Nét đẹp nghề hương trầm trên đất Thăng Long

Cô Đỗ Thúy Lan tất bật xếp hương cho khách hàng

Bài liên quan

Hoàng thành Thăng Long qua Mộc bản Triều Nguyễn

Lãng du vào “Miền cổ tích” của họa sĩ Nguyễn Quốc Huy

Tranh lợn Kim Hoàng sống động trên gốm Biên Hòa

Phát động cuộc thi ảnh nghệ thuật quốc tế về Hà Nội

Hữu xạ tự nhiên hương

Từ hàng trăm năm nay, người Hà Nội đã biết đến thương hiệu hương Tân Mỹ Thành - một thương hiệu được xem là đặc trưng của Hà Nội 36 phố phường. Chủ cửa hàng Tân Mỹ Thành có 10 người con, tất cả đều theo nghề làm hương.

Cụ Đức Ngọc là một trong số ấy. Gia đình cụ Đức Ngọc ở số 10 phố Hàng Khoai (quận Hoàn Kiếm) và cũng chính tại địa chỉ này, cửa hàng hương Đồng Tiến nhà cụ Đức Ngọc luôn chiếm được sự tín nhiệm của những khách hàng sống lâu năm ở Hà Nội.

Bước sang tuổi 91 nhưng cụ Đức Ngọc vẫn khỏe mạnh, vẫn là người chăm lo nhiều công đoạn làm hương trong gia đình. Trong căn phòng nhỏ ngát hương thơm, cụ Đức Ngọc tâm sự: "Nghề làm hương, quan trọng nhất phải có cái tâm. Có giữ được tâm với nghề thì mới làm được những nén hương thơm tự nhiên, trong sạch và thoát tục. Từ đời các cụ tôi đã truyền dạy cho con cháu, chỉ có tâm trong, đức sáng thì thương hiệu gia truyền mới được tiếp nối bền vững cho thế hệ sau và cũng là để tích phúc đức cho con cháu trong gia đình".

Trong thời kinh tế thị trường hiện nay, khi mọi thứ đều được công nghiệp hóa, các loại hương dùng hóa chất ngày càng xuất hiện nhiều trên thị trường. Tuy nhiên, gia đình cụ Ngọc vẫn toàn tâm, toàn ý với lối làm hương cổ truyền. Qua tìm hiểu, được biết nguyên liệu làm hương của gia đình cụ hoàn toàn bằng thảo mộc. Trong đó, có thảo mộc vốn là các vị thuốc bắc. Có thể kể ra một số vị như: Hương bài, mỏ quạ, bạch chỉ, hoa ngâu… Riêng các loại thảo mộc làm hương và các vị thuốc bắc đã là gần chục vị. Nguyên liệu sau khi phơi khô, đem xay nhỏ thành bột rồi pha trộn từng một tỷ lệ đặc biệt. Nó chính là thứ công thức bí truyền. Sau đó mới bắt đầu se từng nén, từng nén bằng thủ công.

Mỗi loại hương, lại có những thay đổi nhất định về nguyên liệu, do đó, khi thắp lên, chúng đem đến mùi hương khác nhau. Đặc biệt, do sử dụng thảo mộc nên các mùi hương đều thanh nhẹ, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Dù giá cả có đắt hơn so với hương "công nghiệp" nhưng nhiều người Hà Nội vẫn trân trọng giá trị của hương truyền thống, vì thế, gia đình cụ Đức Ngọc luôn luôn đắt hàng.

Ngày nay, do ảnh hưởng của quan niệm mê tín, nên người ta chỉ mãn nguyện khi hương đọng tàn, uốn cong đẹp mắt và cho rằng như thế là được thụ nhiều lộc… Thế nhưng, hương được làm đúng phương thức gia truyền, theo kinh nghiệm của cụ Đức Ngọc rất ít đọng tàn. Cụ Ngọc bảo rằng, nếu làm hương đúng theo phương thức truyền thống thì xưa nay, hương hầu như không đọng tàn. Nếu muốn đọng tàn, uốn cong để "nhiều lộc" thì chỉ có cách ngâm hóa chất. Cụ bảo: Nếu cho rằng hương không đọng tàn thì không có lộc, hỏi còn ai dám mua hương của gia đình cụ nữa? Cụ cũng muốn nhắn nhủ tới mọi người, thắp nén nhang thơm cốt ở cái tâm, cái lòng thành chứ không phải tàn hương có uốn hay không.

Thế hệ sau tiếp nối nghề

Gia đình cụ Đức Ngọc gốc gác tại một làng làm hương truyền thống ở Hưng Yên. Thăng Long - Kẻ Chợ là đất tinh hoa hội tụ nên tổ tiên cụ Ngọc về đây định cư, lập nghiệp. Tính ra đã được hơn 2 thế kỷ. Tính đến cụ Đức Ngọc, dòng họ đã nối nhau nghiệp làm hương được 7 đời. Cụ Đức Ngọc cho biết, trải bao thăng trầm của thời gian, nền kinh tế có lúc thịnh lúc suy, cuộc sống có lúc thuận, lúc nan nhưng nghề hương truyền thống của dòng tộc vẫn luôn được các thế hệ trong gia đình trân trọng, gìn giữ và phát triển.

Một đời say sưa, tâm huyết với nghề gia truyền lâu năm, cụ Đức Ngọc để lại thương hiệu hương Đồng Tiến cho các con dâu và con gái. Cửa hàng hương Đồng Tiến thứ hai (số 581 Thụy Khuê, Tây Hồ) do con dâu cả của cụ là Đỗ Thúy Lan tiếp nối khá tốt nghề gia truyền, sản phẩm hương chất lượng, uy tín nên khách hàng ở Hà Nội và các tỉnh thành đều tìm đến rất đông.

Hà Nội đẹp trong mắt bạn bè quốc tế bởi hội tụ và mang trong mình những di sản vật thể và phi vật thể quý giá. Trong đó, nhiều tinh hoa nghề truyền thống đang được lớp lớp thế hệ gìn giữ từ đời này qua đời khác. Điều đáng quý ở gia đình cụ Đức Ngọc không chỉ ở việc giữ nghề. Nghề làm hương gia truyền cho cụ Đức Ngọc cuộc sống khá giả nhưng cụ vẫn giữ nếp sống giản dị. Cụ tâm sự, đâu cứ phải quần áo xúng xính, trang sức rực rỡ mới là người Hà Nội. Theo lời cụ thì người Hà Nội đẹp ở cái cốt cách, tâm hồn, đẹp trong cách cư xử với người trong gia đình, cách đối nhân xử thế với bà con xóm phố. Đó là bài học quý trong xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh cho hôm nay và mai sau.

Cơ sở sản xuất hương trầm và cung cấp nguyên liệu làm hương Đồng Tiến đã, thương hiệu đã được đăng ký bản quyền tại Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ)