Lĩnh vực STEM có dành cho nữ giới?

Đây là sự kiện nằm trong dự án STEMherVN - Thúc đẩy sự tham gia của em gái và phụ nữ trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) do Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) phối hợp cùng Tập đoàn 3M tổ chức.

STEM và cơ hội cho nữ giới

Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) dự báo, Việt Nam có khả năng tạo thêm 6 triệu việc làm, chiếm khoảng 10% số việc làm tăng thêm đến năm 2025 của toàn bộ khối ASEAN. Nền kinh tế Việt Nam đang chuyển đổi mạnh mẽ từ mô hình dựa vào tài nguyên, lao động chi phí thấp sang kinh tế tri thức, sự thay thế sức lao động bằng máy móc, robot, trí tuệ nhân tạo. Vì thế, việc nắm trong tay các kỹ năng, kiến thức STEM, cơ hội việc làm sẽ rộng mở hơn và chia đều cho cả nữ giới và nam giới.

Bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện MSD - United Way Việt Nam

Nhận định về thị trường lao động tiềm năng này trên lĩnh vực giới, bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện MSD - United Way Việt Nam cho biết: “Định kiến STEM là của con trai đang ít nhiều trở thành rào cản cho phụ nữ tham gia vào lĩnh vực này. Việc nữ giới ít theo đuổi STEM vì định kiến hay chưa được tạo điều kiện, môi trường phù hợp sẽ gây ra sự thiếu hụt nữ giới trong ngành STEM. Ở tầm vĩ mô, việc “bỏ quên” nữ giới cũng tương tự như lãng phí một nửa nguồn nhân lực để phục vụ cho nền kinh tế số hóa, công nghệ cao.

Với mỗi cá nhân, đặc biệt là nữ giới, việc từ bỏ STEM vì các định kiến sẽ làm mất đi cơ hội phát triển của bản thân. Công việc và hiệu quả, thành tựu nghề nghiệp không có giới tính. Nghề nghiệp và thành tựu được hình thành từ sự lựa chọn có hiểu biết, nỗ lực và trau dồi, rèn luyện của mỗi cá nhân dù là giới tính nào. Chính vì thế, STEMherVN muốn truyền cảm hứng và “nối duyên” cho các bạn nữ, giúp tiếp cận thông tin, hiểu biết về STEM và tự tin lựa chọn nghề nghiệp, xoá bỏ các rào cản về định kiến giới”.

Ông Jacky Kang, Giám đốc Tập đoàn 3M tại Việt Nam

Cùng quan điểm, ông Jacky Kang, Giám đốc Công ty 3M tại Việt Nam chia sẻ: “Giáo dục STEM giúp chúng ta giải quyết vấn đề khó khăn và thúc đẩy phát triển khoa học. Thị trường cho ngành STEM rất rộng mở. Chúng tôi đánh giá rất cao và khuyến khích phụ nữ tham gia STEM”.

Hấp dẫn nhưng còn “đói" thông tin

Phụ nữ đã góp phần không nhỏ trong việc thay đổi thế giới. Có thể thấy rằng cả nam và nữ giới đều có thể theo đuổi nghề nghiệp STEM, là chủ nhân của những sáng kiến vĩ đại, đều có thể tạo nên những thành quả nghề nghiệp.

Tuy nhiên, khi nhắc đến STEM, đại đa số sẽ coi đó là lĩnh vực của nam giới. Đó là lĩnh vực khô khan mà phụ nữ và các em gái khó tiếp cận, tham gia và cống hiến. Chính vì thế, việc tiếp cận thông tin của nữ giới để hiểu biết về ngành nghề này còn hạn chế. Bạn Linh Hoàng, học sinh phổ thông trung học chia sẻ: “Trước giờ nói tới STEM, em chỉ nghĩ đến dầu nhớt, máy móc nên cho rằng nghề nghiệp trong lĩnh vực này sẽ không dành cho mình. Tham gia chương trình STEMherVN, em mới biết STEM rất rộng mở và trong đó có ngành nghề mà em yêu thích".

Nữ sinh tìm hiểu STEM tại trường học

Trên thực tế, giống như Linh Hoàng, không ít nữ sinh yêu thích và có thế mạnh ở những môn STEM, tuy nhiên chưa có định hướng rõ ràng vì thiếu những thông tin, hướng dẫn cụ thể về ngành nghề, cơ sở giáo dục, cơ hội việc làm trong tương lai… Việc cung cấp thông tin đầy đủ, toàn diện được kỳ vọng có thể gia tăng và thúc đẩy nữ sinh theo học các ngành nghề này.

