Tag

Hà Nội những ngày đầu giải phóng trong kí ức các nhà văn

Văn hóa 07/10/2019 21:16
aa
TTTĐ- “Trùng trùng quân đi như sóng, lớp lớp đoàn quân tiến về”, cả Hà Nội tưng bừng mở lòng chào đón những người con thắng trận trở về. Biết bao câu ca, điệu nhạc, bao tấm tranh, bức ảnh đã lưu giữ lại ngày hội vui náo nức đó cho thế hệ mai sau. Với những nhà văn, những “thư kí trung thành của thời đại”, ngày Hà Nội mới giải phóng cũng là những ngày vô cùng đặc biệt trong kí ức. Họ đã từng kể lại về những giờ phút không quên ấy.

Hà Nội những ngày đầu giải phóng trong kí ức các nhà văn

Hà Nội tưng bừng ngày đón đoàn quân giải phóng trở về

Bài liên quanNhà thơ Hoàng Cầm: Cùng Đoàn Văn công Quân đội tiến về Thủ đô

“Phim này thắng chắc” – web series đầu tiên về dân làm phim tại Việt Nam tung poster cùng trailer ấn tượng

Phương Oanh, Ngọc Thanh Tâm, Oxy chính thức ghi danh vào chung kết “Mỹ nhân hành động”

Hội ngộ "Hà Nội- Thành phố vì hòa bình"- chương trình sân khấu, du lịch độc đáo mừng Giải phóng Thủ đô

Ôn lại truyền thống Cách mạng tại chương trình “Ký ức mùa Thu”

Cách đây 65 năm, các phương tiện máy ảnh, máy quay phim còn quá hiếm hoi, đông đảo người dân được sống trong thời khắc tưng bừng Giải phóng Thủ đô chỉ có thể lưu lại dấu ấn sự kiện trọng đại ấy bằng kí ức. Ngoài những bức ảnh, thước phim đã trở thành vô giá thì may mắn sao, các nhà văn không chỉ luôn nhớ mà còn ghi và kể lại về Hà Nội những ngày đầu giải phóng.

Bằng công việc đó, họ không chỉ hoàn thành tốt nhiệm vụ chiến sĩ, công dân, văn nghệ sĩ mà còn góp phần giúp hậu thế có thêm những tư liệu quý báu. Để mãi sau này, khi thời gian trôi qua, dù họ có trở thành người thiên cổ thì những trang viết ấy sẽ cùng tên tuổi của họ sống mãi với sự kiện này.

Nhà thơ Hoàng Cầm: Cùng Đoàn Văn công Quân đội tiến về Thủ đô

Ngay sau khi nhận lệnh của Tổng cục Chính trị: “Đoàn Văn công Quân đội là một binh chủng đặc biệt đã chiến thắng, sẽ phải có mặt trong lễ diễu hành vào giải phóng thủ đô… Việt Bắc ngày 31/8/1954, Nguyễn Chí Thanh đã kí”, nhà thơ Hoàng Cầm đã cùng các đồng chí ở Cục Tuyên huấn và các nghệ sĩ có tên tuổi trong đoàn Văn công Tổng cục Chính trị họp, bàn về công tác tiếp quản miền Bắc, chia đoàn Văn công gồm hơn 200 cán bộ, diễn viên và nhân viên kĩ thuật ra làm ba phân đoàn.

Hà Nội những ngày đầu giải phóng trong kí ức các nhà văn

Đoàn một do chính ông làm đoàn trưởng sẽ về tiếp quản Hà Nội, với hai đoàn phó Đỗ Nhuận và Văn Chung. Đoàn hai do nhạc sĩ Lương Ngọc Trác với Trọng Loan sẽ về khu Ba. Đoàn ba do nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn, Vũ Trọng Hối về Khu Bốn. Đoàn một của ông được ưu tiên chọn những diễn viên ưu tú nhất như Thùy Chi, Kim Ngọc, Mạnh Thắng…

Ngày 6/9, đoàn một của ông đã đóng quân ở thôn Sấu Giá, cách Hà Nội 18 cây số. Đêm Hoàng Cầm đứng trên một cái gò cao, nhìn về phía Hà Nội đã thấy bừng lên cái mầu sáng xanh leo lét nhưng đầy hứa hẹn của những ngày xây dựng hòa bình.

