Hàng giả, hàng nhái tràn lan, vai trò cơ quan chức năng ở đâu?

Thảo luận tại tổ sáng 23/5, nhiều đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm tới các nội dung về quản lý hàng giả, hàng nhái.

Đại biểu Thái Thu Xương (đoàn Hậu Giang) cho biết, qua tiếp xúc cử tri cho thấy người dân rất quan tâm tới tình hình giá cả thị trường, đặc biệt là việc giá vàng tăng đột biến thời gian gần đây. Bên cạnh đó, giá lương thực, thực phẩm tăng cũng gây ra khó khăn với người dân, nhất là với người không có việc làm.

Theo đại biểu Thái Thu Xương, tình trạng hàng giả, hàng nhái tiếp tục phức tạp, nổi cộm gần đây là sữa giả và thuốc giả. Người dân không thể biết đâu là hàng giả, hàng kém chất lượng đang lưu hành ngoài thị trường. Vì vậy, vị đại biểu này đặt ra câu hỏi về vai trò của quản lý Nhà nước.

Đại biểu Thái Thu Xương (đoàn Hậu Giang).

"Qua các phương tiện truyền thông đại chúng, tôi được biết chợ Ninh Hiệp (Gia Lâm, Hà Nội) bán hàng giả, hàng nhái suốt nhiều năm trời. Tuy nhiên gần đây, khi các đoàn kiểm tra tới thì cả chợ đồng loạt đóng cửa", đại biểu cho biết.

Nữ đại biểu đặt dấu hỏi về vai trò quản lý thị trường thế nào mà cả chợ bán công khai như thế. Đồng thời đề nghị các cơ quan chức năng, cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương phải tăng cường kiểm tra, dân làm sao biết được đâu là hàng giả, hàng kém chất lượng.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (đoàn Đắk Lắk) cũng cho biết gần đây dư luận rất quan tâm vấn đề gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng.

Đại biểu Nguyệt ghi nhận Chính phủ đã quyết liệt, nhanh chóng mở đợt cao điểm tấn công hàng giả nhưng cũng lo lắng khi xu hướng hàng giả ngày càng gia tăng và len lỏi khắp nơi, từ chợ truyền thống, sàn thương mại điện tử đến các nền tảng mạng xã hội.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (đoàn Đắk Lắk).

"Chúng ta đã có Ban Chỉ đạo 389 được thành lập từ Trung ương đến địa phương với cơ cấu bộ ngành đầy đủ để phòng chống hàng giả nhưng tình trạng này vẫn xảy ra, diễn biến phức tạp", bà Nguyệt nói.

Nữ đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn việc không rõ trách nhiệm của các bộ, ngành nên không rõ ai là người phải chịu trách nhiệm trong vấn đề này, trong khi người dân vẫn phải chịu thiệt thòi vì không thể phân biệt đâu là hàng giả, hàng kém chất lượng.

Trong khi đó, đề cập đến tình trạng hàng giả, hàng nhái tràn lan trên các nền tảng thương mại điện tử hiện nay, đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Trà Vinh) cho rằng, việc này gây thiệt hại lớn cho các cơ sở sản xuất kinh doanh chân chính và ảnh hưởng đến sức khoẻ, quyền lợi người tiêu dùng, làm suy giảm niềm tin đối với môi trường kinh doanh số.

“Có nhiều doanh nghiệp bức xúc kêu rằng họ liên tục bị làm giả thương hiệu và sản phẩm trên sàn thương mại điện tử như Shopee, Tiktok Shop. Thậm chí, có tình trạng gian thương lợi dụng khuyến mãi để tiêu thụ hàng kém chất lượng”, ông Tuấn nêu thực tế.

Theo ông Tuấn, nếu không siết chặt quản lý, môi trường thương mại điện tử sẽ mất dần tính minh bạch, bền vững và sẽ ảnh hưởng rất lớn đến ngành sản xuất trong nước.

Do đó, ông Tuấn kiến nghị Chính phủ chỉ đạo ban hành quy định với các nội dung chặt chẽ hơn theo hướng bắt buộc các sàn thương mại điện tử phải xác thực danh tính người bán bằng mã số thuế, căn cước công dân và chịu trách nhiệm liên đới nếu để hàng giả tồn tại; đồng thời có hình thức xử lý mức phạt cao đối với các sàn thương mại điện tử cố tình cho tồn tại các gian hàng có hàng hoá vi phạm.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn gợi ý có thể triển khai quy định ứng dụng AI để phát hiện dấu hiệu bất thường về giá, hình ảnh, mô tả sản phẩm; áp dụng mã QR truy xuất nguồn gốc trên toàn hệ thống, nhất là với sản phẩm thực phẩm, thực phẩm chức năng, hàng tiêu dùng nhanh.

Đặc biệt, đại biểu Trần Quốc Tuấn đề nghị Chính phủ thí điểm bộ cơ chế kiểm soát hàng giả online tại 3 ngành hàng trọng điểm gồm mỹ phẩm, thời trang, thực phẩm chức năng, áp dụng trên các sàn thương mại điện tử lớn (Tiki, Shopee, Tiktok Shop...).

“Việt Nam có tiềm năng lớn trong thương mại điện tử, nhưng nếu chúng ta không kiểm soát tốt mặt trái, đặc biệt là nạn hàng giả, chính hệ sinh thái số và niềm tin thị trường sẽ bị bào mòn”, ông Trần Quốc Tuấn nêu rõ.