để tránh cách hiểu theo hướng hợp pháp hóa 55% giá trị còn lại của tài sản, thu nhập không có nguồn gốc rõ ràng”, ông Lê Minh Khái nhấn mạnh.

Về xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực, tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được một cách hợp lý (Điều 59 dự thảo Luật). Dự thảo Luật đã bổ sung quy định mới về xử lý tài sản, thu nhập thực tế lớn hơn tài sản, thu nhập đã kê khai hoặc tài sản, thu nhập tăng thêm mà người kê khai không giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc phần tài sản, thu nhập chênh lệch hoặc tăng thêm và chưa có căn cứ xác định do phạm tội mà có (tài sản, thu nhập không giải trình được hợp lý về nguồn gốc), theo 2 phương án.

Phương án 1: Cơ quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập yêu cầu cơ quan thuế thực hiện việc thu thuế thu nhập cá nhân. Đồng thời, dự thảo Luật sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân, quy định mức thuế suất 45% đối với thu nhập do người có nghĩa vụ kê khai đã kê khai không trung thực hoặc có tài sản, thu nhập tăng thêm mà không giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc theo quy định của Luật PCTN Chính phủ lựa chọn phương án này.

Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái

Phương án 2: Cơ quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập yêu cầu cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền bằng 45% giá trị của phần tài sản, thu nhập chênh lệch hoặc tăng thêm không giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc.

Đối với cả 2 phương án, dự thảo Luật đều quy định người bị thu thuế hoặc bị xử phạt hành chính có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện tại Tòa án hành chính về kết luận xác minh tài sản, thu nhập. Việc thu thuế hay xử phạt hành chính đều không loại trừ trách nhiệm hình sự nếu các cơ quan có thẩm quyền chứng minh tài sản đó do phạm tội mà có.

Trình bày thẩm tra dự thảo luật, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng cần thiết phải xử lý tài sản, thu nhập không giải trình được hợp lý về nguồn gốc. "Đây là lần đầu tiên chúng ta đặt vấn đề xử lý tài sản không giải trình được hợp lý về nguồn gốc và là vấn đề lớn, có liên quan đến quyền sở hữu tài sản là quyền cơ bản của công dân được Hiến định, nên việc xử lý theo phương án nào cần được cân nhắc rất thận trọng, có bước đi phù hợp để vừa đáp ứng yêu cầu PCTN, vừa bảo đảm quyền cơ bản của công dân", chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga nhấn mạnh.

Về phương án xử lý cụ thể, Ủy ban Tư pháp hiện cũng có hai nhóm ý kiến. Trong đó, về mức thuế, nhiều ý kiến của Ủy ban Tư pháp tán thành mức thuế suất 45% với những lý do như giải trình của Chính phủ. Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị cân nhắc mức thuế suất cho phù hợp với các quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Về mức phạt, Ủy ban Tư pháp đề nghị cân nhắc cho phù hợp. Do đây là vấn đề mới và phức tạp, quá trình thảo luận còn nhiều ý kiến khác nhau, Ủy ban Tư pháp xin ý kiến Quốc hội.

Lam Dương