Đêm 8/10, đoàn hành quân “bí mật” vào Hà Nội từ lúc xẩm tối, đi bộ chừng ba cây số rồi ra đường Sơn Tây- Hà Nội thì có xe tải và xe commăngca đón. Chưa phải lúc trống dong cờ mở, đoàn vào đến phố Lý Nam Đế lúc 9 giờ đêm. Đúng 3 giờ sáng này 10/10, nhà thơ Hoàng Cầm chỉ định hai xe có tất cả 54 diễn viên (ý muốn nhớ mãi năm thứ 54 của thế kỉ bão táp này) nửa trai nửa gái, gồm cả đoàn trưởng, chính trị viên và hai đoàn phó.

Nhà thơ Hoàng Cầm nhớ chi tiết rằng khi đến chợ Mơ mới có 4h20 phút, vậy mà các đơn vị, các binh chủng hầu hết đã có mặt. Một không khí nhộp nhịp, tưng bừng chưa từng thấy. Ngoài các đơn vị bộ đội còn có rất nhiều người ở khu chợ Mơ, Tương Mai, Vạn Thái cũng dậy sớm ra hiên nhà trông ngắm bộ đội không chán mắt.

Hà Nội những ngày đầu giải phóng trong kí ức các nhà văn

Nhà thơ Hoàng Cầm từng kể lại: “Tôi đang phải giải quyết một số việc tình nghĩa giữa quân dân thì có người vỗ vai tôi rất mạnh. Tôi hơi giật mình quay lại.

A, thì ra đồng chí Cácmen, nhà đạo diễn điện ảnh Liên Xô nổi tiếng, người từng làm phim “Chiến thắng Điện Biên Phủ” (sau thành phim “Việt Nam thắng lợi”), người đã từng sống những ngày rất đằm thắm, vui nhộn với đoàn văn công và quay hàng ngàn thước phim về các tiết mục ca, múa của đoàn.

Đồng chí Cácmen bắt chặt tay tôi, ôm vai mấy cô diễn viên nữ và nói rất to: “Tuyệt đẹp! Thật xứng đáng với cái đẹp của chiến thắng”…

Bầu không khí bình minh của giải phóng dân tộc lúc ấy thật là một bầu trời phơi phới hoa nở, chim hót, toàn đô thành và cả nước âu ca rộn ràng. Ở nửa đầu thế kỉ XV, khi Lê Lợi, Nguyễn Trãi kéo quân chiến thắng trở về chiếm lại Đông Quan thì sắc mây, hương gió chắc chắn cũng y hệt hôm nay”…

Rõ ràng, trong từng câu chữ, niềm tự hào, yêu mến khiến thi sĩ của "Bên kia sông Đuống" cho thấy sự xúc động, nghẹn ngào và thăng hoa với cảm xúc như bay lên cùng niềm vui chiến thắng.

Nhà văn Vũ Tú Nam: Cuộc hội ngộ của các văn nghệ sĩ

Trong nhật kí của nhà văn Vũ Tú Nam ghi chép rất trang trọng, rõ ràng và cẩn thận về những ngày ông về với Thủ đô những ngày đầu mới giải phóng.

Ngày 17/10, ông từ nơi tập kết của cơ quan Cục Tuyên huấn Quân đội thuộc Sơn Tây về với Hà Nội. Trong kí ức của nhà văn "Quê hương" nhiều năm sau vẫn rành rành câu chuyện để kể lại cho hậu thế rằng ông được đi bằng xe Môlôtôva chỉ mất có một tiếng đồng hồ. Với những văn nghệ sĩ tâm hồn nhạy cảm thì "Khí thu se lạnh, trong lành, mưa lất phất, đường nhựa êm và lúa phơi màu rất đẹp".

Nhà văn Vũ Tú Nam tạm thời đóng quân ở “trại lính Cửa Đông”, trên gác hai, dải bạt ra ngủ. Từ khắp các nẻo đường, văn nghệ sĩ cũng đã về tụ hội ở đây, tay bắt mặt mừng. Vũ Tú Nam viết: “Tô Hoài mặc vet-tông kaki mới, rất nho nhã. Thi (Nguyễn Đình Thi) hăng và khỏe.

Hà Nội những ngày đầu giải phóng trong kí ức các nhà văn

Thanh Châu và Quang Dũng cũng muốn xin vào bộ đội. Gặp cả Hữu Loan, anh Huy Phương… Mấy bà mấy cô quây quanh chị Anh Thơ. Đông đủ các anh Nguyễn Huy Tưởng, Kim Lân. Anh Nguyễn Tuân tiếp khách rất lịch sự.

