Giải pháp căn cơ nào trong xử lý chất thải tại các đô thị Việt Nam?

Các đại biểu nhấn nút khai mạc hội thảo và triển lãm (Ảnh Đoàn Minh)

Ngày 25/8, tại Trung tâm Hội chợ triển lãm Thành phố Đà Nẵng, Hội thảo - Triển lãm quốc tế về Giải pháp và Công nghệ xử lý chất thải đảm bảo phát triển bền vững các đô thị tại Việt Nam chính thức khai mạc. Triển lãm thu hút 35 gian hàng của các đơn vị, doanh nghiệp tiêu biểu trong và ngoài nước.

Chương trình có sự hiện diện của Đại diện lãnh đạo Bộ TN&MT, các viện nghiên cứu, trường đại học, các tổ chức trong và ngoài nước; đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường TP. HCM, tỉnh Quảng Nam, Thừa Thiên - Huế, Quảng Trị, Đắk Lắk.; các Sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, các hội đoàn thể TP Đà Nẵng; các Doanh nghiệp.

Theo đó, hội thảo tập trung vào đổi mới quy trình công nghệ xử lý rác thải nhằm xóa bỏ dần việc chôn lấp rác thải, có sự tham khảo kinh nghiệm đốt phát điện của Nhật Bản, Phần Lan cũng như công nghệ tái chế nhựa, xử lý nước thải, bùn thải...nhằm tạo môi trường xanh-sạch-đẹp, biến rác thải thành hàng hóa trong nền kinh tế tuần hoàn.

Ông Lê Quang Nam - Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng phát biểu khai mạc (Ảnh Đoàn Minh)

Phát biểu tại Lễ khai mạc, ông Lê Quang Nam Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng cho biết: Trong những năm qua, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững đất nước, Đảng, Quốc hội và Chính phủ luôn quan tâm chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) gắn với bảo vệ môi trường (BVMT) và đã đạt được nhiều kết quả tích cực, tạo tiền đề tốt để tăng cường công tác BVMT thời gian tới.

Tuy nhiên, do sự phát triển KT-XH, quá trình đô thị hóa và sự gia tăng dân số đang diễn ra mạnh mẽ đã tạo ra áp lực lớn tới môi trường khi lượng chất thải rắn (CTR) nói chung và đặc biệt chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) nói riêng đang phát sinh ngày càng nhiều, tính chất và thành phần phức tạp, chất thải nhựa chiếm tỷ lệ cao.

Đồng thời, việc kiểm soát, quản lý loại chất thải này còn nhiều hạn chế. Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2016-2020, chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) ở các đô thị tăng từ 10-16%. Khối lượng CTRSH phát sinh tại khu vực đô thị trong cả nước là 35.624 tấn/ngày, chiếm khoảng 55% tổng khối lượng CTRSH phát sinh trên cả nước.

CTRSH sau khi thu gom được xử lý chủ yếu bằng các phương pháp sau: 71% khối lượng CTRSH được xử lý bằng phương pháp chôn lấp; 16% khối lượng CTRSH được xử lý tại các nhà máy chế biến compost; 13% khối lượng CTRSH được xử lý bằng phương pháp đốt.

Hội thảo và Triển lãm là cơ hội kết nối cung cầu, hợp tác đầu tư, trao đổi các giải pháp, công nghệ xử lý chất thải rắn tiên tiến, thân thiện môi trường (Ảnh Út Vũ)

Trình bày tham luận tại hội thảo, ThS. Phạm Hồng Sơn, Cục trưởng Cục Bảo vệ môi trường miền Trung và Tây Nguyên, Tổng cục Môi trường, Bộ TN&MT nhận xét, theo thống kê năm 2021 khu vực miền Trung và Tây Nguyên, tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn phát sinh khoảng 8.500 tấn/ngày. Đối với Đà Nẵng, năm 2021, tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Đà Nẵng phát sinh khoảng 1.027 tấn/ngày.

Trong đó, khu vực đô thị khoảng 964 tấn/ngày, tỷ lệ thu gom đạt 100 %; khu vực nông thôn khoảng 63,5 tấn/ngày, tỷ lệ thu gom khoảng 100 %.

Hiện nay cũng chưa có quy định cụ thể về thẩm định công nghệ xử lý chất thải rắn, cũng như chưa khuyến cáo công nghệ xử lý rác thải sinh hoạt để áp dụng do đó địa phương còn gặp nhiều lúng túng khi lựa chọn công nghệ xử lý rác thải sinh họat. Việc nghiên cứu khoa học, công nghệ xử lý, tái chế, tái sử dụng nhằm phát huy tối đa giá trị từ rác thải chưa được chú trọng.

Công nghệ xử lý rác thải hiện tại chủ yếu là chôn lấp; sử dụng diện tích đất lớn gây lãng phí tài nguyên, khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng; một số bãi chôn lấp thực hiện đốt thủ công gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Lãnh đạo UBND TP Đà Nẵng và các đại biểu tham quan gian hàng giới thiệu mô hình thu gom rác hiện đại (Ảnh Út Vũ)

Nói về thực trạng thu gom rác thải, ông Nguyễn Văn Thiền, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nước – Môi trường Bình Dương cho rằng, Luật Bảo vệ môi trường cũng đã nêu mục tiêu, định hướng những việc cần phải làm để thực hiện việc thu gom xử lý rác, nhất là rác sinh hoạt sao cho văn minh, khoa học và bền vững.

Trong đó, cơ chế, chính sách liên quan đến xử lý rác còn rất thiếu và yếu, nên các chính quyền địa phương, doanh nghiệp lúng túng.

Do đó, theo ông Nguyễn Khánh Long, Cục Hạ tầng - Bộ Xây dựng, pháp luật về Quy hoạch, Xây dựng, Bảo vệ môi trường đã được hoàn thiện và quy định khá đầy đủ đến công tác quy hoạch, quản lý chất thải rắn. Tuy nhiên, các quy hoạch cấp thấp cần tuân thủ theo quy hoạch cấp cao hơn.

Vì vậy, thời gian tới Bộ Xây dựng cần khẩn trương đẩy nhanh tiến độ lập, phê duyệt các quy hoạch cấp cao hơn, làm cơ sở sở để các địa phương tổ chức triển khai có hiệu quả công tác quản lý chất thải rắn.

Đặc biệt là các yêu cầu hạ tầng thu gom đáp ứng việc thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn cũng như việc đầu tư đồng bộ hệ thống xử lý CTRSH phù hợp với việc phân loại.

Được biết, trong khuôn khổ triển lãm từ ngày 25-26/8, diễn ra các hoạt động phong phú như: Triển lãm, giới thiệu công nghệ thiết bị; triển lãm tranh thiếu nhi vẽ về môi trường, ngày hội đổi rác lấy quà, kết nối cung cầu và hai phiên hội thảo…