PGS.TS Nguyễn Thị Minh Tân, Viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển ứng dụng các hợp chất thiên nhiên, trường Đại học Bách khoa Hà Nội, chia sẻ: “Xu hướng hiện nay ở Việt Nam chưa đúng lắm, nhiều bạn trẻ học lớp 10 - 11 vẫn không có đầy đủ thông tin để định hướng và lựa chọn nghề nghiệp tương lai.

Nghề nghiệp liên quan đến STEM đang có cơ hội rất lớn. Do vậy, các bạn nên tìm hiểu về STEM để có định hướng đúng đắn ngay từ khi còn học phổ thông. Tuy nhiên, tôi cũng lưu ý, chúng ta lựa chọn công việc, nghề nghiệp không phải chỉ theo trend, chọn nghề lương cao, đang hot mà còn tìm hiểu kỹ thông tin để xác định đây là công việc theo đuổi dài hạn, phù hợp với năng lực, sở thích của mình.

PSG.TS Nguyễn Thị Minh Tân,Viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển ứng dụng các hợp chất thiên nhiên, trường ĐH Bách khoa Hà Nội

Đại học Bách Khoa hiện có 27% sinh viên nữ. Tôi nghĩ đây là một con số tích cực, thể hiện bạn nữ bắt đầu tham gia vào STEM nhiều hơn. Hy vọng các bạn nữ sẽ sớm sẽ tìm hiểu thông tin, định vị bản thân và đưa ra các định hướng xác định theo đuổi đam mê lâu dài".

Cơ hội luôn đến với những người sẵn sàng nắm bắt

Chia sẻ về kinh nghiệm theo đuổi nghề nghiệp trong lĩnh vực STEM cho các bạn nữ, một chuyên gia đã chỉ rõ, nếu theo học STEM, các bạn nên có kế hoạch trong 2 - 5 năm để định hướng nghề nghiệp của mình. Bởi theo STEM, việc nghiên cứu sẽ là quãng đường dài, cần bỏ công bỏ sức, dành nhiều thời gian nghiên cứu. Bước đầu sẽ có khó khăn về mặt thời gian, thu nhập, gia đình... tuy nhiên các bạn nỗ lực thì thành quả gặt hái được sẽ rất xứng đáng.

Em Phương Thảo - Đại sứ STEMHerVN

Đơn cử, bạn Phương Thảo, học sinh THPT bày tỏ: “Em sợ các ngành STEM đòi hỏi thông minh, học giỏi các môn tự nhiên thì sẽ không theo được, dù rất thích STEM". Băn khoăn này đã được các diễn giả nhiệt tình tư vấn. PGS.TS Minh Tân khẳng định thông minh không chỉ là giỏi các môn Toán, Hóa, Sinh mà rất đa dạng ở các lĩnh vực khác. Các bạn có thể tự tin ứng dụng trí thông minh của mình trong ngành STEM.

Các diễn giả của tọa đàm đã dành nhiều thời lượng của chương trình để tư vấn, trả lời thắc mắc của các bạn học sinh, sinh viên xoay quanh vấn đề kỹ năng định hướng nghề nghiệp, tìm kiếm cơ hội việc làm về STEM khác; Các rào cản đối với nữ giới khi đảm nhiệm công việc và cả việc các bạn sinh viên đang học ngành khác muốn chuyển sang làm việc trong lĩnh vực STEM.

MC Sơn Lâm, cựu sinh viên trường Đại học Bách khoa Hà Nội

Tại tọa đàm, MC Sơn Lâm, cựu sinh viên trường Đại học Bách khoa Hà Nội, cũng gửi gắm thông điệp đến các bạn nữ: “Ngành nghề STEM dành cho cả nam giới và nữ giới, cơ hội là rộng mở và chờ đợi chúng ta nắm bắt. STEM không phải là khô khan, các bạn gái nếu đam mê hãy mạnh dạn theo đuổi, đừng tự hạn chế bản thân bởi bất cứ điều gì mà cần trở thành những người tạo xu hướng, dẫn dắt thay đổi. Khi phụ nữ tiến về phía trước, sẽ không ai bị bỏ lại phía sau”.