Nguyễn Xuân Sanh, Xuân Diệu tíu tít chuyện trò… Hoàng Công Khanh có nhiều băn khoăn: “Đối tượng viết là người thành phố nói chung hay là công nông binh- Văn nghệ khô và ướt- Căm thù chế độ cũ và căm thù cá nhân- Phục vụ hòa bình. Ý kiến của anh thành thực và cụ thể, đáng quan tâm. Anh Hồ Dzếnh nói rất thấm thía. Hoàng Tích Linh ốm vẫn đến họp. Từ Bích Hoàng (vào Hà Nội cùng bộ đội đúng ngày 10/10) trốn ở đâu đó để viết”…

Những kí ức đó cho thấy ngay lập tức các văn nghệ sĩ dù vui mừng phấn khởi nhưng ai nấy đều ý thức trách nhiệm chiến sĩ, văn nghệ sĩ của mình. Họ rút ruột gan để ghi lại cảm xúc, sáng tác nên những tác phẩm đi cùng thời đại và để lại cho hậu thế.

Nhà văn Băng Sơn: Hà Nội như bừng tỉnh sau nhiều năm bị chiếm đóng

Nhà văn Băng Sơn vẫn nhớ như in cái ngày trọng đại ấy, khi cả Hà Nội như bừng tỉnh sau nhiều năm bị chiếm đóng. Ngay từ sáng, người dân Thủ đô diện những bộ quần áo đẹp nhất đứng dọc hai bên đường. Các chị, các bà mặc áo dài đủ màu, học sinh, sinh viên mặc quần áo trắng, công nhân mặc quần áo xanh, ai cũng cầm một lá cờ hoặc hoa tươi, đứng chờ đoàn quân chiến thắng trở về.

Tiếng nhạc hùng tráng của bài ca "Tiến về Hà Nội" vang lên khi đoàn quân của Trung đoàn Thủ đô tiến vào Hà Nội. Các anh đầu đội mũ có phủ lưới, xung quanh buộc vào đó những mảnh vải nhỏ màu xanh để ngụy trang, chân đi giày bata.

Hà Nội những ngày đầu giải phóng trong kí ức các nhà văn

Thỉnh thoảng lại có một anh bộ đội khoác trên vai chiếc đàn guitar hay arcordeon. Có những bác cao tuổi ôm chầm lấy anh bộ đội mừng mừng, tủi tủi như gặp lại đứa con xa nhà lâu ngày. Nhiều người xúc động không cầm nổi nước mắt.

Lúc đó nhà văn Băng Sơn đứng trong rừng người nhìn bộ đội đi qua lòng dâng lên cảm xúc tự hào, hạnh phúc và niềm vui trào trong lồng ngực. Tiếng pháo nổ giòn xen lẫn những điệu nhạc của những bài ca cách mạng vang lên trên các đường phố.

Trưa hôm ấy, gia đình ông cũng như nhiều nhà khác làm một bữa cơm thịnh soạn với những chén rượu ăn mừng ngày giải phóng.

Cẩm Tú

Đọc thêm

VCCA tổ chức triển lãm “Tái chất hoàn sinh - Vật chất tái sinh - Materia Retana” Nghệ thuật

VCCA tổ chức triển lãm “Tái chất hoàn sinh - Vật chất tái sinh - Materia Retana”

TTTĐ - Từ ngày 5/7/2025 - 7/9/2025, Trung tâm Nghệ thuật đương đại Vincom (VCCA) giới thiệu triển lãm “Tái chất hoàn sinh - Vật chất tái sinh - Materia Retana” với hơn 50 tác phẩm điêu khắc và sắp đặt đa dạng làm từ vật liệu tái chế của nghệ sĩ Nguyễn Quốc Dân.
Cầu nối để nhiều du khách quốc tế biết đến di sản của Hà Nội Văn hóa

Cầu nối để nhiều du khách quốc tế biết đến di sản của Hà Nội

TTTĐ - Không gian quảng bá di sản Hoàng thành Thăng Long và Khu di tích Cổ Loa tại di sản thế giới đô thị cổ Provins, Cộng hòa Pháp là cầu nối để ngày càng nhiều du khách Pháp và quốc tế biết đến những di sản của Hà Nội và của Việt Nam.
Vùng 5 Hải quân trưng bày ảnh “Tự hào người chiến sĩ Hải quân” Nghệ thuật

