Tag

Người kiến trúc sư Ba Lan và tâm nguyện với Mỹ Sơn

Muôn mặt cuộc sống 13/11/2024 08:45
aa
TTTĐ - Đầu những năm 80 của thế kỷ trước, Việt Nam vừa bước ra khỏi chiến tranh với tư thế của người chiến thắng nhưng mang trên mình đầy thương tích. Những di tích lịch sử đã từng chứng kiến bao thăng trầm của lịch sử như Huế, Hội An, Tháp Chàm… bị hư hại trầm trọng do hậu quả của chiến tranh và thời gian. Trong đoàn quân của tổ chức “phục hồi các di tích quốc gia”(PK2) thuở ấy có một người đã tình nguyện đến Việt Nam và gắn bó nơi đây cho đến khi trút hơi thở cuối cùng, đó là Kiến trúc sư KaZimierz KWiatkowski, tên thường gọi là Kazik.
Xuất hiện "con đường thần linh" tại Thánh địa Mỹ Sơn

Người bạn lớn của Mỹ Sơn, Hội An

Kazik sinh năm 1944 tại tỉnh Luplin, nơi có những hàng bạch dương, những làn sương trắng. Thế chiến thứ 2 tàn phá đất nước Ba Lan quê hương ông.

Với lòng say mê và khả năng thiên bẩm của mình trong công cuộc trùng tu Thủ đô Vacxava, ông đã đến với những di tích nằm bên ngoài biên giới của Ba Lan, trong đó có Việt Nam.

Người kiến trúc sư Ba Lan và tâm nguyện với Mỹ Sơn
Kiến trúc sư KaZimierz KWiatkowski, tên thường gọi là Kazik

Thời điểm Kazik đến Việt Nam thật đặc biệt, đất nước Ba Lan đang ồn ào với những cuộc biểu tình của Cách mạng Nhung. Giữa lúc đó, Kazik bỏ mặc những biến động của lịch sử, dành tình yêu, sự quan tâm cho một vùng đất còn rất nhiều khó khăn mà không nghĩ đến tiền tài… Bắt đầu từ đây, ông có một cuộc sống khác, trở thành người bạn, người con của những di tích Việt Nam.

Những ngày ấy, người dân Hội An còn đang đói nghèo, dồn mọi sức lực để hàn gắn vết thương chiến tranh. Thời ấy, người ta chỉ quan tâm đến giá gạo mà chẳng ai chú ý tới “mấy ngôi nhà cổ”. Thế rồi, ở thị xã bỗng xuất hiện một ông Tây mắt xanh, râu rậm. Đôi mắt “khả nghi” của ông như muốn “ăn sống” từng ngôi nhà, góc phố, hỏi chuyện tỉ mỉ từ trang bị nội thất. Nhiều người cho rằng đó là “gián điệp”.

Khi được nhà chức trách giải thích “ông ấy là kiến trúc sư” đến giúp đỡ Việt Nam phục hồi các khu di tích thì mọi người dần tin và bắt đầu có cảm giác đó là một người dân phố cổ.

Những người dân sống ở Hội An sẽ mãi nhớ đến công lao của Kazik, là người đầu tiên cùng giáo sư Hoàng Đạo Kính phát hiện ra “Hội An đô thị cổ” thuộc loại “vô tiền khoáng hậu” ở Việt Nam và Đông Nam Á.

Những lời nhận xét, đánh giá của ông về Hội An là tiếng chuông vang động từ Bắc chí Nam, vươn ra cả thế giới. Nó khiến mọi người chú ý đến những “kho vàng” đang bị lớp bụi thời gian phủ kín.

Trong bản báo cáo với tổ chức PK2, ông viết: “Hội An là đô thị cổ có vẻ đẹp không trùng lặp với bất cứ đô thị nào khác, thể hiện trong kiến trúc phố phường, sự phong phú kiến trúc, sự hoàn hảo trong nghệ thuật chạm khắc nội thất… Những đặc điểm như vậy đã đưa quần thể kiến trúc di tích phố cổ Hội An lên vị trí hàng đầu trong kho tàng văn hóa nhân loại…”.

Với những nhận xét này, Chính phủ Ba Lan, UNESCO, bạn bè của Kazik đã tài trợ kinh phí để ông và nhóm chuyên gia làm việc.

Ngày nay, chúng ta đã quá quen với dịch vụ “cơm cung đình”, cho thuê những ngôi nhà cổ… nhưng cách đây ngót 40 năm thì không ai nghĩ đến những kiểu kinh doanh này.

Với sự hiểu biết và cách nghĩ của người Châu Âu, Kazik đã mách bảo: “Du khách đến đây không phải để ngủ trong khách sạn 5 sao… Tôi sẵn sàng trả rất nhiều tiền để được ngủ một đêm trong ngôi nhà cổ”. Ý tưởng này hiện nay đã và đang là dịch vụ “hốt bạc” ở rất nhiều nơi như Huế, Hội An.

Người kiến trúc sư Ba Lan và tâm nguyện với Mỹ Sơn
Phù điêu kiến trúc sư Kazik tại Hội An

Với các Tháp Chàm, Kazik là người bạn, là “gã phù thủy” có phép thần đã đưa nhiều di tích từ dạng phế tích trở về vẻ đẹp hoàn mỹ vốn có. Đã nhiều năm, chúng ta quen với kiểu trùng tu “vá áo”, làm biến dạng các bề mặt di tích.

Hơn 10 năm Kazik cầm đầu nhóm chuyên gia nghiên cứu, khảo sát, thiết kế trùng tu các di tích Tháp Chàm và các di tích khắp miền Trung. Với hàng ngàn bản vẽ, trang ghi chép, Kazik đã đưa Tháp Chàm ra ánh sáng sau nhiều năm bị lãng quên.

Trong việc trùng tu bằng đất nung, Kazik tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc “trùng tu khảo cổ học”, đó là giữ gìn di tích gốc, thành phần gốc, không làm sai lệch di tích… Theo nguyên tắc này, ông đã làm sống lại các di tích ở Quảng Nam, Bình Định, Bình Thuận…

Hiệp sĩ Tháp Chàm

“Lửa thử vàng, gian nan thử sức”. Câu nói này càng đúng khi đoàn tình nguyện sang Việt Nam có nhiều người song chỉ có Kazik là bám trụ đến cùng. Theo như Kazik giải thích “họ sợ đỉa” nhưng chắc hẳn các chuyên gia đó rời Việt Nam vì lý do kinh tế. Nếu họ làm việc ở Ấn Độ, Ai Cập sẽ nhận được lương bằng USD, còn làm ở Việt Nam, PK2 sẽ trả với mức lương chỉ đủ nuôi gia đình trong vòng 1 tuần.

Trong thời gian ở Mỹ Sơn, đã có 8 người trong đoàn khảo cổ của kiến trúc sư Kazik thiệt mạng do bom đạn còn lại sau chiến tranh, do bệnh tật và cuộc sống kham khổ.

Với tấm lòng nghĩa hiệp, Kazik “trọng nghĩa khinh tài”, bất chấp khó khăn. Làm việc ở Mỹ Sơn, đường đi khó khăn, sợ mất thời gian Kazik xin vào ở hẳn trong “khách sạn” Mỹ Sơn, ngủ trong “màn trời chiếu đất”. Khi thấy anh em phải vận chuyển nước ăn từ xa đến, vì sợ nước ở Mỹ Sơn nhiễm độc, Kazik bảo: “Dùng nước suối cho tiện. Cứ cho mình nhiều nước mắm. Nước mắm sẽ giải độc”. Bởi Kazik vốn rất thích nước mắm.

Vẻ đẹp huyền bí của Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam)
Vẻ đẹp huyền bí của Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam)

Kazik rất yêu Tháp Chàm. Mỗi khi nhìn thấy tháp, Kazik đều xuống xe quan sát, ghi chép, phác thảo dự án trùng tu. Khi rộ lên nạn đào trộm tháp để tìm vàng, nhặt những viên gạch lên, Kazik đau xót nói: “Đây mới là những thỏi vàng vô giá”.

Không chỉ coi thường vật chất, Kazik còn biết cách đem về những nguồn tài trợ quý giá. Năm 1990, khi nguồn tài trợ của Chính phủ Ba Lan không còn, Kazik bằng hiểu biết của mình đã “thôi miên” bà Wulf, một người giàu có yêu quý văn hóa Việt Nam thành lập “Hội những người yêu văn hóa Chàm” ở Đức. Tấm ngân phiếu 11 nghìn USD đã giúp đỡ Kazik rất nhiều.

“Nếu tôi chết hãy chôn tôi tại Mỹ Sơn”

Trong thời gian công tác tại Mỹ Sơn, mỗi buổi chiều tà, ngồi trong thung lũng ngắm hoàng hôn, Kazik thường tâm sự: “Mình là người Mỹ Sơn, khi chết, ước nguyện được chôn ở đây”. Không ai dám nghĩ tới điều đó, chỉ coi đấy là câu hài hước của “lão thầy lang” hóm hỉnh.

Ai ngờ câu nói đó trở thành định mệnh, 16h ngày 19/3/1997, Kazik ra đi ở Huế khi đang tham gia trùng tu Đại Nội. Cuộc đời của Kazik không bao giờ ân hận về điều đó.

“Nếu tôi còn có một cuộc đời nữa, đi lại còn đường mình đã đi, tôi lại sang Việt Nam, đến với Tháp Chàm”. Tháp Chàm, Hội An đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Ở nơi xa, Kazik hãy về vui cùng người dân nước Việt và nhận sự biết ơn chân thành!

Đọc thêm

Chung sức, đồng lòng dựng xây đất nước mạnh giàu Muôn mặt cuộc sống

Chung sức, đồng lòng dựng xây đất nước mạnh giàu

TTTĐ - Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc mong muốn bà con Nhân dân Vĩnh Phúc tiếp tục phát huy truyền thống đại đoàn kết, cùng cả nước chung sức, chung lòng, "tăng tốc" để xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh, nhà nhà ấm no, hạnh phúc.
Cảnh giác trước những “màn kịch” lừa đảo trên sàn thương mại điện tử Muôn mặt cuộc sống

Cảnh giác trước những “màn kịch” lừa đảo trên sàn thương mại điện tử

TTTĐ - Hiện nay, tình trạng lừa đảo qua thương mại điện tử đang gia tăng mạnh, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp. Mặc dù cơ quan chức năng đã đưa ra cảnh báo nhưng vẫn còn nhiều người dân “sập bẫy” với chiêu trò “bình mới rượu cũ này”.
Nếu báo chí chạy theo mạng xã hội sẽ chỉ đứng ở phía sau Muôn mặt cuộc sống

Nếu báo chí chạy theo mạng xã hội sẽ chỉ đứng ở phía sau

TTTĐ - Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, báo chí phải có sự khác biệt với mạng xã hội là dùng công nghệ số để lấy lại trận địa, tăng số lượng độc giả, từ đó quảng cáo cũng sẽ tăng lên...
Chăm lo, phát triển giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số Muôn mặt cuộc sống

Chăm lo, phát triển giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số

TTTĐ - Những năm qua, công tác giáo dục - đào tạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi luôn được thành phố Hà Nội quan tâm đầu tư, hỗ trợ cả về cơ sở vật chất và đào tạo, bồi dưỡng nhân tài nhằm tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi Thủ đô.
Vinh danh các tác phẩm xuất sắc viết về đại đoàn kết dân tộc Muôn mặt cuộc sống

Vinh danh các tác phẩm xuất sắc viết về đại đoàn kết dân tộc

TTTĐ - 90 tác phẩm xuất sắc đạt Giải báo chí “Vì sự nghiệp Đại đoàn kết toàn dân tộc” lần thứ XVI đã được Ban tổ chức vinh danh vào tối 11/11/2024.
Xây dựng khối đại đoàn kết và đô thị văn minh, hiện đại Muôn mặt cuộc sống

Xây dựng khối đại đoàn kết và đô thị văn minh, hiện đại

TTTĐ - Tối 11/11, tại tòa T9 Khu đô thị Times City, Ban Công tác Mặt trận và Nhân dân địa bàn dân cư số 17 phường Vĩnh Tuy (quận Hai Bà Trưng) tưng bừng tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc năm 2024. Dự chương trình có Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn.
Đoàn kết, đồng lòng đưa Yên Bình thành xã Nông thôn mới nâng cao Xã hội

Đoàn kết, đồng lòng đưa Yên Bình thành xã Nông thôn mới nâng cao

TTTĐ - Chiều 11/11, về dự và chung vui với Nhân dân thôn 5, xã Yên Bình, huyện Thạch Thất, nhân Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc năm 2024, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng ban Dân vận Thành ủy Đỗ Anh Tuấn đề nghị cán bộ, Nhân dân thôn 5 tiếp tục đoàn kết, đồng lòng xây dựng thôn ngày càng phát triển; cùng phấn đấu để xã Yên Bình thành xã Nông thôn mới nâng cao...
Khuyến khích cán bộ, đảng viên tham dự Ngày hội Đại đoàn kết Muôn mặt cuộc sống

Khuyến khích cán bộ, đảng viên tham dự Ngày hội Đại đoàn kết

TTTĐ - Các cấp uỷ, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị... chỉ đạo tuyên truyền, khuyến khích đảng viên, cán bộ, công chức tham dự Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc để cùng chung vui, qua đó nắm tình hình, thăm hỏi, động viên, khích lệ tinh thần Nhân dân trên địa bàn.
VinFuture xây cầu nối đưa khoa học Việt Nam vươn tầm toàn cầu Muôn mặt cuộc sống

VinFuture xây cầu nối đưa khoa học Việt Nam vươn tầm toàn cầu

TTTĐ - Thông qua việc kiến tạo một diễn đàn trao đổi, thảo luận trực tiếp giữa những chuyên gia hàng đầu trong các lĩnh vực, chuỗi tọa đàm trực tuyến InnovaTalk do Quỹ VinFuture tổ chức xuyên suốt 3 năm qua đã trở thành cầu nối vững chắc cho cộng đồng khoa học Việt Nam vươn tới thế giới, góp phần thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng công nghệ trên toàn cầu.
Đảm bảo an toàn để người dân khám phá “Giao lộ sáng tạo” Muôn mặt cuộc sống

Đảm bảo an toàn để người dân khám phá “Giao lộ sáng tạo”

TTTĐ - Lễ hội thiết kế sáng tạo Hà Nội năm 2024 có chủ đề “Giao lộ sáng tạo” diễn ra từ ngày 9 đến 17/11. Trong thời gian này, để đảm bảo người dân được tham gia các hoạt động an toàn, thuận tiện, thành phố Hà Nội đã triển khai nhiều giải pháp đảm bảo an toàn, trật tự dọc theo 7 công trình di sản lịch sử tiêu biểu của Hà Nội.
Xem thêm