Giới trẻ và cách tiếp nhận sự hội nhập văn hóa

Đông đảo thanh niên Thủ đô diễu hành tại Lễ kỷ niệm 20 năm Hà Nội nhận danh hiệu Thành phố vì hòa bình

Toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ, sâu sắc trong thế giới hiện đại, không chỉ dừng lại trong lĩnh vực kinh tế mà còn mở rộng, lan tỏa, thâm nhập các lĩnh vực khác của đời sống, từ xã hội, môi trường đến khoa học, công nghệ, văn hóa, pháp luật, giáo dục... Chính quá trình tác động và thấm sâu của toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế vào toàn bộ các lĩnh vực của một dân tộc, một quốc gia mà nhân loại đang đứng trước nhiều vấn đề hệ trọng đối với sự đứng vững, tồn tại và phát triển của quốc gia, dân tộc mình trong quan hệ mang tính toàn cầu đang diễn ra cực kỳ phong phú và phức tạp hiện nay.

Đông đảo thanh niên Thủ đô diễu hành tại Lễ kỷ niệm 20 năm Hà Nội nhận danh hiệu Thành phố vì hòa bình

Toàn cầu hóa vừa là thời cơ cho sự hội nhập và phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời cũng là những thách thức to lớn, nhiều khi hoàn toàn mới mẻ, đối với vấn đề giữ gìn, bảo vệ, phát huy và phát triển các giá trị văn hóa riêng biệt, độc đáo, có tính truyền thống của mỗi dân tộc, quốc gia trong bối cảnh và đặc điểm mới của thế giới hiện đại.

Trước dòng chảy xâm nhập ào ạt của nền văn hóa ngoại lai từ các nền văn minh trên thế giới, một bộ phận thanh niên Việt Nam đã biết nắm bắt lấy thời cơ, phát triển nền văn hóa dân tộc vốn đã giàu đẹp ngày càng văn minh và tiến bộ hơn, sự tiếp thu có hệ thống các hệ tư tưởng văn hóa phương Tây với những quốc gia này cũng được tiếp thu và thiết kế bài bản.

Chính sự năng động và sáng tạo đó đã góp phần làm văn minh hơn, giàu có hơn cho bản sắc văn hóa Việt Nam, tạo nên sự phối trộn hài hòa giữa cũ và mới, cổ điển và hiện đại, truyền thống và cách tân. Sự giao lưu và tiếp biến được coi là “nguồn gen tiến hóa” cho sự phát triển của văn hóa dân tộc trong giai đoạn giao lưu và hội nhập. Nền văn hóa internet, văn hóa online, văn hóa game, hay sự thay đổi của trào lưu thời trang trên thế giới góp phần lột xác hình ảnh đất nước Việt Nam vốn vẫn biết đến là nền văn hóa nông nghiệp.

Các đại biểu chụp ảnh tại Nhà lưu niệm Bác Hồ (Vạn Phúc, Hà Đông) trong buổi sinh hoạt truyền thống chào mừng 90 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam

Ý thức được trách nhiệm và sứ mệnh của bản thân đòi hỏi mỗi thanh niên của thời đại mới cần có thái độ và nhận thức đúng đắn về trách nhiệm, xác định lập trường, tư tưởng vững vàng.

Trước hết, chúng ta không nên hiểu một cách cứng nhắc, cứ văn hóa ngoại lai là xấu. Trước dòng chảy xâm nhập ào ạt của nền văn hóa ngoại lai từ các nền văn minh trên thế giới, một bộ phận thanh niên Việt Nam đã biết nắm bắt lấy thời cơ, phát triển nền văn hóa dân tộc vốn đã giàu đẹp ngày càng văn minh và tiến bộ hơn. Sự tiếp thu có hệ thống các hệ tư tưởng văn hóa Tây phương với những phong cách nghệ thuật thơ văn của Pháp, Italy, Anh, Đức, các công trình kiến trúc đậm dấu ấn cổ điển hay hiện đại của những quốc gia này cũng được tiếp thu và thiết kế bài bản.