Vùng 5 Hải quân trưng bày ảnh “Tự hào người chiến sĩ Hải quân”

TTTĐ - Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân vừa tổ chức trưng bày ảnh với chủ đề “Tự hào người chiến sĩ Hải quân” tại đặc khu Phú Quốc, tỉnh An Giang.
Rộn ràng đêm nhạc chào mừng thành lập phường Sơn Tây Nghệ thuật

Rộn ràng đêm nhạc chào mừng thành lập phường Sơn Tây

TTTĐ - Tối 5/7, hàng ngàn người đã tham dự Chương trình nghệ thuật chào mừng quyết định thành lập phường Sơn Tây, thành phố Hà Nội. Đây là hoạt động thiết thực nhằm mang đến khí thế mới, tinh thần mới để phường này thực hiện các nhiệm vụ trước mắt.
Kiều Vũ được Nguyễn Minh Tuấn "chọn mặt gửi vàng" kết màn show diễn Thời trang - Làm đẹp

Kiều Vũ được Nguyễn Minh Tuấn "chọn mặt gửi vàng" kết màn show diễn

TTTĐ - Được chọn làm gương mặt kết màn trong show diễn cá nhân của NTK Nguyễn Minh Tuấn, người đẹp Kiều Vũ thu hút ánh nhìn bởi vẻ đẹp cuốn hút, đầy cá tính.
Nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc tại Lễ hội Việt Nam - Nhật Bản Nghệ thuật

Nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc tại Lễ hội Việt Nam - Nhật Bản

TTTĐ - Năm 2025, đánh dấu hành trình 10 năm lễ hội, sự kiện được tổ chức quy mô lớn hơn bao giờ hết với nhiều hoạt động văn hóa đồng hành phong phú và sự tham gia rộng rãi của cộng đồng.
Show diễn thời trang “Bước ra từ cổ tích” chinh phục khán giả nhí Thời trang - Làm đẹp

Show diễn thời trang “Bước ra từ cổ tích” chinh phục khán giả nhí

TTTĐ - Mới đây, nhà thiết kế Nhật Thực thực hiện show diễn thời trang thường niên tại Hà Nội mang tên "Bước ra từ cổ tích". Sự kiện đưa khán giả, đặc biệt là các em nhỏ trở về với thế giới cổ tích lung linh - nơi cái đẹp, cái thiện và những giá trị nhân văn được tôn vinh bằng ngôn ngữ của thời trang.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự giao lưu nghệ thuật “Khắc ghi lời Bác - vang nhịp quân hành” Văn hóa

Tổng Bí thư Tô Lâm dự giao lưu nghệ thuật “Khắc ghi lời Bác - vang nhịp quân hành”

Nhân dịp tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong Đảng bộ Quân đội và toàn quân, tối 3/7, tại Hà Nội, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật “Khắc ghi lời Bác - vang nhịp quân hành”. Tổng Bí thư Tô Lâm, Bí thư Quân ủy Trung ương dự và chủ trì chương trình giao lưu.
Kiến tạo văn hóa, văn minh, hiện đại từ đổi mới và sáng tạo Văn hóa

Kiến tạo văn hóa, văn minh, hiện đại từ đổi mới và sáng tạo

TTTĐ - Với tinh thần sáng tạo, đổi mới không ngừng, ngành văn hóa Hà Nội đã và đang khẳng định vị thế dẫn đầu trong hành trình xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại. Từ những chương trình hành động cụ thể đến việc tiên phong phát triển công nghiệp văn hóa, những nỗ lực ấy đã mang lại trái ngọt, định hình một diện mạo văn hóa mới cho Hà Nội, đồng thời đặt ra những mục tiêu lớn lao hơn cho nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Sáng tạo, đổi mới xây dựng văn hóa Thủ đô văn minh, hiện đại Văn hóa

Sáng tạo, đổi mới xây dựng văn hóa Thủ đô văn minh, hiện đại

TTTĐ - Đại hội Đảng bộ cơ quan Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội nhiệm kì 2025 - 2030 không chỉ là ngày hội lớn của toàn thể cán bộ, đảng viên Đảng bộ cơ quan Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội mà còn là dịp mỗi đảng viên thể hiện tinh thần tiên phong, gương mẫu, sáng tạo của cán bộ văn hóa để tiếp tục xây dựng Thủ đô văn hiến, văn minh, hiện đại.
Xem thêm