Để làm được điều đó, không chỉ đòi hỏi các bạn trẻ phải năng động, sáng tạo, biết nắm bắt du nhập một cách có chọn lọc mà còn đặt ra vấn đề bảo tồn những nét văn hóa truyền thống cũ, hòa nhập nhưng không hòa tan. Đó là thách thức đầy khó khăn bởi bên cạnh những cá nhân, tập thể tích cực cùng tồn tại không ít những thanh niên sống thiếu lí tưởng, không có mục đích rõ ràng, du nhập văn hóa một cách tràn lan, máy móc, cả những nền văn hóa vốn không mang nhiều giá trị nhân văn thẩm mĩ chỉ để thỏa mãn nhịp sống gấp. Đó là bộ phận biểu hiện lối sống ngoại lai mất gốc, xa rời văn hóa truyền thống dân tộc, hòa tan một cách hoàn toàn trong dòng lũ hội nhập mà tự đánh mất chính mình.

Hiện tượng cuồng sao Hàn thái quá của giới trẻ Việt đã trở thành vấn đề xã hội nhức nhối ở Việt Nam thời gian gần đây. Việc phản đối Làn sóng Hàn Quốc trở nên cao trào trước cơn sốt vé xem nhóm nhạc Super - Junior đến Việt Nam năm 2015, một vài fan cuồng viết trên Facebook: “Nếu ai tặng vé xem nhạc thì sẵn sàng ngủ qua đêm với người đó” hay "Em sẵn sàng giết bố mẹ nếu không cho em đi xem Suju biểu diễn...”.

Trong bối cảnh đất nước ta đang đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập mạnh mẽ, không ít thanh niên bị tác động bởi văn hóa ngoại lai, lãng quên, thờ ơ đối với lịch sử, văn hóa truyền thống của đất nước. Trước thực trạng đó, Thành đoàn Hà Nội đã có nhiều hoạt động sáng tạo, góp phần xây dựng cho thanh niên ý thức tự rèn luyện, nâng cao trình độ, kỹ năng sống, giúp các bạn trẻ tiếp thu có chọn lọc văn hóa thế giới, theo kịp thời đại, nhưng vẫn giữ được nét văn hóa truyền thống.

Những năm gần đây, Thành đoàn Hà Nội đã cho ra đời nhiều mô hình, CLB, phong trào, hoạt động gắn với nội dung giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống, thu hút đông thanh niên tham gia.

Dưới sự chỉ đạo của Đảng ủy cơ quan Thành đoàn nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả được tổ chức: Chương trình sinh hoạt truyền thống chào mừng 90 năm ngày thành lập Đảng đồng loạt tại 5 “địa chỉ đỏ” gồm: 5D Hàm Long, 48 Hàng Ngang, Nhà lưu niệm 90 Thợ Nhuộm, Nhà tù Hỏa Lò (Hoàn Kiếm) và Nhà thờ Bác Hồ (Hà Đông).

Bên cạnh đó, cuộc thi trắc nghiệm trực tuyến “Tìm hiểu lịch sử 90 năm Đảng bộ Thành phố và truyền thống lịch sử, văn hóa của Thủ đô Hà Nội” đã tạo sức lan tỏa, thu hút 471.150 lượt thi của đoàn viên, thanh niên trên địa bàn thành phố đến từ nhiều lĩnh vực, đối tượng như: Học sinh, sinh viên, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, nhân viên, công nhân lao động trong các doanh nghiệp và ở nhiều độ tuổi khác nhau.

Tiếp lửa truyền thống, phong trào thanh niên tình nguyện và nay là phong trào “Xung kích phát triển kinh tế, xã hội Thủ đô”, “Đồng hành cùng thanh niên lập thân, lập nghiệp”, “Tôi yêu Hà Nội” đã gặt hái được những thắng lợi to lớn, đóng góp xứng đáng vào công cuộc bảo vệ Thủ đô và đất nước. Thắng lợi ấy có thể kể đến bằng ý nghĩa nhân văn, sức lan tỏa rộng rãi trong từng hoạt động Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi của Đoàn Thanh niên thành phố như: Uống nước nhớ nguồn - Đền ơn đáp nghĩa; Chiến dịch tình nguyện mùa hè xanh; Các đội hình tình nguyện tuyên truyền văn hóa lịch sử Thăng Long - Hà Nội; Đội phản ứng nhanh về giao thông; Đội hình 3+; Ngày thứ Bảy tình nguyện; Ngày Chủ nhật xanh; Khăn hồng tình nguyện; Chiến dịch Kỳ nghỉ hồng; Hành quân xanh; Hoạt động tình nguyện quốc tế “Chung sức trẻ xây đắp tình hữu nghị” tại nước bạn Lào…